Kontent qismiga oʻtish

Hazrati Sulton xalqaro aeroporti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Hazrati Sulton xalqaro aeroporti
Turkiston xalqaro aeroporti

qozoqcha: Халықаралық Әзірет Сұлтан Әуежайы / Halyqaralyq Äziret Sūltan Äuejaiy
IATA kodi: HSAICAO kodi: UAIT
Qisqacha bayon
Aeroport turi Davlat mulki
Xizmat doirasi Turkiston, Qozogʻiston
Joylashuvi Turkiston shahridan 16 km (9.9 mi) shimoli-sharqda, Qozogʻiston bayrogʻi Qozogʻiston
Qurilgan 2019 — 2020
Dengiz sathidan balandligi  m / 989 ft
Koordinatalari 43°18′40″N 068°33′01″E / 43.31111°N 68.55028°E / 43.31111; 68.55028
Xarita
HSA/UACK (Qozogʻiston)
HSA/UACK
Qozogʻiston xaritasida
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
m ft
05/23 3,300 10,827 Asfalt

Hazrati Sulton xalqaro aeroporti (qozoqcha: Халықаралық Әзірет Сұлтан Әуежайы /Halyqaralyq Äziret Sūltan Äuejaiy), Turkiston xalqaro aeroporti (IATA: HSAICAO: UAIT) nomi bilan tanilgan[1] — Turkiston shahriga xizmat koʻrsatadigan yangi yashil maydonli xalqaro aeroport (eski Turkiston aeroporti oʻrniga). Aeroport Qozogʻistonning eng janubiy qismidagi Turkiston viloyatining markazi hisoblanadigan Turkiston shahri markazidan 16 km (9.9 mi) shimoli-sharqdagi Shaga qishlogʻi yaqinida joylashgan[2].

Aeroport qurilishi 2019-yil may oyida boshlangan[3] va bir yildan soʻng 2020-yilda 160 million dollarga yaqin mablagʻ bilan yakunlangan[2]. Yangi aeroport Turkiya YDA Holding va Qozog‘iston hukumati o‘rtasidagi DXSh (Davlat-xususiy sheriklik) tamoyili asosida qurilgan bo‘lib, barcha xalqaro standartlarga mos keladi va eng yangi qurilish texnologiyalaridan foydalangan holda amalga oshirildi[2].

Bu post kommunistik Qozogʻistonda qurilgan birinchi yashil maydonli va mamlakatdagi 19-tijorat aeroportidir. Yangi aeroportning ochilish marosimi rejalashtirilgan sanada 2020-yil 28-sentyabrda boʻlib oʻtdi. Biroq aeroport 2021-yil yanvarda foydalanishga tayyor boʻldi va foydalanishga topshirildi. Bundan tashqari, Hazrati Sulton xalqaro aeroporti qurilishini jahondagi eng tezkor aeroport inshooti deb hisoblash mumkin[4]. Aeroportning IATA kodi HSA — Hazrati Sulton aeroporti jumlasining qisqartmasidan olingan[1].

Rejalashtirish va qurilishning aksariyat bosqichida yangi aeroport Turkiston xalqaro aeroporti nomi bilan tanilgan. Ammo keyinroq yangi aeroportga maqbarasi Turkistonda joylashgan "Devoni hikmat" („Hikmatlar kitobi“) muallifi bu soʻfiy shayxi Xoʻja Ahmad Yassaviyning taxallusi hisoblanadigan "Hazrati Sulton" nomi berilishi maʼlum boʻldi[5]. Aeroportning IATA kodi HSA — Hazrati Sulton aeroporti jumlasining qisqartmasidan olingan[1].

Qurilish jarayoni

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroport shaharning sharqida joylashgan sobiq Turkiston aeroporti oʻrniga qurilgan. HSA aeroportida qurilish ishlari 2019-yilning may oyida boshlangan[3] va 2020-yilda yakuniga yetdi va bu dunyodagi eng tez qurilgan aeroportga aylandi[4][5].

Kutilayotgan aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroportdan dastlab Qozogʻiston aviakompaniyalari tomonidan Ostona va Olmaota shaharlariga, keyinroq esa Qozogʻistonning boshqa viloyatlariga yoʻlga qoʻyiladi[6]. Turk Havo Yoʻllari, shuningdek, dastlabki bosqichlarda haftasiga 3-4 marta Istanbul yoʻnalishini yoʻlga qoʻyishni rejalashtirmoqda, kelgusida chastotani oshirish imkoniyati mavjud. Shuningdek, Turkiston va muqaddas Makka oʻrtasida ikki kunda bir marta toʻgʻridan-toʻgʻri aviaqatnovlarni yoʻlga qoʻyish rejalashtirilgan[6]. Hazrati Sulton xalqaro aeroporti ham Qozog‘istonning ochiq osmon rejimida ishlayotgan 11 ta aeroportiga qo‘shiladi. 2019-yil noyabr oyidan beri amalda boʻlgan rejim bir qator reyslardagi cheklovlarni olib tashlaydi va xorijiy aviakompaniyalarga beshinchi daraja erkinlik beradi[7].

Imkoniyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroport maydoni 905 gektarni tashkil etadi[2].

Asosiy yoʻlovchi terminali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aerovokzal yiliga uch milliongacha yoki soatiga 450 nafar yoʻlovchiga xizmat koʻrsatish imkoniyatiga ega boʻlib, havo koʻprigi uchun ikkita eshigi va avtobuslar uchun yetti eshigi boʻlgan galereya qoʻnishi bilan jihozlangan[2].

Uchish-qo‘nish yo‘lagi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroportdan oʻrtacha dengiz sathidan 301 metr (988 ft) balandlikda joylashgan[8].

Hazrati Sulton xalqaro aeroportidagi uchish-qoʻnish yoʻlagi
Yoʻnalish Uzunligi Kengligi Yuzasi Faoliyat yillari Foydalanish ILS (Asboblarning qoʻnish tizimi Eslatma
05/23 3,300 m
10,800 ft
45 m
148 ft
Asfalt
2020 - Hozirgacha
Birlamchi uchish-qo‘nish yo‘lagi Cat. I (ikkala yo‘nalishga) Yangi kengaytirilgan uchish-qoʻnish yoʻlagi 3300 metr uzunlikda boʻlib, taksiueyni (taxiway) qoʻllab-quvvatlaydi. Uchish-qo‘nish yo‘lagi ikki qavatli shag‘al aralashmasi va bir qatlamli shag‘al rul chizig‘i bilan jihozlangan[9].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yoʻlovchi tashish

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aviakompaniya Manzillar
FlyArystan Olmaota, Ostona
Jazeera Airways Kuvayt[10]
Qazaq Air Aqtoʻbe, Ostona, Qoʻstanay[11], Samarqand[12]
SCAT Airlines Aqtau, Oʻral
Turkish Airlines Istanbul[13]
Wizz Air Abu-Dabi[14]
Aviakompaniya Manzillar
Turkish Airlines Istanbul, Makao[15]