Hoji Safo Joʻraboyev
| Hoji Safo Jo'raboyev | |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
1873-yil Buxoro viloyati, Vobkent qishlog'i |
| Vafoti | 1937-yil |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Millati | oʻzbek |
| Kasbi |
|
Hoji Safo Joʻraboyev (1873-yilda tugʻilgan) — oʻzbekistonlik jamoat hodimi.
Hayoti va mehnat faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hoji Safo Joʻraboyev Buxoro viloyatining Vobkent qishlogʻida oddiy kosib oilasida tugʻilgan. Eski usuldagi maktab va rus-tuzem maktabida oʻqigan. Keyinchalik esa 1904—1905-yillari Turkiyada ham tahsil olgan va oʻsha yillari haj sunnati safarini ado etishga ham muvaffaq boʻlgan. 1909-yildan boshlab „Jamiyati xayriya“ aʼzosi boʻlib ulgurgan.
1914-yilda Chor Rossiyasining maxfiy hizmati topshiriqlarini bajarmaganligi sababidan qamalgan va tezda ozod ham qilingan. Hoji Safo Joʻraboyev oʻzining halol kasbi chilangarlik bilan ham shugʻullanib borgan.
1917-yilgacha Odessa shahrida hajga boruvchilarga vositachilik (dallolik) qilish bila shugʻullangan. Hoji Safo Joʻraboyevning oʻz mehmonxonasi ham boʻlgan. 1914-1917-yillarda Odessadagi zavodda chilangar boʻlib ishlagan va shu yerda firqaga ham aʼzo bolgan. 1917-yildan boshlab esa „Shoʻroyi jamiyat“ aʼzosi deb ham hisoblangan. 1917—1918-yillari Turkiston Muxtoriyati ishlarida jonbozlik koʻrsata olgan.
U Turkiston jumhuriyatining milliy ishlar komisari lavozimida ish yuritgan vaqtlarida xalqni inqilob bilan tabriklagan holda „Ishtrokium“ gazetasida „Mehnatkash birodarlarimizg‘a“ deb booshlagan xatini koʻrishimiz ham mumkin. U bunda mamlakatda xuriyat va ozodlik hukm sura boshlab bechora mehnatkashlar va dehqonlar saodatga yuzlashganidan bag'oyatda mamnun bo'lib o'z fikrlarini to'lib-toshgan holda xalqni qutlash bilan ifoda etadi hamda xatning soʻngi qismini:
„Yashasun butun dunyo inqilobi!“,
soʻzlarini qo'shib tamomlaydi[1].
Ayblov[tahrir | manbasini tahrirlash]
1918-yildan Turkiston ASSR Milliy ishlar xalq komissari hamda 1919-yildan esa Fargʻona inqilobiy qoʻmitasi raisi etib tayinlangan. Hoji Safo Turkiston Sovetlarining ikkinchi syezdida ruslarga ochiqchasiga qarshi chiqib,
„Jomadoningizni koʻtaring-da, Turkistonni boʻshatib qoʻyinglar“,
degan.
Keyin turli sovet va xoʻjalik ishlarida ishlagan. 1929-yilda shaxsiy nafaqaga chiqib, Moskvada istiqomat qilgan. Ushbu holat NKVD hodimlari tomonidan maxfiy tashkilot sifatida baholangan. 1937-yili 13-sentabrda Hoji Safo Joʻraboyev qamoqqa olingan. 1937-yil 5-noyabrda NKVD Uchligi tomonidan oʻn yilga MTL surgun qilingan[2].
Oʻlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Taqdiri nomaʼlum.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Hoji Safo Jo'raboyev“. jadidlar.uz. Qaraldi: 9-may 2024-yil.
- ↑ Ahmad, Sirojiddin. Qizil mustamlaka: e'lon qilinmagan urush Katta qirg'in qomusi (1929-1950). