Zuhdiy janr

Zuhdiyat (arab.زهديات‎ — zohidlik haqidagi sheʼrlar) — mumtoz arab sheʼriyatining janri boʻlib, qisqa lirik va falsafiy asarlar bilan ifodalanadi. Baʼzan fors-tojik sheʼriyatining oʻxshash janrini belgilash uchun “zuhdiyat” atamasi qoʻllaniladi.

Bu janr arab she’riyatida VIII—IX-asrlarda keng tarqala boshlagan.

Bu janrning asosiy mavzulari - hayotning zaifligi, hayotning behudaligi, taqdirning oldindan aytib bo'lmaydiganligi, odamlarning ko'ngli, umidlarning barbodligi, ma'naviy o'z-o'zini yuksaltirishga chaqirish, taqvo va iffatni madh etish.

Odatda bu janrdagi asarlar shoirlarning o'zlari yoki keyinchalik ularning to'plamlarini (divanlarini) tuzuvchilar tomonidan tsikllarga birlashtirilgan. Abul-Alo al-Maarriy, Abu-l-Atahiya, Abu Nuvos, Abu Tammam, Umar Xayyom va boshqa shoirlarning mashhur sheʼrlari bor.

Bu janr epigon diniy she’riyatda va mashhur shoirlarga taqlid qilish tarzida hozirgi kungacha saqlanib qolgan.

Adabiyotlar

• Zuhdiyya / Kennedi, P.F. // Islom ensiklopediyasi. 2-nashr: [avgust]: 12 jildda. / ed. P. J. Bearman tomonidan, Th. Bianquis, CE Bosworth, E van Donzel, B Lewis, WP Heinrichs va boshqalar. - Leyden: E.J. Brill, 1960-2005. (ingliz.)