Gruziyada turizm
Gruziyada turizm sohasi yildan-yilga mamlakatning eng ajralmas muhim sohalaridan biriga aylanmoqda. 2015-yilda u 158,5 ming kishi ish bilan band boʻlib, Gruziya YaIMning 6,7 foizini tashkil etgan va 1,94 milliard AQSh dollari miqdoridagi daromadni taʼminlagan[1]. 2019-yilda xorijdan kelganlar soni rekord darajaga yetdi - yilning birinchi uch choragida 3 milliard AQSh dollaridan oshiqroq mablagʻ sarflagan 9,3 million kishi Gruziyaga tashrif buyurdi[2]. Mamlakat 2025-yilga qadar yillik daromadi 6,6 milliard AQSh dollarini tashkil etgan holda 11 million sayyohni qabul qilishni rejalashtirmoqda[3].
Chet ellik sayyohlarning Gruziyaga ketadigan xarajatlari toʻlov balansiga sezilarli taʼsir koʻrsatmoqda va Gruziya tovarlari va xizmatlari eksporti daromadlarining taxminan 35,9% turizmdan olinadi[4]. Xalqaro sayyohlar Gruziyada oʻrtacha hisobda 6,5 kun istiqomat qiladi[5].
Gruziyada turizmni targʻib qilish bilan shugʻullanadigan rasmiy organ - Gruziya milliy turizm maʼmuriyati (GNTA). 2016-yilda GNTA 21 ta xalqaro va ichki sayyohlik yarmarkalarida qatnashdi, 16 ta maqsadli bozorlarda marketing kampaniyalarini oʻtkazdi va 99 ta matbuot va tanishuv safarlarini oʻtkazdi[5].
Statistika
[tahrir | manbasini tahrirlash]2015-yil, 2016-yil, 2017-yil, 2018-yil va 2019-yillarda kelgan xalqaro sayyohlar haqida statistika[5][6][7].
№ | Mamlakat | 2015 | № | Mamlakat | 2016 | № | Mamlakat | 2017 | № | Mamlakat | 2018 | № | Mamlakat | 2019 | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Armaniston | 1,468,888 | 1 | Ozarbayjon | 1,523,075 | 1 | Ozarbayjon | 1,301,556 | 1 | Ozarbayjon | 1,424,610 | 1 | Ozarbayjon | 1,526,619 | ||||
2 | Ozarbayjon | 1,393,257 | 2 | Armaniston | 1,496,246 | 2 | Armaniston | 1,287,168 | 2 | Rossiya | 1,404,757 | 2 | Rossiya | 1,471,558 | ||||
3 | Turkiya | 1,391,721 | 3 | Turkiya | 1,254,089 | 3 | Rossiya | 1,135,610 | 3 | Armaniston | 1,268,886 | 3 | Armaniston | 1,365,048 | ||||
4 | Rossiya | 926,144 | 4 | Rossiya | 1,037,564 | 4 | Turkiya | 1,007,276 | 4 | Turkiya | 1,098,555 | 4 | Turkiya | 1,156,513 | ||||
5 | Ukraina | 141,734 | 5 | Ukraina | 172,631 | 5 | Eron | 282,549 | 5 | Eron | 291,070 | 5 | Ukraina | 207,667 | ||||
6 | Isroil | 59,487 | 6 | Eron | 147,915 | 6 | Ukraina | 169,862 | 6 | Ukraina | 177,058 | 6 | Isroil | 205,051 | ||||
7 | Polsha | 41,425 | 7 | Isroil | 92,213 | 7 | Isroil | 115,040 | 7 | Isroil | 156,922 | 7 | Eron | 141,997 | ||||
8 | Germaniya | 36,826 | 8 | Qozogʻiston | 48,809 | 8 | Polsha | 48,913 | 8 | Polsha | 66,903 | 8 | Qozogʻiston | 103,611 | ||||
9 | Qozogʻiston | 36,777 | 9 | Polsha | 44,388 | 9 | Qozogʻiston | 56,765 | 9 | Germaniya | 64,486 | 9 | Germaniya | 89,051 | ||||
10 | AQSh | 31,147 | 10 | Germaniya | 40,889 | 10 | Saudiya Arabistoni | 56,247 | 10 | Belarus | 58,955 | 10 | Polsha | 88,300 | ||||
2015-yildagi jami sayyohlar | 5,901,094 | 2016-yildagi jami sayyohlar | 6,350,825 | 2017-yildagi jami sayyohlar | 7,902,509 | 2018-yildagi jami sayyohlar | 8,679,544 | 2019-yildagi jami sayyohlar | 9,357,964 |
Ekoturizm
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gruziya hududining 41% oʻrmonlar bilan qoplangan, Gruziya hududining 25% muhofaza qilinadigan milliy bogʻlarda joylashgan[8]. Gruziyaning qoʻriqlanadigan hududlari turli xil xizmatlarni oʻz ichiga oladi: qayiqda sayohatlar, qushlarni tomosha qilish, ekologik taʼlim turlari[9], piyoda yurish, ot minish, velosiped minish[10], safari[11], baliq ovi[12]. Gruziya - taxminan 5601 turdagi hayvonlarning uyi, shu jumladan umurtqali hayvonlarning 648 turi (dunyoda uchraydigan turlarning 1% dan koʻprogʻi) va ularning aksariyati endemiklardir[13].
