Kontent qismiga oʻtish

Buyuk Britaniya avtomobilsozlik sanoati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Buyuk Britaniyadagi avtomobilsozlik sanoati bugungi kunda premium va sport avtoulovlari bilan mashhurdir: Aston Martin, Bentley, Caterham Cars, Daimler, Jaguar, Lagonda, Land Rover, Lister Cars, Lotus, McLaren, MG, Mini, Morgan va Rolls- Royce. Buyuk Britaniyada katta hajmga ega boʻlgan avtomobil ishlab chiqaruvchilari orasida Honda, Nissan, Toyota va sssVauxhall Motors ( Opelning sho''ba korxonasi, Fransiyaning Groupe PSA avtomobil kompaniyasining sho''ba korxonasi).[1] Buyuk Britaniyada faoliyat yuritadigan tijorat transport vositalarini ishlab chiqaruvchilar qatoriga Alexander Dennis, Ford, IBC Vehicles (PSA Groups egalik qiladi), Leyland Trucks (Paccar egalik qiladi) va London EV Company ( Geely egalik qiladi) kiradi.

2018-yilda Buyuk Britaniyaning avtomobilsozlik sektoridagi aylanma kapital £82 mlrd. funt sterling tashkil etdi, Buyuk Britaniya iqtisodiyoti uchun qiymati £18,6 mlrd. funt sterling mahhsulot ishlab chiqarilib, taxminan 1,5 mln. yengil avtomobili va 85 ming tijorat avtomobili ishlab chiqarildi. Oʻsha yili Buyuk Britaniyada 168 ming ga yaqin kishi toʻg'ridan-toʻg'ri avtomobil ishlab chiqarishda ish bilan taʼminlangan, undan tashqari 823 ming kishi avtomobil taʼminoti, chakana savdo va xizmat koʻrsatish sohasida band boʻlgan. Buyuk Britaniya dvigatel ishlab chiqarishning asosiy markazi va 2018-yilda 2.71 mln. atrofida dvigatel ishlab chiqarildi.[1] Buyuk Britaniyada avtoulov poygasi muhim ahamiyatga ega va Buyuk Britaniyaning motorsport sanoatida hozirda 38,5 ming kishi ishlaydi, 4500 kompaniyani oʻz ichiga oladi va yillik aylanmasi 6 mlrd. funt atrofida.[2]

Buyuk Britaniyaning avtomobilsozlik sanoatining kelib chiqishi 19-asrning soʻnggi yillariga borib taqaladi. 1950-yillarga kelib Buyuk Britaniya avtomobil ishlab chiqarishda dunyoda ikkinchi oʻrinda (AQShdan keyin) va eng yirik eksportyorga aylandi.[3] Biroq, keyingi oʻn yilliklarda sanoat Fransiya, Germaniya va Yaponiya singari raqobatdosh davlatlarga qaraganda ancha past oʻsishga erishdi va 2008-yilga kelib Buyuk Britaniya avtomobillar ishlab chiqarish hajmi boʻyicha 12-oʻrinni egalladi. 90-yillarning boshlaridan beri Britaniyaning koʻplab avtomobil markalari chet el kompaniayalari tomonidan sotib olingan, shu qatorda BMW (Mini va Rolls-Royce), SAIC (MG), Tata (Jaguar va Land Rover) va Volkswagen Group (Bentley). Hozirgi kunda koʻplab markalar, shu jumladan Austin, Riley, Rover va Triumph lar ham xorijiy kompaniyalarga tegishli.

Mashhur va britaniyaliklar orasida taniqli avtomobil modellari bu Aston Martin DB5, Aston Martin V8 Vantage, Bentley 4½ Litr, Jaguar E-Type, Land Rover Defender, Lotus Esprit, McLaren F1, MGB, original ikki eshikli Mini, Range Rover, Rolls-Royce Phantom III va Rover P5 .[4][5][6][7] Buyuk Britaniyalik taniqli dizaynerlar orasida David Bache, Laurence Pomeroy, John Polwhele Blatchley, Ian Callum, Colin Chapman, Alec Issigonis, Charles Spencer King va Gordon Murray bor.[8]

Tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1896-1900-yillarda

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Frederik Simms oʻzining Motor Skout ida, 1899-yil iyun oyida.

Motorli avtomobillar Britaniya yoʻllarida 1890-yillarning boshlarida foydalanilishi boshlangan, ammo dastlab transport vositalari butunlay import qilingan.[9] Angliya avtosanoati 1880-yillarning oxirida boshlangan desa boʻladi, shu payt Londonda joylashgan konsultant muhandisi Frederik Simms 1885-yilda yuqori tezlikdagi benzinli dvigatel uchun muvaffaqiyatli dizaynni patentlagan Gottlieb Daimler bilan doʻstlashgan edi. Simms Daimler dvigateliga va unga tegishli patentlarga Britaniya huquqlarini oldi va 1891-yildan Thames (Temza) dagi Eel Pie orolidagi ushbu Cannstatt motorlar yordamida muvaffaqiyatli sotuvga chiqdi. 1893-yilda u Daimler bilan bogʻliq turli xil korxonalar uchun Daimler Motor Syndicate Limited ni tashkil qildi.

1895-yil iyun oyida Simms va uning doʻsti Evelyn Ellis Angliyaga Daymler dvigatelida ishlaydigan Panhard va Levassorni olib kelib, Buyuk Britaniyada motorli avtomobillarni reklama qilishdi va politsiya aralashuvisiz, Sautgemptondan Malvernagacha boʻlgan birinchi ingliz uzoq masofali avtomobil sayohatini uyushtirishti.

Simmsning Daimler Motors va Daimler Motor Carriages (Cheltenhamda) ishlab chiqarish boʻyicha hujjatlashtirilgan rejalari, uning kompaniyasi va Daimler litsenziyalari bilan birga Londondagi HJ Lawson promouter-kompaniyasi tomonidan olindi. Lawson Daimler Motor Syndicate Limitedni va uning barcha huquqlarini sotib olishga shartnoma tuzdi va 1896-yil 14-yanvarda tashkil topdi va fevralda Londonda Daimler Motor Company Limited muvaffaqiyatli faoliyat boshladi. Keyinchalik u Lawsonning doʻstidan, Coventry shtatida ishlatilmaydigan paxta tegirmonini sotib oldi, unda daʼvo qilinishicha Buyuk Britaniyada birinchi seriyali avtomobil ishlab chiqarilgan.

Daimler tortishish tormozi 6   ot kuchi, ikki silindrli, 1526 kub santimetrli dvigatel, avtoulovning old tomoniga oʻrnatilgan, toʻrt bosqichli qutisi va zanjirli haydovchi (drive) Buyuk Britaniyaning birinchi seriyali Coventry 1897 ishlab chiqarilgan avtomobil. Louwman Muzeyi.

Birinchi butun britaniyalik motor avtomobili uchun daʼvo qilingan Jorj Lanstersterning 1895 va 1896-yillardagi birinchi avtomobillari fransuz va nemis qismlarini ham oʻz ichiga olgan. 1891-yilda Janubiy Uelslik kon muhandisi Richard Stephens Michigandan shtatidan qaytgach Somersetdagi Clevedonda velosiped ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻydi. Amerikada boʻlganida, u harakatlantiruvchi kuchning rivojlanishini koʻrgan va 1897-yilga kelib oʻzining birinchi avtomobilini ishlab chiqargan. Bu butunlay oʻzining dizayni va ishlab chiqarishi, shu jumladan ikki silindrli dvigateldan iborat edi, Coventry dagi Starley-dan sotib olingan gʻildiraklardan tashqari. Bu, ehtimol, birinchi Britaniya-butun avtoulovi edi va Stephens oʻn ikkita transport vositasini ishlab chiqaradigan liniyani oʻrnatdi, shu jumladan toʻrt va olti kishilik avtoulovlar va hackneylar va toʻqqiz kishilik avtobuslarni.[10]

Buyuk Britaniyada avtoulovlarning erta rivojlanishi 19-asrda avtomobil yoʻllarida mexanik harakatlanuvchi transport vositalaridan foydalanishni keskin cheklab qoʻygan bir qator Lokomotiv aktlari tomonidan keskin ravishda toʻxtatib qoʻydi. Avtotransport ixlosmandlari, shu jumladan Daymlerlik Garri J. Lawsonning shafqatsiz targʻibotidan soʻng, ushbu xatti-harakatlarning eng yomon cheklovlari (har bir transport vositasiga uch kishilik ekipaj hamrohlik qilish zarurati va shaharlarda 3.2 km/saot tezlik chegarasi), 1896-yil "Yo'llardagi lokomotivlar to'g'risida" gi qonun tomonidan bekor qilingan.[11] Ushbu tartibga binoan engil lokomotivlar (3 tonnagacha boʻlgan transport vositalari) avvalgi cheklovlardan ozod qilindi, yuqori tezlikni cheklash ular uchun 23 km/soat deb oʻrnatildi. Yangi erkinliklarni nishonlash uchun Lawson yangi akt kuchga kirgan kuni 1896-yil 14-noyabrda oʻtkazilgan " ozodlik yugurish"ini uyushtirdi. Ushbu voqea 1927-yildan beri har yili Londondan Brighton gacha Veteran avtoulovlar yurishi tashkillashtirilib nishonlanadi.[12]

1900-yildan 1939-yilgacha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Charles Rolls va Henry Royce o'rtasidagi kelishuv natijasida ishlab chiqarilgan birinchi mashina bo'lgan 10 ot kuchli Rolls-Royce.

19-asr oxiridagi birinchi Britaniya transport vositalari asosan Germaniya va Fransiya dagi rivojlanishga tayanar edi. Ammo 1900-yilga kelib, birinchi butun britaniyalik 4 g'ildirakli mashina Herbert Austin - The Wolseley Sheep Shearing Machine Company menejeri tomonidan dizaynlangan va ishlab chiqarilgan. 1901-yilda ( Vickers Limited ) aka-uka "Polkovnik Tom" va Albert Vickers tomonidan qoʻllab-quvvatlanib, Austin Birmingemda Wolseley Motorsni, Buyuk Britaniyaning 1913-yilgacha (Fordgacha) eng yirik avtomobil ishlab chiqaruvchi kompaniyasiga asos soldi.[13]

koʻplab avtoulovlarini ishlab chiqaruvchilar, koʻpisi velosiped sanoatidan kelib katta shov-shuvga tushishdi. 1913-yilgacha Britaniyaning 200 ta avtomobil ishlab chiqaruvchilaridan atigi 100 ta firma hanuzgacha mavjud edi. 1910-yilda Buyuk Britaniyada avtomobil ishlab chiqarish 14 ming donani tashkil etdi. 1913-yilga kelib Henry Ford Manchesterda yangi zavod qurdi va oʻsha yili 7310 ta avtomobil ishlab chiqaradigan Buyuk Britaniyaning etakchi ishlab chiqaruvchisiga aylandi, undan keyin Wolseley 3000, Humber (Coventry da 1898-yildan avtomobillar ishlab chiqargan) 2500, Rover (1904-yildan Coventry avtomobil ishlab chiqaruvchisi) 1800 va Sunbeam (1901-yildan beri avtomobillar ishlab chiqargan) da 1700, kichik ishlab chiqaruvchilarning moʻl-koʻlligi 1913-ga jami 16000 ga yaqin transport vositalarini chiqargan.[14] Avtomobil ishlab chiqarish 1914-1918-yillardagi urush yillarida deyarli toʻxtab qoldi, garchi urush ishlab chiqarish talablari avtoulov sanoatida yangi ommaviy ishlab chiqarish texnikalarining rivojlanishiga olib keldi.

1934-yilgi MG PA

1922-yilga qadar Buyuk Britaniyada 183 ta avtoulov kompaniyalari mavjud edi, 1929-yilga kelib 58 ta kompaniya qoldi.[15] 1929-yilda ishlab chiqarishda Morris (1910-yilda William Morris tomonidan Oxfordda asos solingan) va Austin (Herbert Austin tomonidan Birmingemda 1905-yilda Wolseleydan ketganidan keyin tashkil etilgan) ustunlik qilgan va ular Angliya mahsulotlarining 60 foizini ishlab chiqarishgan. Singer (Coventry mototsikl ishlab chiqaruvchisi 1905-yilda avtomobil ishlab chiqarishni boshladi) oʻsha yili 15% ishlab chiqarish ulushi bilan uchinchi oʻrinni egalladi.[14]

1932-yilda Angliya Fransiyani oʻzib Yevropaning eng yirik avtomobil ishlab chiqaruvchisiga aylandi (bu holat 1955-yilgacha saqlanib qolgan). 1937-yilda Buyuk Britaniyada 379310 dona yengil va 113946 tijorat transporti ishlab chiqarildi.[16] Oʻzining tengdoshlarining sovgʻasini nishonlash uchun William Morris Viskount Nuffield boʻlganidan keyin 1938-yilda oʻzining avtoulov kompaniyasini Nuffield tashkiloti deb nomlab qayta tashkil etdi, unga nafaqat Morris Motors va MG, balki Wolseley va Riley ham kirdi (velosiped kompaniyasi 1890-yilda Coventry shahrida tashkil etilgan va avtomobillar ishlab chiqargan). 1939-yilda eng yirik ishlab chiqaruvchilar Morris: 27%, Austin: 24%, Ford: 15%, Standard (1903-yilda Coventry shahrida tashkil etilgan): 13%, Rootes (Humber va Sunbeamni sotib olgan): 11%, Vauxhall (avtomobillarni 1903-yildan beri ishlab chiqargan va 1925-yilda GM tomonidan sotib olingan): 10%.[14]

1939-yildan 1955-yilgacha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Land Rover I seriyasi, 1948-yilda taqdim etilgan.

Ikkinchi Jahon urushi davrida Buyuk Britaniyada avtomobil ishlab chiqarish tijorat va harbiy transport vositalarini ishlab chiqarishga yoʻl ochildi va koʻplab avtomobil zavodlari samolyot va aviatsion dvigatel ishlab chiqarishga oʻtdi. Urushdan keyin hukumat poʻlat etkazib berishni nazorat qildi va tashqi daromad keltiradigan eksport korxonalarini taʼminlashga ustuvor ahamiyat berildi. 1947-yilda poʻlatdan faqat ishlab chiqarilgan mahsulotning 75 foizini eksport qilgan korxonalargina foydalanishlari mumkin edi. Bu, kontinental Yevropaning muqarrar ravishda cheklangan raqobati va Amerikada va Avstraliyada yangi transport vositalariga talabning oʻsishi Amerika sanoatining taʼminoti darajasidan yuqori boʻlganligi sababli, Britaniya transport vositalarining eksporti rekord darajaga koʻtarildi va Buyuk Britaniya dunyodagi eng katta avtomobil exportyoriga aylandi. 1937-yilda Buyuk Britaniya jahon transport vositalarining 15% eksport qildi. 1950-yilga kelib, Buyuk Britaniya avtomobil ishlab chiqarishining 75 foizi va tijorat transport vositalarining 60 foizi eksport qilingan bir yilda, Buyuk Britaniya dunyodagi eksport qilinadigan transport vositalarining 52 foizini taʼminladi.

Bu holat 1950-yillarning oʻrtalarigacha qoldi, shu vaqtga kelib Amerika sanoat ishlab chiqarishi Amerika talabiga javob berdi va Yevropa ishlab chiqarishi ham tiklanyapkan edi. 1952-yilga kelib Buyuk Britaniyadagi amerikalik ishlab chiqaruvchilar (Ford va GM ning Vauxhall) Britaniya bozorining 29 foizlik ulushiga ega edilar, bu esa Buyuk Britaniyaning mamlakatdagi ikkita eng yaxshi ishlab chiqaruvchilardan ikkitasining ulushidan oshib ketdi. Aynan shu kontekstda Viscount Nuffield oʻz kompaniyasining Nuffield tashkiloti Astin bilan Britaniya motor korporatsiyasini (BMC) tashkil etishga qoʻshilishga rozi boʻldi. Shunday qilib, Astin, Morris, MG, Riley va Wolseley ni oʻz ichiga olgan BMC 1952-yilda tashkil topgan va Britaniya bozorining 40 foiz ulushiga egalik qilgan.[13] Germaniya ishlab chiqarishi yil sayin oʻsib bordi va 1953-yilga kelib u Fransiya ishlab chiqarishidan oshdi va 1956-yilga kelib u Buyuk Britaniyaning ishlab chiqarishidan ustun keldi.

1955-yildan 1968-yilgacha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaguar E-type (1961-yilda taqdim etilgan)

1955-yilga kelib beshta kompaniya Buyuk Britaniyada ishlab chiqarilgan avtomobillarning 90 foizini ishlab chiqargan: BMC, Ford, Rootes, Standard-Triumph va Vauxhall. Oʻnlab yoki undan kamroq kichik ishlab chiqaruvchilardan Rover va Jaguar kuchlilari boʻlgan. 1960-yilga kelib Buyuk Britaniya dunyodagi ikkinchi eng yirik avtoulov ishlab chiqaruvchisi boʻlishdan uchinchi oʻringa tushib ketdi. Mehnat talab qiladigan usullar va keng model diapazoni ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirishga toʻsqinlik qildi - Buyuk Britaniyaning birlik xarajatlari ularning asosiy yapon,yevropa va amerikalik raqobatchilariga qaraganda yuqori edi.[17] Avtomobilsozlik kompaniyalarida ratsionalizatsiya qilish boshlangan boʻlsa ham, toʻliq integratsiya amalga oshirilmadi. BMC aksiyadorlik kompaniyalarining markalari ostida ishlab chiqarishni davom ettirdi, ularning koʻplari bir-biri bilan raqobatlashdilar.[18] Standard-Triumph kompaniyasining zamonaviy ishlab chiqarish strategiyasini tatbiq etish orqali xarajatlarni kamaytirishga urinishlari deyarli 1960-yilda bankrotlikka olib keldi, natijada ularni Leyland Motors tijorat transport vositalarini ishlab chiqarish kompaniyasi sotib oldi. 1966-yilda BMC va Jaguar Britaniyaning Motor Holdings (BMH) kompaniyasini tashkil qilish uchun birlashdilar. Leyland Leyland-Triumph bilan bir qator savdo yutuqlariga erishdi va 1967-yilda Roverni sotib oldi. 1966-yilga kelib Buyuk Britaniya dunyodagi toʻrtinchi yirik avtoulovlar ishlab chiqaruvchisi boʻldi. 1964-yilda boshlangan asta-sekin jarayondan soʻng, 1967-yilda Chrysler UK (CUK) Rootes-ni toʻliq sotib oldi.

1960-yillarda katta oilaviy avtoulovlar yaxshi sotuvga ega edilar, xususan Ford Cortina (1962-yilda ishlab chiqarilgan), Austin / Morris 1800 (1964) va Vauxhall Viktor (1957). 60-yillarning oxirida, Rootes Group bozorning oʻsib borayotgan sektorida yangi raqib - Hillman Hunterni ishga tushirdi.

Rover P6 1963-yilda ishlab chiqarilgan va Yevropaning Yil avtomobili mukofotining birinchi gʻolibi, 1960-yillarda Buyuk Britaniyada eng mashhur hashamatli model boʻlgan.

Oʻtgan asrning 60-yillari Britaniya bozorida chet el avtomobillarining sekin, ammo ishonchli oʻsishi kuzatildi. Gʻarbiy Germaniyaning Volkswagen kompaniyasi 1953-yildan beri Buyuk Beetle britaniyaga import qilgan; bu mashina birinchi marta 1937-yilda natsistlar rejimi ostida Germaniya bozori uchun "xalq avtomobili" sifatida sotila boshlangan. Ikkinchi Jahon urushi tugaganidan oʻn yil oʻtgach, uning Buyuk Britaniya bozoriga chiqishi dushmanlik bilan kutib olindi, koʻpgina misollar tarqatilgandan keyin vandalizatsiya qilindi, ammo u tezda mashhur boʻlib ketdi va 1959-yilda 10 000 ga yaqin sotildi. Volkswagen, shuningdek, oʻz odamlariga yuk tashuvchi va mikroavtobus modellarining namunalarini olib kirishni boshladi va 1963-yilga kelib Britaniyada 100 mingta avtomobil sotdi.[19] Fransiyaning Renault kompaniyasi haqiqatan ham 1902-yildan 1962-yilgacha Gʻarbiy Londonning Acton shahrida joylashgan Buyuk Britaniyada oʻz avtomobillarining bozor versiyalarini yaratdi, ammo uning mashhurligi haqiqatan ham Buyuk Britaniyada ishlab chiqarish tugaganidan keyin oʻsdi va 1961-yilda Renault 4 minikarining kelishi bilan yordam berdi. 1965-yilda Renault 16 dunyodagi birinchi ishlab chiqarish xetchbek modeli. Oʻn yillikning oxiriga kelib, u Renault 6 kichikroq xetchbek modelini va Renault 12 rusumli oʻrta salonni sotuvga chiqardi va ommalashishda davom etdi.[20] Renaultning fransiyalik raqibi Peugeot 1960-yillarda oʻzining 404-ta saloni va bundan ham koʻproq 1968-yilda ishga tushirilgan 504- ning salonida muvaffaqiyat qozondi.[21] Bu kelgusi yigirma yil ichida xorijiy avtomobil ishlab chiqaruvchilarning Buyuk Britaniya bozorida yanada koʻproq sotuvi uchun sahnani yaratdi, chunki ularning bozordagi ulushi oʻsishda davom etdi.

Oʻtgan asrning 60-yillarida yapon avtomobillari Buyuk Britaniya bozorida paydo boʻla boshladi, garchi ular Britaniya yoʻllarida kamdan-kam hol boʻlsa-da, 70-yillarning boshlarida ommalashib ketdi. Daihatsu Compagno 1964-yilda import boshlangan paytda Buyuk Britaniyada sotilgan birinchi yapon avtomobili edi. Ushbu mashina britaniyalik xaridorlarga yoqmadi va bir necha yil ichida sotuvdan chiqarildi, garchi Daihatsu 1980-yillarning boshlarida Buyuk Britaniya bozoriga qaytib kelsa.[22] Bir yil oʻtgach, Toyota Buyuk Britaniyaga avtomobillarni import qilgan ikkinchi yapon avtomobil ishlab chiqaruvchisi boʻldi. Undan koʻp oʻtmay Nissan (Buyuk Britaniya bozorida Datsun brendidan foydalangan) va Mazda tomonidan taʼqib qilindi. Honda u 1972-yilgacha Buyuk Britaniyaga yoʻlovchi avtomobil import boshlash emas edi-da, shuningdek, ushbu bosqichda tomonidan mototsikl bozorida katta muvaffaqiyat zavq boʻldi [23]

1968-yildan 1987-yilgacha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1970-yildan 1996-yilgacha ishlab chiqarilgan birinchi avlod Range Rover .

1968-yilga kelib Buyuk Britaniyada avtoulovlarni ishlab chiqarishda toʻrtta kompaniya ustunlik qildi: BLMC, Chrysler (Buyuk Britaniya), Ford va Vauxhall (GM). Rootes Group Chrysler UK nomini Amerika avtomobil giganti Chrysler tomonidan egallab olgandan keyin oldi, u fransuz avtomobil ishlab chiqaruvchisi Simca- ni ham oʻz qoʻliga oldi.

70-yillarning birinchi yarmida yapon avtomobillari, xususan Nissan tomonidan ishlab chiqarilgan Datsun rusumli mashinalar katta shuhrat qozondi, shu bilan burga fransuz avtomobil ishlab chiqaruvchi Renault va Germaniya avtomobil ishlab chiqaruvchisi Volkswagen ham Britaniya bozoriga yaxshi koʻrsatkichlarga ega edi. Bunda yangi avtomobillar, xususan 1972-yilda Renault 5 va 1974-yilda Volkswagen Golf modellari yordam berdi.

Bozorning hashamatli pallasida, Britaniyaning Leyland kompaniyasi 1976-yilda Rover SD1-ni chiqarganda, dunyodagi birinchi ishlab chiqaruvchilardan biri boʻlib, avtomobilini hatchback qilib chiqardi. Ushbu avtomobil Britaniya Leylandida ratsionalizatsiyaning boshlanishini anglatadi, SD1 ikkita model qatorini - Rover P6 va Triumph 2000/2500 ni almashtirdi .

1970-yillarda Nissanning Datsun rusumli avtomobillarning ommabopligi ularning past narxlari, arzon ishlatilishi, yaxshi jihozlar darajasi va koʻplab britaniya avtomobillariga qaraganda yuqori darajadagi ishonchlilik darajasiga bogʻliq edi.

Buyuk Britaniya bozoridagi BLMC ulushi 1971 va 1973-yillar orasida 40% dan 32% gacha pasaydi, yangi Morris Marina va Austin Allegro oilaviy avtomobillari Britaniya bozorida yaxshi sotilgan, ammo koʻplab eksport bozorlarida mashhur emas edi, shu bilan birga ushbu yangi modellarning sifat darajasi va dizayni ommaviy axborot vositalari tanqidiga uchragan edi.

Triumph Dolomite Sprint 1973-yildan 1980-yilgacha ishlab chiqarilgan.

1974-yilga kelib, Buyuk Britaniyaning jahondagi avtomobil ishlab chiqaruvchisi sifatidagi mavqei oltinchi oʻringa tushib ketdi. 1974-yilda, BLMC va Chrysler UK hukumatga moliyaviy yordam soʻrab murojaat qilishdi. Hukumat ikki kompaniya oʻrtasida birlashish gʻoyasini rad etdi va buning oʻrniga Buyuk Britaniyaning Chrysler kompaniyasi kredit oldi va BLMC oʻz kelajagini aniqlash uchun bir qator tadqiqotlarni oʻtkazdi. Lord Ryder boshchiligidagi hukumatning BLMC rasmiy soʻrovi, BLMC strategiyasi toʻg'ri ekanligini taʼkidladi, ammo mehnat munosabatlarini mexanizatsiyalash va yaxshilash orqali ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun juda katta hukumat sarmoyasini talab qilar edi.

1975-yilda Britaniya Leyland (BL) sifatida BLMC samarali milliylashtirilishiga qaramay, tiklanish hech qachon yuz bermadi. 1978-yilda Chrysler oʻzining Yevropadagi manfaatlarini (jumladan Buyuk Britaniyadagi manfaatlarini) Peugeot- ga sotib yubordi, bu Amerikadagi qiyinchiliklarga eʼtiborni qaratish uchun imkon berdi. Buyuk Britaniyadagi kompaniyaga Peugeot-Talbot deb nom berildi, Chrysler tomonidan ishlab chiqarilgan avtomobillar ishlab chiqarilishi davom ettirildi, oxirgi Rootes tomonidan ishlab chiqilgan Avenger avtomobili 1981-yilda toʻxtatildi. Peugeot, shuningdek, Solara deb nomlangan Alpine ning salon versiyasini ishlab chiqdi va shuningdek, Chrysler tomonidan oʻzining Yevropadagi operatsiyalarini sotishda yaratilgan Tagora- ni taqdim etdi. 1981-yilda Sunbeam- ni Peugeot bazasidagi Samba bilan almashtirdi.[17][24]

Boshqa koʻplab rivojlangan mamlakatlarda boʻlgani kabi, 70-yillarda Buyuk Britaniyada ishlab chiqarilgan avtomobillar uchun katta oʻzgarishlar yuz berdi. 1959-yildan 1965-yilgacha BMC tomonidan bir nechta yangi modellarda kashshof boʻlgan oldingi gʻildirakli haydash, oʻnlab yillar davomida faqat orqa gʻildirakli modellarni ishlab chiqargandan soʻng, oilaviy avtomobillarda odatiy holga aylandi. Yevropada 1965-yilda fransuz Renault 16- da paydo boʻlgan hatchback korpusi uslubi yanada ommalashdi, 1980-yillarning boshlariga kelib xetchbek bilan Britaniyaning eng koʻp sotiladigan mashinalari sotila boshladi.

1980-yilgacha koʻplab Ford va Vauxhall modellari, shuningdek, ota-kompaniyasining qitʼa fabrikalarida ishlab chiqarilar edi. Ford bu bosqichda Capri va Granada ishlab chiqarishni Germaniyaga oʻtkazgan, yangi Fiesta supermini ishlab chiqarish esa 1976-yilda Britaniya, Gʻarbiy Germaniya va Ispaniyadagi yangi zavod oʻrtasida taqsimlangan. General Motors nafaqat oʻzining Vauxhall va Opel markali avtomashinalarini 1970-yillarda mexanik ravishda bir xil qilishga qaror qildi, balki baʼzi Vauxhall markali mashinalarini Gʻarbiy Germaniya va Belgiyadagi Opel zavodlaridan va uning Corsa supermini (Vauxhall Nova-da) 1982-yilda ochilgan Ispaniyaning Saragoza shahridagi zavodda faqat yigʻilgan va Buyuk Britaniyaga import qilingan. Britaniyalik Leylandning Italiya singari mamlakatlaridagi ( Xitoyda Innocenti savdo markasi ostida ishlab chiqariladigan) avtoulovlari asta-sekin yopilib yoki boshqa avtomobil ishlab chiqaruvchilarga sotila boshlandi, shuning uchun 1980-yillarga kelib u butunlay Britaniyada joylashgan edi.

1980-yilda taqdim etilgan Austin metro

1979-yilda Buyuk Britaniyaning Tetcher hukumati saylanishi bilan siyosiy sahnasi oʻzgargan boʻlsa-da, hukumat ommaviy bozorning yangi modellarini ( Mini Metro, Maestro, Montego va boshqa Honda bilan hamkorlikda ishlab chiqarilgan Rover 800 ) rivojlantirish uchun mablagʻlar bilan BL-ni qoʻllab-quvvatlashda davom etdi, ularning barchasi 1980 va 1986-yillarda boshlangan. Metro ushbu mashinalarning eng muvaffaqiyatlisi boʻlgan.

Avtomobillarni yigʻish, Yaguarlardan tashqari, ikkita markaziy zavodga - Longbridge va Covley da yigʻilgan. 1986-yil iyul oyida BL nomi Rover Group deb oʻzgartirildi.[24]

1980-yillarning oʻrtalariga kelib, oldingi gʻildirakli haydash endi ommaviy bozor avtomobillarida bundan mustasno emas edi, aksariyat yangi modellar xetchbek korpusi uslubiga ega boʻldilar.

Supermini sektori 70-yillarning boshlaridan boshlab juda tez rivojlandi. BMC Mini oʻzining 20 yilligi arafasida mashhur boʻlib qoldi, ammo Britaniya Leyland vorisi tashkiloti 1970-yillarning oʻrtalariga kelib zamonaviy va amaliy alternativa ustida ishlashni boshladi, natijada 1980-yilda Austin metrosi paydo boʻldi - yangi avtomashinada zamonaviy uslublar va xetchbeklar mavjud edi. Fiat 127, Renault 5 va Volkswagen Polo kabi taqqoslanadigan xorijiy mahsulotlar ham Buyuk Britaniyada mashhur boʻlgan edi.

Oʻtgan asrning 80-yillarida xorijiy avtomobil ishlab chiqaruvchilari Renault, Peugeot, Citroen (Fransiya), Volvo ( Shvetsiya ), Volkswagen (Gʻarbiy Germaniya) va Fiat ( Italiya ) singari britan bozoriga chiqishni davom ettirdilar.

Rossiyada ishlab chiqarilgan Lada, birinchi marta 1974-yilda Buyuk Britaniyada sotilgan, shuningdek, Fiat-ning eskirgan dizayniga qaramay, Britaniyada ham yaxshi sotilgan, uning arzonligi xaridorlarning eʼtiborini tortgan. 1980-yillarning oxiriga kelib, toʻrt gʻildirakli Niva va oldi gʻildirakli xetchbek bilan Samara, uzoq vaqtdan beri boshqariladigan Riva-ni tan olgan holda, Britaniyada Lada sotuvi yiliga 30 000 dan ortiqni tashkil etdi (yangi avtomobillarning taxminan 1,5%). bozor), ammo 1990-yildan keyin oʻsib borayotgan raqobat va modellarning yangilanmaganligi natijasida toʻxtab qoldi. 1997-yilda Lada emissiya talablarini qondirishda qiyinchiliklar tufayli Britaniyaga import nihoyat toʻxtatildi. Bundan tashqari, Skoda 70-80-yillarda Volkswagen tomonidan egallab olinganidan soʻng 1990-yillarda zamonaviy texnologiyalar va zamonaviy uslublarga ega yangi modellarni taqdim etib munosib sotilishidan zavq oldi. Zastava lar ham Fiat dizayni asosida 70-yillardan beri ishlab chiqarilgan mashinalari ham 1980-yillarda Britaniyada yaxshi sotilgan, ammo avtomobilsozlik 1992-yilda Yugoslaviyadagi fuqarolar urushi natijasida kiritilgan sanktsiyalar tufayli importni toʻxtatishga majbur boʻlgan. Biroq, 1998 ga kelib, Skoda Sharqiy Yevropa dan import qilinadigan yagona avtomobil edi va byudjet-baholi Uzoq Sharq dan import qilingan Daewoo, Kia, Hyundai va Proton lar bilan raqobat qilar edilar.

1980-yillarda General Motors Britaniyada koʻtarilishni boshidan kechirdi, chunki Vauxhall markali avtomobillar ularning bozordagi ulushini oshirdi va kompaniyaning obroʻsi yaxshilandi. 1980-yil boshida u Viva avtomobilini oldi gʻildirakli xetchbek va estate - Astra bilan almashtirdi, Britaniyada va qitʼadagi Opel zavodlarida ishlab chiqarilar edi. MK2 Cavalier 1981-yilda sotuvga chiqarildi va kompaniyaning oʻn yillikdagi eng koʻp sotilgan avtomobili boʻldi. Chevette uchun uning oʻrnini Nova egalladi, 1983-yilda ishga tushirilgan Ispaniyaning Opel Corsa ning yangilagan versiyasi. 1984-yilda sotuvga chiqqanidan koʻp oʻtmay, MK2 Astra - yilning eng yaxshi avtomobili deb tan olindi va bundan ikki yil oʻtib, flagman MK2 Carlton ( Opel Omega ).

1987-yildan 2001-yilgacha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rover 600 seriyali, 1993-yildan 1999-yilgacha ishlab chiqarilgan

1986-yil iyul oyida Nissan Sanderlendda yangi zavodni ochganida Yevropada ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻygan birinchi yapon avtomobil ishlab chiqaruvchisi boʻldi. Zavod dastlab Bluebirdni ishlab chiqargan va 1990-yildan boshlab uning davomchisi Primera, MK2 Micra 1992-yilda unga qoʻshilgan. Toyota Derby yonidagi Burnastonda 1992 boshida yangi zavod ochdi[25]

Peugeot Peugeot 309 xetchbeklarini Rytonda (dastlab Rootes Group fabrikasi) 1985-yil oktyabr oyida ishlab chiqara boshlagan, undan ikki yil oʻtgach Peugeot 405.   1990 chi yillar davomida 306 va 206 modellari ishlab chiqarildi.  

Honda ning korxonasi Austin Rover / Rover Group bilan hamkorlikda ikki marka oʻrtasida taqsimlangan turli xil dizaynlarni koʻrdi. Korxona 1994-yil fevral oyida, British Aerospace Rover Groupni Germaniyaning BMW avtomobil ishlab chiqaruvchisiga 800 million funt sterlingga sotganida yakunlandi.[26] Sotib olish bu 112 yil ichida birinchi marta Buyuk Britaniyada endi Buyuk Britaniyaga tegishli boʻlgan avtoulov ishlab chiqaruvchisi yoq edi. BMW'ning Rover Group-ga egalik qilishi, bir nechta yangi, zamonaviy bozor modellarini ishlab chiqishini koʻrib, Britaniya brendiga oʻzining ota-kompaniyasiga mos keladigan tasvirni berdi. Shuningdek, BMW MG markasini 1995-yilda yangi arzon MGF sport avtomobilida, shuningdek, Land Rover- ning bozordagi mavqeini mustahkamladi. 2000-yil mart oyida BMW qarama-qarshi ravishda Rover Groupning tarqalishini eʼlon qildi.[27][28] Land Roverni Fordga sotishda u Mini markasiga huquqini saqlab qoldi.[29] MG va Rover marralari Phoenix konsorsiumiga sotildi, u guruh qoldiqlarini MG Rover deb belgiladi va barcha ishlab chiqarishni Longbridge zavodida jamladi. Roverdan ajralganidan soʻng, Honda Swindondagi yangi zavodda Buyuk Britaniyada Civic modellarini yaratishni davom ettirdi.  

Bentley Arnage, 1998-yildan 2009-yilgacha ishlab chiqarilgan

Ford esa Aston Martin ni sentyabr 1987-yilda oshkor boʻlmagan mablagʻga sotib oldi [30][31] va Yaguar ni noyabr 1989-yilda $2.38 milliard dollarga [32] Yangi kichik X turidagi Jaguarni ishlab chiqarish Halewood-da 2000-yil oxirida boshlangan. Asr oxiriga kelib, Ford Land Rover- ni ham sotib oldi.[33]

1998-yilda Vickers plc kompaniyasi Rolls-Royce Motors ni, shu jumladan Bentleyni kim oshdi savdosiga qoʻydi.[34] Volkswagen Group 780 million AQSh dollari taklifi bilan kim oshdi savdosida gʻolib chiqdi, ammo Rolls-Royce nomini britaniyalik boʻlmagan egalariga berilishini taqiqlash huquqiga ega boʻlgan Rolls-Royce plc ni BMW kompaniyasiga oʻz huquqlarini 65 million AQSh dollariga sotishga rozi boʻldi. Keyinchalik, Rolls-Royce markasini boshqarish 2003-yilda Volkswagen-dan BMW-ga oʻtish toʻg'risida kelishib olindi.

Oʻtgan asrning 90-yillarida, 80-yillarda virtual uyqu holatiga oʻtganidan soʻng, arzon sport avtomobillari bozori jonlandi. 1989-yilda ishga tushirilganidan keyin Yaponiyada ishlab chiqarilgan Mazda MX-5 mashhurligi bilan ajralib turardi. Rover 1990-yillarning boshlarida yangi sport avtomobilini ishlab chiqishni boshladi va nihoyat 1995-yilda MG F ikki oʻrindiqli roadster ni taqdim etdi. 1996-yilda ishlab chiqarilgan Lotus Elise, shuningdek, 2000-yilda sotilgan Vauxhall VX220 ( Elizada asoslangan) ham ushbu bozor sohasida nisbatan yuqori sotuvga ega edi.

2001-yildan 2011-yilgacha

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2008-yilda sotuvga qoʻyilgan Lotus Evora

2000-yil may oyida Ford oʻzining Ford Dagenham zavodida yengil avtomashinalarini yigʻishni 2002-yilda toʻxtatilishini eʼlon qildi, bu esa Buyuk Britaniyada 90 yillik Ford avtoulovlari yigʻilishini tugatdi.[35] Shu bilan birga Ford 500 million AQSh dollari miqdorida sarmoya kiritishini maʼlum qildi va dizel dvigatellari zavodini kengaytirishni va Dagenhamni dunyodagi eng katta dizel dvigatellar markaziga aylantirishni va avtomobil yigʻishda yoʻqotilgan 1900 ta ish oʻrnini qoplash uchun 500 ga yaqin yangi ish joylarini yaratishni rejalashtirdi. 2004-yil dekabr oyida Ford yana 169 million funt sterling miqdorida sarmoya kiritishini va Dagenham zavodida yiliga bir million dizel dvigatel ishlab chiqarishni koʻpaytirishni elon qildi.[36]

2003-yil mart oyida Vauxhallning "Luton" avtomobillarni yigʻish zavodining yopilishi Ellesmere portini Buyuk Britaniyada qolgan yagona Vauxhxall yigʻish zavodi sifatida qoldirdi. General Motors shuningdek Vidaro va Movano singari mikroavtobuslarni ishlab chiqaradigan, shuningdek Renault va Nissan rusumli van larini ishlab chiqaradigan Lutondagi Bedford works ni saqlab qoldi. 2007-yil aprel oyida Ellesmere porti 2010-yildan boshlab yangi avlod Astra ishlab chiqarishi tasdiqlangan edi.[37]

MG Rover 2000-yillarning boshida yangi avtomobil turlarini ishlab chiqarish uchun boshqa avtomobil ishlab chiqaruvchilar bilan hamkorlikda mumkin boʻlgan korxonalarni oʻrganishni oʻtkazdi. 2005-yilda firmaning aktivlari Xitoyning avtomobil ishlab chiqaruvchisi - Nanjing Automobile tomonidan sotib olindi va Longbridge 2007-yil yozida qisman qayta ochildi, dastlabki ishchi kuchi taxminan 250 kishidan iborat boʻlib, 2008-yil avgustda ishga tushirilgan MG TF ishlab chiqarishni qayta boshlashga tayyorlangan edi.

Aston Martin DBS V12, 2007-yildan beri ishlab chiqarilgan

2006-yil aprel oyida Peugeot oʻzining Ryton zavodini yopdi va 206 ishlab chiqarishni Slovakiyaga koʻchirdi.[38][39] 2007-yilda Ford Aston Martin kompaniyasini Yaqin Sharq sarmoyadorlari tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan Buyuk Britaniya boshchiligidagi konsorsiumga sotib yubordi va kompaniyada ozgina ulushni saqlab qoldi va dvigatellarni ham etkazib berishni davom ettirishga rozi boʻldi.[40][41] 2008-yilda Ford Jaguar Land Rover avtomobilini Hindistonning Tata Motors kompaniyasiga 1,15 milliard funt sterlingga sotdi.[42][43] 2009-yil noyabr oyida gollandiyalik sport ishlab chiqaruvchisi Spyker Cars u ishlab chiqarishni Zeewoldeʼdan Whitley, Coventry ga koʻchirishni elon qildi va Buyuk Britaniyada ishlab chiqarish 2010-yil fevralda boshlandi.[44][45]

2011–2019

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2011-yilda Buyuk Britaniyada ishlab chiqarishga kirgan MG 6

2011-yilning yanvar oyida BMW ikkita yangi ikki eshikli sport krossoveri ishga tushirilishini va Mini turlarini kengaytirishni eʼlon qildi.[46][47] 2011-yil mart oyida Jaguar Land Rover oʻzining Halewood zavodida qoʻshimcha 1500 ishchi yollashini eʼlon qildi va 2 milliard funt sterlingdan koʻproq etkazib berish boʻyicha Buyuk Britaniyada joylashgan kompaniyalar bilan uning yangi Range Rover Evoque modelini ishlab chiqarish uchun shartnomalarga qoʻl qoʻdi.[48][49]

Iyun oyida Nissan oʻzining Qashqai rusumidagi modelini almashtirish uchun dizayn va ishlab chiqarish Buyuk Britaniyada umumiy £ 192 million funt sterling miqdorida investitsiya qilinish haqida eʼlon qildi.[50][51] Iyun oyida BMW Mini modellarni ettita modelga kengaytirish doirasida 500 million funt sterling investitsiya kiritishini eʼlon qildi.[52][53] 2011-yil sentyabr oyida Jaguar Land Rover yangi dvigatel zavodini qurishga 355 million funt sterling sarmoya kiritishini tasdiqladi. Noyabr oyida Toyota Buyuk Britaniyani oʻzining C-segment oilaviy avtomobilining hatchback versiyalari uchun yagona Yevropa ishlab chiqarish bazasiga aylantirishni rejalashtirayotganini va natijada 100 million funt sterling miqdorida sarmoya kiritilishini eʼlon qildi.[54][55]

2014-yilning yanvaridan iyunigacha boʻlgan yarim yillikda Buyuk Britaniya 9 yil ichida yangi avtomobil sotish boʻyicha eng yaxshi yilni oʻtkazdi. Ushbu davrda 1,28 million yangi mashina sotildi, bu 2013-yilning shu davriga nisbatan 10 foizga koʻp. 2014-yilda 1,5 milliondan ortiq avtomobillar ishlab chiqarildi, eng yuqori 2007-yildan beri [56]

2019-yilda Buyuk Britaniyada eng koʻp sotilgan transport vositasi Ford Fiesta boʻldi, undan keyin Volkswagen Golf, Ford Transit, Ford Focus va Vauxhall Corsa.[57]

2020-yildan boshlab

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilda Honda oʻzining Swindon zavodi 2021-yilga qadar yopilishini eʼlon qildi.[58]

Yig'ish zavodlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Company Parent company Parent headquarters Plant Models produced Production (latest figures)
AC Cars AC Cars United Kingdom West Norwood AC MKVI n/a
Alexander Dennis Alexander Dennis United Kingdom Falkirk Enviro 200Dart, Enviro300, Enviro400 n/a
Alexander Dennis Alexander Dennis United Kingdom Guildford Javelin chassis, R-Series chassis, Enviro300 chassis n/a
Ariel Ariel United Kingdom Crewkerne Ariel Atom 70 (2013)[59]
Ascari Cars Ascari Cars United Kingdom Banbury Ascari Ecosse, Ascari A10 n/a
Aston Martin Lagonda Aston Martin Lagonda United Kingdom Gaydon One-77, Cygnet, DB9, DBS, Vantage, Virage, Vanquish, Rapide 5,323 (2010)[60]
Bentley Motors Volkswagen Group Germany Crewe Azure, Brooklands Coupé, Continental Flying Spur, Continental GT, Mulsanne 10,014
Briggs Automotive Company Briggs Automotive Company United Kingdom Liverpool BAC Mono n/a
Bristol Cars Bristol Cars United Kingdom Filton Blenheim, Fighter, Blenheim Speedster n/a
Caterham Cars Caterham Cars United Kingdom Dartford R400, CSR260 435 (2003)
Dennis Eagle Ros Roca SA Spain Warwick Duo, One Pass, Beta 2 n/a
Ginetta Cars LNT Automotive United Kingdom Leeds G40, G40J, G40R, G50, G55, G55 GT3, G60 n/a
GM Manufacturing Luton[61] Adam Opel AG Germany Luton Opel/Vauxhall Vivaro, Renault Trafic, Nissan Primastar 77,836[62]
Honda of the UK Manufacturing Honda Motor Company Japan Swindon CR-V, Jazz, Civic, Civic Type-R 134,146 (2016)[63]
Jaguar Land Rover[64] Tata Motors[65] India Castle Bromwich XF, XJ, XK,[66] F-Type 54,030 (includes Halewood production)[67]
Jaguar Land Rover Tata Motors India Halewood Land Rover Discovery Sport, Range Rover Evoque see JLR Castle Bromwich and Solihull
Jaguar Land Rover Tata Motors India Solihull Defender, Discovery 4, Range Rover Sport, Range Rover 234,647(Includes Halewood production)
Leyland Trucks Paccar United States Leyland DAF CF, DAF LF, DAF XF[68] 17,478[69]
LEVC Geely China Coventry TX 2,346 (2003)
Lotus Cars Geely China Hethel Elise, Exige, Evora 2,935 (Lotus + GM)
McLaren Automotive McLaren Group United Kingdom Woking MP4-12C, P1, P1 GTR, 570S, 650S, 675LT, 540C, 570GT 10,000 (total to 2016)[70]
MG Motor SAIC Motor China Longbridge MG 6, MG 3 n/a
Mini BMW Germany Plant Oxford Clubman, Convertible, Coupé, Roadster, Hardtop/Hatch 210,973 (2016)
Morgan Motor Company Morgan Motor Company United Kingdom Malvern Morgan Aero 8, Morgan Plus 4 1000 (2003)
Nissan UK Nissan Motor Company Japan Sunderland Juke, Leaf, Note, Qashqai 507,444 (2016)
Noble Automotive Noble Automotive United Kingdom Barwell Noble M12, Noble M14 n/a
Optare Ashok Leyland India Leeds Solo, Alero n/a
Plaxton Alexander Dennis United Kingdom Scarborough Panther, Paragon, Profile, Primo, Centro n/a
Plaxton Alexander Dennis United Kingdom Sheffield Cheetah, Pronto, Beaver n/a
Rolls-Royce Motor Cars BMW Germany Goodwood Ghost, Phantom, Phantom Coupé, Phantom Drophead Coupé 3,538[71]
Sunbeam Sunbeam Motor Car Company United Kingdom Coventry City EV, Electra EV n/a
Toyota Manufacturing UK Toyota Motor Corporation Japan Burnaston Corolla (hatchback and station wagon)
TVR Motor Company TVR Motor Company United Kingdom Blackpool Sagaris, Tuscan, T350, Tamora 871 (2003)
Wrightbus Wrightbus United Kingdom Ballymena Wright Eclipse, Wright Solar, Wright Pulsar n/a
Vauxhall Motors Adam Opel AG Germany Ellesmere Port Opel Astra/Vauxhall Astra 118,112 (2016)
1910-1980-yillarda Buyuk Britaniyada avtotransport vositalarini ishlab chiqarish - avtomobillar va tijorat transport vositalari (1000 dona) [72]
Yil 200 400 ga teng 600 800 1000 1200 ga teng 1400 1600 1800 2000-yil 2200 Jami
1910-yil split mavjud emas   14
1920-yil split mavjud emas   70 *
1930-yil 170 67 237
1940-yil 2 132 134
1950-yil 523 263 785
1960-yil 1,353 458 1.811
1970-yil 1,641 458 2,098
1980-yil 924-yil 389 1312

(* prognoz)

UK Motor Vehicle Production by year 1990 to 2013 – cars and commercial vehicles (1,000 units)[73]
Year 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000 Total
1990 1,296 270   1,566
1991 1,237 217   1,454
1992 1,292 248   1,540
1993 1,376 193   1,569
1994 1,467 228   1,695
1995 1,532 233   1,765
1996 1,686 238   1,924
1997 1,698 238   1,936
1998 1,748 227   1,976
1999 1,787 186   1,973
2000[74] 1,641 172   1,814
2001 1,492 193   1,685
2002 1,630 191   1,821
2003 1,658 189   1,846
2004 1,647 209   1,856
2005 1,596 207   1,802
2006 1,442 208   1,650
2007 1,535 216   1,750
2008 1,447 203   1,650
2009 999 91   1,090
2010 1,270 123   1,393
2011[75] 1,344 121   1,465
2012[76] 1,465 112   1,577
2013[77][78] 1,510 88   1,597
2014[79][80] 1,528 71   1,599
2015[81][82] 1,588 94   1,682
2016[63][83] 1,722 94   1,817

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Motor Industry Facts 2018“. SMMT. 27-noyabr 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-may 2019-yil.
  2. ↑ „The Industry“. Motorsport Industry Association. 2011-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-mart 2011-yil. (Wayback Machine saytida 2011-01-03 sanasida arxivlangan)
  3. ↑ „The UK Automotive Industries – Status, Economic Recovery and Expectations“. The University of Buckingham. 27-noyabr 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-fevral 2011-yil. (Wayback Machine saytida 2010-11-27 sanasida arxivlangan)
  4. ↑ „Aston Martin DB5 named the most iconic British car of all time“ (23-oktabr 2008-yil). Qaraldi: 6-may 2011-yil.
  5. ↑ „Land Rover's new Defender“. Autocar (2-mart 2010-yil). Qaraldi: 6-may 2011-yil.
  6. ↑ „Nanjing Auto Rolls Out First `Made-in-China' MG Cars“. Bloomberg L.P. (27-mart 2007-yil). Qaraldi: 7-may 2011-yil.
  7. ↑ „20 years of the McLaren F1“. Autocar (28-may 2010-yil). Qaraldi: 22-may 2011-yil.
  8. ↑ Harrow, Dale. „Ten of the greatest: British car designers“ (22-avgust 2010-yil). Qaraldi: 6-may 2011-yil.
  9. ↑ Plowden, William. The Motor Car and Politics 1896-1970. London: The Bodley Head, 1971 — 25-bet. ISBN 0 370 00393 4. 
  10. ↑ „Daimler: History“. 6-noyabr 2006-yilda asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 2006-11-06 sanasida arxivlangan)
  11. ↑ „The early years of the automobile in Britain“. Dailmer. — „Meanwhile British Motor Syndicate began a public relations campaign to lobby for the repeal of the “Highways and Locomotive Act”, still the main obstacle to the introduction of the car in Britain“. Qaraldi: 2010-yil 9-oktyabr.
  12. ↑ Setright, L. J. K.. Drive On!: A Social History of the Motor Car. Granta Books, 2004. ISBN 1-86207-698-7. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Church, Roy. The rise and decline of the British motor industry. Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-55770-4. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 King, Peter. The Motor Men. Quiller Press, 1989. ISBN 1-870948-23-8. 
  15. ↑ Baldwin, N.. A-Z of Cars of the 1920s. Devon, UK: Bay View Books, 1994. ISBN 1-870979-53-2. 
  16. ↑ Vanderveen, Bart H.. British Cars of the Late Thirties 1935 – 1939. London and New York: Frederick Warne, 1973. ISBN 0-7232-1712-2. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Timothy R. Whisler. The British Motor Industry 1945–1994. Oxford University Press, 1999. ISBN 0-19-829074-8. 
  18. ↑ Michael Stratton. Twentieth Century Industrial Archaeology. Spon Press, 2000. ISBN 0-419-24680-0. 
  19. ↑ „arxiv nusxasi“. 2017-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-may.
  20. ↑ Renault in the UK | Discover Renault | Renault UK
  21. ↑ Peugeot 504 - Classic Car Review | Honest John
  22. ↑ Daihatsu Compagno - Classic Car Review | Honest John
  23. ↑ „Toyota celebrates 50 years in the UK - Toyota“. 2017-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-may.
  24. ↑ 24,0 24,1 Jeffrey A. Hart. Rival Capitalists. Cornell University Press, 1993. ISBN 0-8014-9949-6. 
  25. ↑ „Toyota learns French“ (27-noyabr 1997-yil). Qaraldi: 26-iyun 2012-yil.
  26. ↑ Harrison, Michael. „The Rover Takeover: Car-making tradition dies with BMW deal: The Industry: End of British-owned volume production“ (1-fevral 1994-yil). Qaraldi: 30-iyun 2012-yil.
  27. ↑ „Rover sell-off: BMW statement“ (16-mart 2000-yil). Qaraldi: 30-iyun 2012-yil.
  28. ↑ Maguire, Kevin. „Rover report predicts jobs catastrophe“ (20-aprel 2000-yil). Qaraldi: 30-iyun 2012-yil.
  29. ↑ Andrews, Edmund L.. „BMW Will Shed Rover, Selling Sport Utility Vehicle Line to Ford“ (17-mart 2000-yil). Qaraldi: 30-iyun 2012-yil.
  30. ↑ Glaberson, William. „Ford buys prestigious car maker“ (8-sentabr 1987-yil). Qaraldi: 26-iyun 2012-yil.
  31. ↑ „Ford plans to acquire Aston Martin maker“ (8-sentabr 1987-yil). Qaraldi: 26-iyun 2012-yil.
  32. ↑ Prokesch, Steven. „Ford to Buy Jaguar for $2.38 Billion“ (3-noyabr 1989-yil). Qaraldi: 26-iyun 2012-yil.
  33. ↑ Bradsher, Keith. „Gentlemen, Merge Your Manufacturers; Consolidation Hits on Virtually All Cylinders“ (23-mart 2000-yil). Qaraldi: 26-iyun 2012-yil.
  34. ↑ Andrews, Edmund L.. „The New Rolls-Royce; An Automotive Classic Coming to Dealerships in 2003“ (23-sentabr 2000-yil). Qaraldi: 26-iyun 2012-yil.
  35. ↑ Cowell, Alan. „Ford to Close British Plant, Laying Off 1,900 Workers“ (13-may 2000-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2011-yil.
  36. ↑ Harrison, Michael. „Ford invests £169m at Dagenham engine plant“ (17-dekabr 2004-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2011-yil.
  37. ↑ „Four countries share new GM Astra“ (17-aprel 2007-yil). Qaraldi: 21-aprel 2012-yil.
  38. ↑ Harrison, Michael. „Peugeot to close Ryton with 2,300 job losses“ (19-aprel 2006-yil). 2015-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-dekabr 2011-yil.
