Gruziya davlat madhiyasi (Tavisupleba)

Audio
	Gruziya davlat madhiyasi fayl; yordam;

	; Gruziya davlat gerbi
	Gruziya davlat madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i	asl muallif: David Magradze
Bastakor	Zacharia Paliashvili
Qabul qilindi	2004 yil 20 may ; 18 yil oldin
Audio
	Gruziya davlat madhiyasi fayl; yordam;

Tavisupleba (gruzin : თავისუფლება , talaffuzi [tʰɑʋisupʰlɛbɑ]; „Ozodlik“) — Gruziyaning davlat madhiyasi . U 2004-yil may oyida yangi davlat bayrogʻi va gerbi bilan birga Gruziya milliy madhiyasi sifatida qabul qilindi. Ramzlarning oʻzgarishi atirgullar inqilobidan oldingi hukumatning muvaffaqiyatli agʻdarilishi bilan amalga oshirildi. Gruzin bastakori Zacharia Paliashvilining („ Abesalom va Eteri“) va Daisi („Tun“) operalaridan olingan musiqa. Gruzin tilida: ზაქარია ფალიაშვილი), uni Ioseb Kechakmadze shakllantirish uchun moslashtirgan. Qoʻshiq matni David Magradze (gruzincha : დავით მაღრაძე) tomonidan yozilgan.

Tarix

Hozirgi Gruziya madhiyasi Gruziya parlamenti tomonidan 2004-yil 20-mayda prezident Eduard Shevardnadze atirgul inqilobida isteʼfoga chiqqanidan roppa-rosa besh oy oʻtgach qabul qilingan^[1]. 2004-yil 22-aprelda oltinchi chaqiriq Gruziya parlamentining birinchi yalpi majlisida qonun loyihasi kiritildi va qabul qilindi. „Tavisupleba“ ni Gruziyaning davlat madhiyasi sifatida qabul qilish toʻgʻrisidagi qonun loyihasi Madaniyat vaziri Giorgiy Gabashvili tomonidan taqdim etildi.^[2] Unda koʻp oʻtmay deputatlar loyihani maʼqulladi. Qabul qilingan qonunda hech qanday qoidalar yoʻq, lekin tegishli qism prezident farmoniga ishora qiladi.

„Tavisupleba“ 1918-yildan 1921-yilgacha Gruziya Demokratik Respublikasi va 1990-yildan 2004-yilgacha yangi mustaqil (Sovet Ittifoqidan) Gruziya tomonidan qoʻllangan eski Dideba madhiyasining oʻrnini egalladi va bugungi kunda foydalanib kelinmoqda.

Yangi milliy madhiya oʻzidan oldingi madhiyadan farqli ravishda tezda mashhur boʻldi, uning soʻzlari biroz arxaik va yodlash qiyin edi.

2005-yilning may oyida AQSh prezidenti George W. Bushning Gruziyaga tashrifi chogʻida u prezident Mikheil Saakashvili bilan birga Tbilisining Ozodlik maydonida oʻn minglab gruzinlarga murojaat qilganida, „Tavisupleba“ qoʻshigʻi birgalikda olomon tomonidan ijro etilgan. Keyin Saakashvili xorlarga ishora qildi va olomondagi minglab odamlar qoʻshiqchilarga qoʻshilib, uni kuylashdi, bu lahza OAV tomonidan „kunning eng kuchli lahzasi“ deb taʼriflangan^[3].

Musiqa

"Tavisupleba" musiqasi gruzin klassik musiqa janrining otasi Zacharia Paliashvili tomonidan yaratilgan Abesalom da Eteri (1918) va Daisi (1923) ikkita gruzin operalaridan olinga holda moslashtirilgan.

Qoʻshiq matni

Gruzincha matnlar

Gruzin asli^[4]^[5]	Lotin	IPA transkripsiya
ჩემი ხატია სამშობლო, სახატე მთელი ქვეყანა, განათებული მთა-ბარი, წილნაყარია ღმერთთანა. თავისუფლება დღეს ჩვენი მომავალს უმღერს დიდებას, ცისკრის ვარსკვლავი ამოდის ამოდის და ორ ზღვას შუა ბრწყინდება, და დიდება თავისუფლებას, თავისუფლებას დიდება!	Chemi xat’ia samshoblo, Saxat’e mteli kveqana, Ganatebuli mta-bari C’ilnaqaria Ghmerttana. Tavisupleba dghes chveni Momavals umghers didebas, Cisk’ris varsk’vlavi amodis Amodis da or zghvas shua brc’qindeba, Da dideba tavisuplebas, Tavisuplebas dideba!	[t͡ʃɛ.mi χɑ.tʼi.ɑ sɑm.ʃɔ.bɫɔ] [sɑ.χɑ.tʼɛ mtʰɛ.li kʰʋɛ.q(χ)ʼɑ.nɑ] [ɡɑ.nɑ.tʰɛ.bu.li mtʰɑ bɑ.ri] [t͡sʼiɫ.nɑ.q(χ)’ɑ.ri.ɑ ʁmɛrtʰ.tʰɑ.nɑ] [tʰɑ.ʋi.su.pʰlɛ.bɑ dʁɛs (t͡)ʃʋɛ.ni] [mɔ.mɑ.ʋɑɫs um.ʁɛrz‿di.dɛ.bɑs] [t͡sʰis.k’ris ʋɑrskʼ.ʋɫɑ.ʋi ɑ.mɔ.dis] [ɑ.mɔ.diz‿dɑ ɔr zʁʋɑs ʃu.ɑ brt͡sʼq(χ)ʼin.dɛ.bɑ] [dɑ di.dɛ.bɑ tʰɑ.ʋi.su.pʰlɛ.bɑs] [tʰɑ.ʋi.su.pʰlɛ.bɑz‿di.dɛ.bɑ]

