Boris Lisunov
| Boris Pavlovich Lisunov | |
|---|---|
 | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
19-avgust 1898-yil Durnovskaya, SSRI |
| Vafoti |
3-noyabr 1946-yil (48 yoshda) Moskva |
| Mukofotlari |
  |
| Unvoni | polkovnik |
Boris Pavlovich Lisunov (1898 yil 19-avgust - 1946 yil 3-noyabr) - sovet aviakonstruktori, polkovnik-muhandis, Li-2 samolyotini ishlab chiqarish tashkilotchisi (uning nomi bilan atalgan).
Tarjimai holi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1898 yil 19-avgustda Astraxan viloyatining Enotaev tumanidagi Durnovskaya qishlog'ida (hozirgi Narimanovskiy tumani, Rassvet qishlog'i) kazak yuzboshi oilasida tug'ilgan. 1918-yilda Saratov 2-sonli erkaklar gimnaziyasining 8-sinfini tamomlagan. N.E. Jukovskiy nomidagi Harbiy havo muhandislik akademiyasini 1926-yilda imtiyozli diplom bilan tugatgan. Uning hamkasbi samolyot dizayneri Sergey Vladimirovich Ilyushin edi, Lisunov keyinchalik u bilan birga ishladi va oilalar bilan do'stlashdi. 1926 yildan Ultimatum otryadida muhandis-mexanik sifatida xizmat qildi. U Xarkov aviatsiya zavodining bosh muhandisi bo'lib ishlagan, u yerda taniqli sovet uchuvchisi Valeriy Chkalov bilan tanishgan. 1938 yil 27-yanvarda u Moskva chekkasidagi Ximki shahridagi 84-sonli samolyot zavodining texnik direktori etib tayinlanadi[1][2]. 1941-yil 11-sentyabrda front chizigʻining yaqinlashib qolganligi munosabati bilan samolyot zavodini Toshkentga evakuatsiya qilish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. Lisunov boshchiligida zavod butunlay Toshkentga ko'chiriladi, yangi joyda (TAPOiCH) qayta tiklanadi va front ehtiyojlari uchun samolyotlar yetkazib bera boshlaydi[3].
Toshkentda Lisunovning salomatligi yomonlashib, yurak xurujiga uchraydi. 1946-yil fevralida B.P. Lisunov Moskvaga Aviatsiya sanoati xalq komissarligining 10-bosh boshqarmasining bosh texnologi lavozimiga chaqirildi. 1946 yil 3-noyabrda Moskvada 48 yoshida vafot etadi[4]. Donskoy qabristoniga dafn etilgan.
Li-2
[tahrir | manbasini tahrirlash]Asosiy maqola: Li-2
1936 yil sentyabr oyida Lisunov SSSRda ishlab chiqarish litsenziyasini olish uchun Duglas DC-3 samolyotini loyihalash va yig'ish texnologiyasini o'rganish uchun AQShga uzoq muddatli xizmat safarga yuboriladi. 1937-yilda Vladimir Myasishchev hibsga olinganidan so'ng, SSSRda "Duglas" ishlab chiqarishni moslashtirish loyihasini boshqarish avval A.A. Senkovga (PS-84 samolyoti), keyinroq B.P. Lisunovga (Li-2) topshiriladi. Samolyot SSSRda amaldagi texnologik standartlarni hisobga olgan holda dyuymli tizimdan metrik tizimga aylantirildi va yangi mahalliy dvigatellariga ega bo'ldi, ular ham Amerika modellarining mahalliy moslashuvi edi. Sovet modifikatsiyasi DC-3 - Li-2 turli maqsadlar uchun 14000 ga yaqin samolyotlar ishlab chiqarildi va 1940-yillarda aviatsiyada deyarli 40 yil xizmat qilgan mamlakatdagi eng yirik fuqarolik samolyotiga aylandi[5].
Xotira
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Toshkentda bir ko'cha Toshkent avtomobil halqa yo'lidan boshlab Slonima va Alimkent ko'chalari kesishmasigacha Lisunov nomidagi ko'cha edi. 2009-yilda Lisunov ko'chasi Qorasuv ko'chasi deb o'zgartirildi.[6]
- Shuningdek, Toshkentda toʻrt kvartaldan iborat Lisunov dahasi bor edi. Biroq, xuddi shu nomdagi ko'cha singari, 2009-yilda u ham Aviasozlar dahasi deb qayta nomlandi.
- Lisunovlar oilasi arxivi Astraxan viloyati davlat arxivida saqlanadi[7]
- Rassvet o'rta maktabida B.P. Lisunovning hayoti yo'liga bag'ishlangan esdalik stendi mavjud.[4]
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Lisunov koʻchasi
- Li-2
- TAPOiCH
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Лисунов Борис Павлович (1898—1946) — Отечественные бомбардировщики 1945—2000“. 2012-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 20-avgust.
- ↑ Газиев, Радик. „Авиаконструктор Б. П. Лисунов. К 120-летию со дня его рождения“ (2018-yil 10-dekabr).
- ↑ Горбунов Николай Петрович. „Штрихи к биографии авиаконструктора Б.П.Лисунова“. Вестник Астраханского казачьего войска (8 мая 1997).
- ↑ 4,0 4,1 Торопицын В.Л. Лисунов Борис Павлович (1898-1946), потомственный казак, авиаинженер-полковник, организатор серийного производства самолета ЛИ-2 // V-e Бирюковские чтения: Материалы Бирюковских чтений (13 сентября 2013 года). — Астрахань: Государственное предприятие Астраханской области «Издательско-полиграфический комплекс «Волга», 2013. - с.. — 2013. — ISBN 978-5-98066-145-8.
- ↑ Л.Л.Селяков. Тернистый путь в никуда. Записки авиаконструктора. - М.: 4 - филиал Воениздата, М. 1997 г. - 256 с., ил., гр.
- ↑ Очередная порция переименований ташкентских улиц и массивов. Комментарии : LiveInternet — Российский Сервис Онлайн-Дневников[sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылка
- ↑ „Архив семьи Лисуновых“. Государственных архив Астраханской области. 2019-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-noyabr.