Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki

Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki
Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest (BCEAO) (fransuzcha)
Bosh qarorgohi	Dakar, Senegal
Tashkil etilgan yili	1959
Rais	Jean-Claude Brou
Markaziy banki	Gʻarbiy Afrika iqtisodiy ittifoqi
Valyutasi	Gʻarbiy Afrika franki; Andoza:ISO 4217/code (ISO 4217)
Oltin-valyuta zaxiralari	9 820 million AQSh dollari
Veb sayti	www.bceao.int

Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki (fransuzcha: Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest, BCEAO, inglizcha: Central Bank of West African States) – Afrikaning gʻarbida joylashgan, Gʻarbiy Afrika iqtisodiy va monetar ittifoqini tashkil qiluvchi sakkizta mamlakatga xizmat koʻrsatadigan, Gʻarbiy Afrika frankini emissiya qiluvchi markaziy bank.

BCEAO moliyaviy inklyuzivlik siyosatini ishlab chiqishda faol ishtirok etadi va Moliyaviy inklyuzivlik alyansining aʼzosi hisoblanadi^[2].

Tarixi

Parijdagi rue du Colisée, 29-uyda joylashgan bino, 1960-yillarning boshidan 1978-yilda Dakarga koʻchirilgunga qadar BCEAO bosh ofisi.

1955-yilda Fransiya hukumati Gʻarbiy Afrikadagi mustamlakalariga banknotlarni chiqarish imtiyozini shu paytgacha Banque de l’Afrique Occidentale bankidan olib, Parijda joylashgan^[3] yangi tashkil etilgan Institut d’Emission de l’Afrique Occidentale Française et du Togo (soʻzma-soʻz 'Fransiya Gʻarbiy Afrikasi va Togo banknot emissiya qilish instituti') ga oʻtkazdi. 1959-yilda muassasa nomi BCEAO ga oʻzgartirildi^[4]^[5]^[6].

Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqini tashkil etish toʻgʻrisidagi shartnoma (fransuzcha: Union Monétaire Ouest-Africaine, UMOA) 1962-yil 12-mayda imzolangan va BCEAOga oʻsha paytdagi yetti aʼzo davlat – Kot-dʼIvuar, Dagomeya (keyinchalik Benin deb oʻzgartirilgan), Haute-Volta (keyinchalik Burkina Faso deb oʻzgartirildi), Mali, Mavritaniya, Niger va Senegal uchun umumiy markaziy bank sifatida valyuta chiqarishning mutlaq huquqini bergan^[5]^[7]^[8]. Bank nizomi keyinchalik 1962-yil noyabr oyida tasdiqlandi va 1974-yilgacha deyarli oʻzgarmadi, bu esa BCEAO boshqaruviga Fransiyaning hukmron taʼsirini taʼminladi^[3].

1962-yil 30-iyunda Mali guruhni tark etdi va Mali frankini milliy valyuta sifatida qabul qildi. 1963-yil 17-dekabrda Togo UMOAga rasman qoʻshildi. 1973-yil 30-mayda Mavritaniya ittifoqni tark etdi va uguiyani milliy valyuta sifatida qabul qildi. 1984-yil 17-fevralda Mali yana UMOAga qoʻshildi^[5]. Gvineya-Bisau esa 1997-yilda guruhga qoʻshilgan.

1975-yilda BCEAO boshqaruviga ilk afrikalik rais, ivuarlik Abdulayi Fadiga keldi. 1978-yilning oʻrtalariga qadar uning bosh ofisi Dakarga koʻchirilgunga qadar shtab-kvartirasi Parijda boʻlib qoldi. Dakar shtab-kvartirasi 1979-yil 26-mayda rasman ochilgan^[9].

Bank komissiyasi

1989-yilda BCEAO raisi Alassan Uattara butun Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqi uchun yagona bank nazorati organini yaratishga yordam berdi. Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqining Bank komissiyasi keyinchalik 1990-yil 24-aprelda Uagaduguda imzolangan xalqaro konventsiya bilan tashkil etildi^[10].