2016-yilda Gruziyaning muhofaza etiladigan hududlariga 310,477 nafar chet el va 424,397 nafar Gruziya fuqarolari tashrif buyurishdi[14]. Eng mashhur diqqatga sazovor joylar Prometey gʻori, Kazbegi milliy bogʻi va Satapliya boshqariladigan qoʻriqxonasi edi.
Xavfsizlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sayohat boʻyicha maslahat 2008-yilgi Rossiya-Gruziya urushi paytida va undan keyin ham mavjud edi. Urush oqibatida kelib chiqadigan xatarlar, shu jumladan yer minalari bilan bogʻliq holda, sayohat qilish „oʻta xavfli“ darajaga ega edi va odamlarning Gruziyaga sayohat qilishini kamaytirib yuborishi mumkin edi[15][16].
Oʻshandan beri sayyohlar xavfsizligi yaxshilandi va 2017-yilda Xalqaro jinoyatchilik indeksida Gruziyai 125 mamlakat ichida 7-oʻrinni egalladi[17].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Georgian tourism in figures“. GNTA (2015). Qaraldi: 2-fevral 2017-yil.
- ↑ „Statistics“. MIA (2018-yil fevral). Qaraldi: 3-may 2018-yil.
- ↑ „Georgia Tourism Strategy“.
- ↑ „Research Reports“. Galt & Taggart Co. (2-may 2018-yil). Qaraldi: 3-may 2018-yil.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Georgian tourism in figures“. GNTA (2016). Qaraldi: 1-noyabr 2017-yil.
- ↑ „Statistics“. GNTA (2017). Qaraldi: 3-may 2018-yil.
- ↑ International Travel (Residence) (2018)
- ↑ „Details“. Convention on Biological Diversity Secretariat. Qaraldi: 2-fevral 2017-yil.
- ↑ „Kolkheti National Park“. Agency of Protected Areas. 2017-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-fevral 2017-yil.
- ↑ „Bordjomi-Kharagauli Protected Areas“. Agency of Protected Areas. 2017-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-fevral 2017-yil.
- ↑ „Vashlovani Protected Areas“. Agency of Protected Areas. Qaraldi: 18-fevral 2017-yil.
- ↑ „Chachuna Protected Areas“. Agency of Protected Areas. 2017-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-fevral 2017-yil.
- ↑ „Eucariota, Animalia, Chordata“. Georgian Biodiversity Database. Institute of Ecology (2015). Qaraldi: 7-iyun 2016-yil.
- ↑ „2016 წლის ვიზიტორთა სტატისტიკა თვეების მიხედვით“. Agency of Protected Areas. 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-fevral 2016-yil.
- ↑ Planet, Lonely „Georgia travel - Lonely Planet“. Lonely Planet.[sayt ishlamaydi]
- ↑ Planet, Lonely „Eastern Europe & the Caucasus forum at Lonely Planet“. www.lonelyplanet.com.
- ↑ „Crime Index for Country 2017“. www.numbeo.com. Numbeo (2017). Qaraldi: 4-fevral 2017-yil.