Ekran qulfi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ekran qulfi — turli xil operatsion tizimlar tomonidan ishlatiladigan kompyuter foydalanuvchi interfeysi elementi. Ekran qulflari qurilmaga tezda kirishni tartibga soladi va kirish uchun foydalanuvchidan maʼlum bir amalni bajarishni talab qiladi, masalan, parolni kiritish, maʼlum tugmalar kombinatsiyasidan foydalanish yoki qurilmaning sensorli ekrani yordamida muayyan harakatlarni chizish. Ekran qulfini ochish uchun turli xil autentifikatsiya usullari mavjud, ulardan eng mashhurlari va keng tarqalganlari shaxsiy identifikatsiya raqamlari (PIN), Android belgili blokirovkasi va biometrik maʼlumotlar (masalan, Touch ID va yuzni tanish)[1].

Operatsion tizim va qurilma turiga qarab, ekran qulfi oddiy kirish ekranidan tortib joriy sana va vaqt, ob-havo, soʻnggi bildirishnomalar, fonda ijro etiladigan media uchun (odatda musiqa) ijro etish boshqaruvlari bilan ilovalarga yorliqlar (masalan, kamera) va ixtiyoriy ravishda qurilma egasining aloqa maʼlumotlari (qurilma yoʻqolgan yoki oʻgʻirlanganda yoki tibbiy favqulodda vaziyatlarda foydalanish mumkin)ni oʻz ichiga olgan umumiy koʻrish ekranigacha boʻlishi mumkin[2][3][4].

Platformalar boʻyicha ekranlarni qulflash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mobil operatsion tizimlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Smartfon va planshetlarda ishlaydigan mobil operatsion tizim odatda imo-ishoraga asoslangan ekran qulfidan foydalanadi. Neonode tomonidan ishlab chiqarilgan telefonlar sensorli ekranda oʻngga surish orqali qulfdan chiqarilgan edi. iPhone va iPad mahsulotlari tomonidan ishlatiladigan Apple iOS`da iOS 10`ga qadar xuddi shunday qulfni ochish mexanizmi ishlatilgan, yaʼni ekrandagi slayder oʻngga surilgan. iOS 5`dan boshlab, slayderni boshqa yoʻnalishda surish foydalanuvchini toʻgʻridan-toʻgʻri kamera ilovasiga yuboradi. iOS 7`da slayder vidjeti iOS interfeysini kattaroq doirada ishlatish uchun olib tashlandi va endi foydalanuvchilar ekranning istalgan nuqtasidan surishlari mumkin edi. Ekran qulfi soatni, bildirishnomalarni koʻrsatadi va audio eshitishni boshqarishni taʼminlaydi[5][6]. iOS 10 ekran qulfiga katta oʻzgarishlar kiritdi, surish imo-ishorasini „Bosh ekran“ tugmasini bosish bilan almashtirdi. Surish hali ham kameraga va vidjetlar bilan chapdagi qoʻshimcha sahifaga kirish uchun ishlatiladi[7][8]. iPhone X va iPad Pro`da jismoniy bosh ekran tugmalari mavjud emasligi sababli, foydalanuvchi ekranning pastki qismidan yuqoriga surishi kerak[9][10].

Android dastlab foydalanuvchidan telefonning Menyu tugmasini bosishni talab qilib, imo-ishoraga asoslangan ekran qulfidan foydalanmadi. Android 2.0`da imo-ishoraga asoslangan yangi ekran qulfi taqdim etildi. Android 3.0 yangi dizaynni taqdim etdi: qulf belgisi boʻlgan toʻp dumaloq maydonning tashqi tomoniga tortiladi[11]. Android qurilmalarni parol, barmoq izini aniqlash yoki yuzni tanish yordamida qulflashga imkon beradi.