Abxazcha matn

Abxaz asli^[6]	Lotin
Ашәа азаҳҳәоит ҳныха, ҳаҧсадгьыл Иҳазгәакьоу, иҧшьоу ҳтәыла. Мрала ирлашоуп ҳа ҳадгьыл, Уи азоуп изахьӡу амратәыла. Иахьа иҳамоу ахақәиҭра Ашәа азаҳҳәоит гәырӷьа бжьыла, Аеҵәа ҩ-мшынк рыбжьара Икаҧхоит Анцәа имч ала, Иныҳәазааит ахақәиҭра, Ахақәиҭра амч-алша.	Ašwa azahhwoit hnıxa, haṕsadgyıl İhazgwakyou, iṕšyou htwıla. Mrala irlašoup ha hadgyıl, Ui azoup izaxyju amratwıla. İaxya ihamou axaķwiţra Ašwa azahhwoit gwırğya bžyıla, Aeçwa ø-mšınk rıbžyara İkaṕxoit Ancwa imč ala, İnıhwazaait axaķwiţra, Axaķwiţra amč-alša.

Ingliz tilidan tarjimalar

Ingliz tilidan rasmiy tarjima^[7]	Soʻzma-soʻz tarjima^[8]
Our icon is the homeland Trust in God is our creed, Enlightened land of plains and mounts, Blessed by God and holy heaven. The freedom we have learnt to follow Makes our future spirits stronger, Morning star will rise above us And lightens up the land between the two seas. Glory to long-cherished freedom, Glory to liberty!	My icon is my motherland, And the whole world is its icon-stand, Bright mounts and valleys Are shared with God. Today our freedom Sings to the glory of the future, The dawn star rises up And shines out between the two seas, So praise be to freedom, To freedom be praise!

Manbalar

↑ Parliament of Georgia. The Constitutional Law on the National Anthem of Georgia (No 72-2s; საქართველოს ორგანული კანონი „საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნის შესახებ“). Retrieved April 4, 2006 .
↑ Parliament of Georgia The First Plenary Meeting of Parliament (Wayback Machine saytida 2007-09-30 sanasida arxivlangan). April 22, 2004. Retrieved April 3, 2006.
↑ The Washington Times „Bush praises Georgians“, by Joseph Curl. May 11, 2005. Retrieved April 4, 2006.
↑ „სახელმწიფო სიმბოლოები“. საქართველოს პრეზიდენტის ვებ-გვერდი. 2019-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-yanvar.
↑ „თავისუფლება“. Government of Georgia.
↑ „АҲӘЫНҬҚААРРАТӘ ХЬЫӠРАШӘА“. ҚЫРҬТӘЫЛA AИҲAБЫРA. Qaraldi: 2020-yil 27-avgust.
↑ „Freedom“ translated by the Government of Georgia.
↑ Translation by David Chikvaidze.

Havolalar

Parliament of Georgia Lyrics
President of Georgia Lyrics and media (Wayback Machine saytida 2015-10-24 sanasida arxivlangan)
Georgia: Tavisupleba — Audio of the national anthem of Georgia, with information and lyrics (archive link)
"Tavisupleba: The Georgian National Anthem, " From the Cradle of Wine
Sheet music — SATB and Piano score of Tavisupleba on IMSLP

[1] Parliament of Georgia. The Constitutional Law on the National Anthem of Georgia (No 72-2s; საქართველოს ორგანული კანონი „საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნის შესახებ“). Retrieved April 4, 2006 .

[2] Parliament of Georgia The First Plenary Meeting of Parliament (Wayback Machine saytida 2007-09-30 sanasida arxivlangan). April 22, 2004. Retrieved April 3, 2006.

[3] The Washington Times „Bush praises Georgians“, by Joseph Curl. May 11, 2005. Retrieved April 4, 2006.

[4] „სახელმწიფო სიმბოლოები“. საქართველოს პრეზიდენტის ვებ-გვერდი. 2019-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-yanvar.

[5] „თავისუფლება“. Government of Georgia.

[6] „АҲӘЫНҬҚААРРАТӘ ХЬЫӠРАШӘА“. ҚЫРҬТӘЫЛA AИҲAБЫРA. Qaraldi: 2020-yil 27-avgust.

[7] „Freedom“ translated by the Government of Georgia.

[8] Translation by David Chikvaidze.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]