  39. ↑ Tran, Mark. „Unions call for Peugeot boycott“ (8-iyun 2006-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2011-yil.
  40. ↑ MacAlister, Terry. „Ford sells Aston Martin“ (12-mart 2007-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2011-yil.
  41. ↑ „Aston Martin sold to UK-led group“ (12-mart 2007-yil). Qaraldi: 2-dekabr 2011-yil.
  42. ↑ Timmons, Heather. „Ford Sells Land Rover and Jaguar to Tata“ (26-mart 2008-yil). Qaraldi: 1-dekabr 2011-yil.
  43. ↑ „Tata buys Jaguar in £1.15bn deal“ (26-mart 2008-yil). Qaraldi: 1-dekabr 2011-yil.
  44. ↑ Ruddick, Graham. „Spyker relocates from Holland to Coventry“ (20-noyabr 2009-yil). Qaraldi: 14-may 2011-yil.
  45. ↑ Cooper, Matthew. „Dutch car-maker Spyker Cars begins UK production“ (9-fevral 2010-yil). Qaraldi: 14-may 2011-yil.
  46. ↑ „Mini to build 2-door sporty crossover“ (10-yanvar 2011-yil). 2016-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-may 2011-yil.
  47. ↑ „Mini Paceman Concept Confirmed for Production“ (12-yanvar 2011-yil). Qaraldi: 14-may 2011-yil.
  48. ↑ „Jaguar announces £2bn supply contracts for Evoque model“ (2-mart 2011-yil). 19-may 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-may 2011-yil.
  49. ↑ Ruddick, Graham. „Jaguar plans UK expansion set to create 1,000 jobs“ (23-aprel 2011-yil). 12-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-may 2011-yil.
  50. ↑ Ruddick, Graham. „Nissan to build new Qashqai in Britain, saving 6,000 jobs“ (8-iyun 2011-yil). Qaraldi: 23-oktabr 2011-yil.
  51. ↑ „Nissan to invest US$315 million in UK Qashqai update“ (8-iyun 2011-yil). 2015-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-oktabr 2011-yil.
  52. ↑ Reiter, Chris. „BMW Plans to Invest 500 Million Pounds for Mini Assembly“. Bloomberg L.P. (9-iyun 2011-yil). Qaraldi: 23-oktabr 2011-yil.
  53. ↑ „BMW to invest £500 million in UK on new Mini“ (9-iyun 2011-yil). 2018-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-oktabr 2011-yil.
  54. ↑ „Toyota announces 1,500 new jobs for Burnaston factory“ (24-noyabr 2011-yil). Qaraldi: 1-dekabr 2011-yil.
  55. ↑ „Toyota to build new hatch in UK“. Autocar (24-noyabr 2011-yil). Qaraldi: 1-dekabr 2011-yil.
  56. ↑ "UK car production at seven-year high." BBC. 23-yanvar 2015-yil. Retrieved 24-yanvar 2015-yil.
  57. ↑ https://www.msn.com/en-gb/cars/news/ford-transit-custom-van-is-britains-third-best-selling-vehicle/ar-BBYFDUy
  58. ↑ https://www.independent.co.uk/news/business/honda-swindon-manufacturing-plant-closure-jobs-employees-latest-a8911766.html
  59. ↑ „Ariel Atom 3.5“. Motor Sport (28-fevral 2013-yil). Qaraldi: 6-avgust 2014-yil.
  60. ↑ „UK Automotive Industry in 2004: Eighth Report of Session 2003–04“ (PDF). UK House of Commons Trade and Industry Committee. 20-iyul 2004-yil. 20-iyun 2007-yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)CS1 maint: date format ()
  61. ↑ „Company Profile“. Vauxhall. 2009-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-may. (Archive.is saytida 2009-06-29 sanasida arxivlangan)
  62. ↑ „UK car production at seven-year high“. BBC (23-yanvar 2015-yil). Qaraldi: 4-aprel 2015-yil.
  63. ↑ 63,0 63,1 „17 year high for British car manufacturing as global demand hits record levels“.
  64. ↑ Bill Mccarthy. „Jaguar Land Rover is here to stay“. Midland Newspapers (24-iyul 2008-yil). Qaraldi: 2008-yil 30-iyul.
  65. ↑ Tata Motors completes acquisition of Jag, Land Rover. Thomson Reuters (2-iyun 2008-yil).
  66. ↑ „Jaguar Land Rover“. Tata Sons. 14-sentabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 30-iyul. (Wayback Machine saytida 2008-09-14 sanasida arxivlangan)
  67. ↑ „World Motor Vehicle Production: Ford“ (PDF). International Organization of Motor Vehicle Manufacturers. 10-sentabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 29-iyul.
  68. ↑ „Leyland Trucks' Product Range“. Leyland Trucks. 19-yanvar 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 2007-01-19 sanasida arxivlangan)
  69. ↑ „World Motor Vehicle Production: Paccar“ (PDF). International Organization of Motor Vehicle Manufacturers. 10-sentabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 29-iyul.
  70. ↑ „10,000 CARS IN FIVE YEARS“. cars.mclaren.com. 2017-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 2-yanvar. (Wayback Machine saytida 2017-01-03 sanasida arxivlangan)
  71. ↑ Milmo, Dan. „Rolls-Royce hits new sales record on Asian demand“ (9-yanvar 2012-yil). Qaraldi: 2012-yil 21-yanvar.
  72. ↑ Wood, J.. Motor Industry of Britain Centenary Book. London: Eclat, 1996. ISBN 0-9523912-5-2. 
  73. ↑ „Motor Vehicle Production“. UK National Statistics.
  74. ↑ „Motor Industry facts 2011“. The Society of Motor Manufacturers and Traders. Qaraldi: 2012-yil 14-yanvar.
  75. ↑ „Car production increases by 5.8%“. UK National Statistics.
  76. ↑ „UK car manufacturing achieves all-time record exports in 2012“. Society of Motor Manufacturers and Traders.
  77. ↑ „UK car manufacturing hits six-year high“. Society of Motor Manufacturers and Traders.
  78. ↑ „Weak demand hampers 2013 CV manufacturing“. Society of Motor Manufacturers and Traders.
  79. ↑ „UK car manufacturing defies export challenges with year of growth“. Society of Motor Manufacturers and Traders.
  80. ↑ „CV manufacturing returns to growth in December“. Society of Motor Manufacturers and Traders.
  81. ↑ „Best year in a decade for British car manufacturing as exports reach record high“.
  82. ↑ „Commercial vehicle production rises by a third in 2015“. Society of Motor Manufacturers and Traders.
  83. ↑ „European exports fuel commercial vehicle production in 2016“. Society of Motor Manufacturers and Traders. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Buyuk_Britaniya_avtomobilsozlik_sanoati&oldid=5282688" dan olindi