UMOA – Titres

2012-yilda Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqi Vazirlar kengashi BCEAOga davlat qimmatli qogʻozlarini (fransuzcha: titres) chiqarish va boshqarishni qoʻllab-quvvatlash uchun mintaqaviy agentlikni yaratishga ruxsat berdi. Agentlik rasman 2013-yil 15-martda UMOA-Titres nomi bilan tashkil etilgan. Oʻshandan beri UMOA-Titres aʼzo davlatlarning hukumat qarzlarini chiqarishning aksariyat qismini muvofiqlashtirib keladi^[11].

Aʼzo davlatlari

Binolari

BCEAO har bir aʼzo davlatning eng yirik shahrida agentlik deb nomlanuvchi asosiy filialiga ega boʻlib, uning binosi odatda mahalliy siluetda hukmronlik qiladi^[12]. Dakarda BCEAO shtab-kvartirasi Senegal agentligidan alohida koʻp qavatli binoda joylashgan. Bundan tashqari, BCEAO Parakou (Benin), Bobodiulaso (Burkina-Faso), Abengourou, Buake, Daloa, Korhogo, Man va San-Pédro (Kot-d’Ivuar), Mopti va Sikasso (Mali), Maradi va Zinder (Niger), Kaolak va Ziguinchor (Senegal), Kara (Togo) boshqa shaharlarda filiallariga ega^[13]. Parijda BCEAO oʻzining sobiq shtab-kvartirasida, rue du Colisée, 29-uyda joylashgan vakolatxonasiga ega.

Dakardagi BCEAO bosh qarorgohi minorasi (markazda)
Kotonudagi Benin agentligi
UagadugudagiBurkina Faso agentligi
Bisaudagi Gvineya-Bisau agentligi
Abidjandagi Kot-d'Ivuar agentligi
Bamakodagi Mali agentligi (chapda)
Niameydagi Niger agentligi
SenegalningZiguinchor shahridagi filial binosi

Yetakchilik

Robert Juliyen, Fransiya fuqarosi, 1955-yildan 1974-yilgacha Institut d’émission, keyin BCEAOning bosh direktor boʻlgan (fransuzcha: directeur général)^[9], shundan soʻng bank rahbari Rais unvoniga ega boʻlgan.

Abdoulaye Fadiga [fr], Rais 1975-1988^[14]
Alassane Ouattara, Rais 1988-1990^[9]
Charles Konan Banny, Rais 1990-2005^[9]
Justin Damo Baro [fr], Rais 2006-2008^[9]
Philippe-Henri Dakoury-Tabley [fr], Rais 2008-2011^[9]
Jean-Baptiste Compaoré, Rais 2011^[9]
Tiémoko Meyliet Koné, Rais 2011-2022^[9]^[15]
Jean-Claude Brou, Rais 2022-^[15]

Yana qarang

Markaziy banklar roʻyxati

Manbalar

↑ Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
↑ „AFI members“. AFI Global (2011-yil 10-oktyabr). 2012-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-fevral.
↑ ^3,0 ^3,1 Rattan J. Bhatia (1985), „Chapter II: The Central Bank of West African States, 1962–74: Its Structure and Functions“, The West African Monetary Union An Analytical Review, Washington DC: International Monetary Fund
↑ Mensah, A. (July 1979). "The Process of Monetary Decolonization in Africa". Utafiti: Journal of the Faculty of Arts and Social Science, University of Dar Es Salaam 4 (1): 48–49. http://archive.lib.msu.edu/DMC/African%20Journals/pdfs/Utafiti/vol4no1/aejp004001007.pdf. Qaraldi: July 21, 2012. Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki]]
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 „Dates clés“ (fr). Central Bank of West African States. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul.
↑ „West African States CFA Franc Banknotes: First series of CFA banknotes issued by BCEAO 1959“. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul.^{[sayt ishlamaydi]}
↑ „Traité de l'Union Monétaire Ouest-Africaine“ (fr). IZF. 2013-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.
↑ „Cadre Institutionnel“ (fr). BCEAO. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 ^9,5 ^9,6 ^9,7 „Chronologie des évènements marquants de l'histoire de la BCEAO et de l'UMOA“. www.bceao.int. BCEAO.
↑ „Film institutionnel sur l'histoire de la commission bancaire de l'UMOA“. Abidjan.netTV (2015).
↑ „About Us“. UMOA-Titres.
↑ René Boer. „Two Banks Shaping the African Skyline“. FA Failed Architecture (2014/01/10.12.2024).
↑ „Presentation of BCEAO“. bceao.int.
↑ „Abdoulaye Fadiga“. bceao.int.
↑ ^15,0 ^15,1 „Jean-Claude Kassi Brou Named Governor of Central Bank of West African States - SWFI“. www.swfinstitute.org.

