Yuma choʻli

Yuma choʻli — Amerika Qoʻshma Shtatlarining janubiy-gʻarbiy qismida va Meksikaning shimoli-gʻarbiy qismida, Sonoran choʻlining pastroq qismidagi Salton havzasida joylashgan. Choʻl siyrak oʻsimliklardan iborat maydonlarni oʻz ichiga oladi va qumtepalarning diqqatga sazovor hududlari bilan mashhur. Oʻrtacha yogʻingarchilik har yili 200 mm ni tashkil etadi. Yuma choʻli Shimoliy Amerikadagi eng qurgʻoqchil choʻllardan biri hisoblanadi.

Umumiy koʻrinish

Choʻl Arizonaning janubi-gʻarbiy burchagidan gʻarbda Kolorado daryosigacha choʻzilgan past balandlikdagi qismlarini oʻz ichiga oladi. Daryoning narigi tomonida, Kaliforniyada, Sonoran choʻlining Kolorado cho'li hududi joylashgan boʻlib, u past choʻl deb ham ataladi. Ikki mintaqa faqat Kolorado daryosi bilan ajratilgan boʻlsa-da, koʻplab oʻsimlik va hayvonlar turlari faqat bir tomonda yoki boshqa tomonda yashaydi, masalan, daryoning sharqida joylashgan saguaro kaktusi shular jumlasidandir.

Yuma choʻli, shuningdek, gʻarbiy Sonoraning qumli tekisliklarini oʻz ichiga oladi, Kaliforniya koʻrfazining boshigacha boʻlgan yoʻlni, soʻngra Sonoranning markaziy ichki qismiga choʻzilgan hududni ham qamrab oladi. Bu choʻldagi eng muhim daryo Arizona shtatidagi Gila daryosidir. Organ Pipe kaktus milliy yodgorligi, Kofa milliy yovvoyi tabiat qo'riqxonasi va Cabeza Prieta milliy yovvoyi tabiat qoʻrgʻoni kabi savlat ahamiyatiga ega boʻlgan hududlar ushbu choʻlda joylashgan.

Meksikaning shimolidagi Arizona shtatidagi Yuma choʻlining janubida, choʻlining janubiy davomi boʻlgan Gran Desierto de Altarning bir qismi boʻlmish Pinakat vulqon maydoni va biosfera rezervati joylashgan. U Meksikaning Gʻarbiy Sierra Madre togʻining shimoli-gʻarbiy etaklarida, gʻarbiy togʻ kordilyerasidan oʻrin olgan.

Oʻsimlik dunyosi

*Agave* choʻli, Yuma choʻlida joylashgan oʻsimlik

Oʻsimliklardan choʻlda eng keng tarqalgan tur kreozot buta (Larrea tridentata) hisoblanadi. Bajadalarda saguaro kaktusi (Carnegiea gigantea) va okotillo (Fouquieria splendens) oʻsimligi keng tarqalgan, topilgan koʻplab choʻl daraxtlari quruq suv oqimlari bilan qanoatlangan; bularga paloverde (Parkinsonia), choʻl toli (Chilopsis linearis), choʻl temir daraxti (Olneya tesota) va tutun daraxtlari (Psorothamnus spinosus) kiradi.

Yuma choʻlida — Fil daraxti (Bursera microphylla)^[1] va Moviy Baja Lily (Triteleiopsis palmeri) singari noyob oʻsimliklar keng tarqalgan^[2].

Manbalar

Adabiyotlar

Jaeger, Edmund C.. The North American Deserts. Stanford University Press, 1957 — 73–83-bet.

Havolalar

Britannica.com
Yuma choʻli suv havzasi xaritasi
Yuma choʻlining mintaqaviy diqqatga sazovor joylari (Wayback Machine saytida 2010-10-02 sanasida arxivlangan)

[1] „SEINet Portal Network - Google Map“.

[2] „SEINet Portal Network - Google Map“.

[3] Salton Trough July 29, 2013

[1]

[2]

[3]