Kompyuter operatsion tizimlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Windows 11’ning ekran qulfi

Windows NT foydalanuvchilarga tizimga qayta kirish uchun faol foydalanuvchi parolini kiritishni talab qiladigan login oynasini koʻrsatish orqali oʻz kompyuterlarini „qulflash“ imkoniyatini taklif qildi. Windows XP`dan boshlab ekran qulfi Win+L klavishlar kombinatsiyasiga bogʻlangan[12]. Windows 8`da ekran qulfi mobil operatsion tizimlar tomonidan ishlatiladiganlarga oʻxshash qilib qayta ishlab chiqildi; foydalanuvchilar qulflangan ekranda foydalanish uchun alohida fon rasmi tanlashi mumkin, u endi soat, kalendar voqealari va boshqa ilovalardan bildirishnomalarni ham koʻrsatadi. Qurilmani qulfdan chiqarish uchun ekranni sichqoncha yoki sensorli ekran yordamida yuqoriga surish kerak[13]. Windows 10 ushbu dizaynni saqlab qoladi, shu bilan birga qulflangan ekrandan Cortana ovozli yordamchisidan foydalanish va slayd-shoularni qoʻllab-quvvatlash va kundalik fon rasmlarini olish hamda ixtiyoriy ravishda fon rasmi bilan bogʻliq reklama va takliflarni qabul qilish uchun „Windows Spotlight“ xizmatini qoʻshadi[14][15].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Harbach, Marian; De Luca, Alexander; Egelman, Serge „The Anatomy of Smartphone Unlocking: A Field Study of Android Lock Screens“,. Proceedings of the 2016 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems. New York, NY, USA: ACM, 2016-05-07 — 4806–4817 bet. DOI:10.1145/2858036.2858267. ISBN 978-1-4503-3362-7. 
  2. ↑ Cipriani, Jason „First responders can help you even when your phone is locked“ (en). CNET. Qaraldi: 2020-yil 3-yanvar.
  3. ↑ T, Florin „How to add owner info on your Android lock screen (helpful in case you lose your device)“ (en-US). Phone Arena. Qaraldi: 2020-yil 3-yanvar.
  4. ↑ „Lock screen customization is dead“ (en). Android Central (2018-yil 18-iyun). Qaraldi: 2020-yil 3-yanvar.
  5. ↑ „The 5 best features in Apple's iOS 5“. PC World. Qaraldi: 2013-yil 13-fevral.
  6. ↑ „Get to know iOS 7: Design changes“. MacWorld. Qaraldi: 2013-yil 4-dekabr.
  7. ↑ „How to use the Lock screen in iOS 10“ (en). TechRadar. Qaraldi: 2017-yil 13-noyabr.
  8. ↑ „How to use the iPhone's new, confusing lock screen“ (en). CNET. Qaraldi: 2017-yil 13-noyabr.
  9. ↑ Pierce, David. „iPhone X Review: All Up In Your Face ID“. Wired (ingliz (Amerika)). Qaraldi: 2017-11-13.
  10. ↑ Whitney, Lance „How to Navigate the iPad Pro (Without a Home Button)“ (en). PCMAG. Qaraldi: 2020-yil 4-yanvar.
  11. ↑ „Ars reviews the Motorola Xoom“. Ars Technica (2011-yil 7-mart). Qaraldi: 2013-yil 14-fevral.
  12. ↑ „How to Quickly Lock Your Computer and Use Other Windows Logo Shortcut Keys“. Microsoft. Qaraldi: 2013-yil 13-fevral.
  13. ↑ „Windows 8 Feature Focus: Lock Screen“. SuperSite for Windows. Qaraldi: 2013-yil 14-fevral.
  14. ↑ „How to Use and Tweak Your Windows 10 Lock Screen“ (en). PCMAG. Qaraldi: 2018-yil 13-noyabr.
  15. ↑ „Microsoft wants to put ads on the Windows 10 lock screen“. The Verge. Qaraldi: 2018-yil 13-noyabr.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

 Vikiomborda Ekran qulfi
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ekran_qulfi&oldid=4306796" dan olindi