Badr ibn Hasanvayh
| Badr ibn Hasanvayh | |
|---|---|
 1005 yoki 1006-yilda Sabur-Xvastda zarb qilingan Badr ibn Hasanvayh oltin dinori | |
| Hasanvayhiylar hukmdori | |
| Saltanat | 979—1014 |
| Oʻtmishdoshi | Hasanvayh |
| Davomchisi | Zohir ibn Hilol ibn Badr |
| Vafoti | 1014 |
| Farzandlari | Hilol ibn Badr |
| Sulola | Hasanvayhiylar |
| Otasi | Hasanvayh |
| Dini | Islom (Shialik) |
Badr ibn Hasanvayh Hasanvayhiylar sulolasining 979—1014-yillarda hukmronlik qilgan ikkinchi hukmdori. Hasanvayhning (h. 961–979) oʻgʻli va vorisi boʻlgan.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ikki aka-uka buvayhiy Adud ud-Davla (h. 949–983) va Izz ud-Davla (h. 967–978) oʻrtasidagi fuqarolar urushi davrida Hasanvayh ikkinchisini qoʻllab-quvvatlagan. 979-yilda Hasanvayh vafotidan keyin Adud ud-Davla uning hududlariga bostirib kirib, oʻgʻillarining bir qanchasini qatl qilib, Badrni Hasanvayhiy taxtiga chiqargan va qoʻshni kurd hududlari boʻyicha oʻz noibi etib tayinlagan[1][2]. 983-yilda Adud ud-Davla vafot etgach, Badr yigirma kishini Adud ud-Davla (shuningdek, Badrning ota-onasi) nomidan Makkaga har yili haj ziyoratiga joʻnatib, unga minnatdorchilik bildirgan[3].
Badr otasidan farqli oʻlaroq, buvayhiylar saroyining koʻp majlislarida qatnashgan[4]. Buvayhiy hukmdori Faxr ud-Davla (h. 976–980, 984—997) vafotidan soʻng Badr Majd ud-Davlaga (h. 997–1029) mahalliy ishlarni boshqarishda yordam berish uchun Rayga borgan, ammo uning yordami rad etilgan[5]. Natijada, Badr asta-sekin Raydagi ishlardan chetlashib borgan.
Badr 1014-yilda qoʻmondonlari tomonidan kurd qal’asini qamal qilish chogʻida qishda jang qilmaslik haqidagi maslahatlarga e’tibor bermagani uchun oʻldirilgan[6]. Badr vafotidan keyin mulkining katta qismini Annoziylar bosib olgan boʻlsa, qolganini buvayhiylar hukmdori Shams ud-Davla (h. 997–1021) egallagan[7]. Badrning nabirasi Zohir ibn Hilol ibn Badr Hamadon buvayhiylar koʻmagida bobosining mavqeini tiklashga harakat qilgan[5].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Bürgel & Mottahedeh 1988, ss. 269–269.
- ↑ Bosworth 1975, s. 270.
- ↑ Tor 2017, s. 65.
- ↑ Tor 2017, s. 68.
- ↑ 5,0 5,1 Kennedy 2004, s. 244.
- ↑ Spuler 2014, s. 109.
- ↑ Bosworth 1975, s. 279.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Bosworth, C. E. „Iran under the Buyids“, . The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press, 1975 — 250–304-bet. ISBN 0-521-20093-8.
- Bosworth, C.E.. The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual. New York City: Columbia University Press, 1996. ISBN 0-231-10714-5.
- Bürgel, Ch. Bürgel; Mottahedeh, R. (1988). "ʿAżod-al-dawla, Abū Šojāʿ Fannā Ḵosrow". in Yarshater, Ehsan. Encyclopædia Iranica, Volume III/3: Azerbaijan IV–Bačča(-ye) Saqqā. London and New York: Routledge & Kegan Paul. 265–269 b. ISBN 978-0-71009-115-4. https://iranicaonline.org/articles/azod-al-dawla-abu-soja.
- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century, Second, Harlow: Longman, 2004. ISBN 978-0-582-40525-7.
- Nagel, Tilman (1990). "Buyids". Encyclopaedia Iranica, Vol. IV, Fasc. 6. 578–586 b. https://iranicaonline.org/articles/buyids.
- Spuler, Bertold. Iran in the Early Islamic Period: Politics, Culture, Administration and Public Life between the Arab and the Seljuk Conquests, 633-1055. Brill, 2014. ISBN 978-90-04-28209-4.
- Tor, D. G.. The ʿAbbasid and Carolingian Empires: Comparative Studies in Civilizational Formation. Brill, 2017. ISBN 978-9004349896.