Havolalar

(fransuzcha and English) Official site: Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest (Wayback Machine saytida 2011-02-03 sanasida arxivlangan)

[dnbinfo-1] Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).

[2] „AFI members“. AFI Global (2011-yil 10-oktyabr). 2012-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-fevral.

[Bhatia-3] 3,0 ^3,1 Rattan J. Bhatia (1985), „Chapter II: The Central Bank of West African States, 1962–74: Its Structure and Functions“, The West African Monetary Union An Analytical Review, Washington DC: International Monetary Fund

[4] Mensah, A. (July 1979). "The Process of Monetary Decolonization in Africa". Utafiti: Journal of the Faculty of Arts and Social Science, University of Dar Es Salaam 4 (1): 48–49. http://archive.lib.msu.edu/DMC/African%20Journals/pdfs/Utafiti/vol4no1/aejp004001007.pdf. Qaraldi: July 21, 2012. Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki]]

[Dates_clés-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 „Dates clés“ (fr). Central Bank of West African States. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul.

[6] „West African States CFA Franc Banknotes: First series of CFA banknotes issued by BCEAO 1959“. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul.^{[sayt ishlamaydi]}

[7] „Traité de l'Union Monétaire Ouest-Africaine“ (fr). IZF. 2013-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.

[8] „Cadre Institutionnel“ (fr). BCEAO. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.

[chronology-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 ^9,5 ^9,6 ^9,7 „Chronologie des évènements marquants de l'histoire de la BCEAO et de l'UMOA“. www.bceao.int. BCEAO.

[docuCB-10] „Film institutionnel sur l'histoire de la commission bancaire de l'UMOA“. Abidjan.netTV (2015).

[11] „About Us“. UMOA-Titres.

[12] René Boer. „Two Banks Shaping the African Skyline“. FA Failed Architecture (2014/01/10.12.2024).

[13] „Presentation of BCEAO“. bceao.int.

[14] „Abdoulaye Fadiga“. bceao.int.

[SWFInotice-15] 15,0 ^15,1 „Jean-Claude Kassi Brou Named Governor of Central Bank of West African States - SWFI“. www.swfinstitute.org.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

k m t Markaziy banklar
Global	Xalqaro hisob-kitoblar banki Bank nazorati boʻyicha Bazel qoʻmitasi Moliyaviy barqarorlik kengashi
Siyosati	Kapitalga qoʻyilgan talablar Pul-kredit siyosati Bazel talablari
Amalga oshirishi	Kapital nazorati Diskont stavkasi Bank foiz stavkasi Pul emissiyasi Ochiq bozor operatsiyasi Suveren fond
Bretton-Vuds tizimi	Xalqaro valyuta jamgʻarmasi Jahon banki guruhi Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki Investitsion nizolarni hal qilish xalqaro markazi Xalqaro taraqqiyot uyushmasi Xalqaro moliya korporatsiyasi Koʻp tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi
Roʻyxatlar	Markaziy banklar roʻyxati Afrika markaziy banklari roʻyxati Osiyo-Tinch okeani markaziy banklari roʻyxati Karib havzasi markaziy banklari roʻyxati Yevropa markaziy banklari roʻyxati Amerika markaziy banklari roʻyxati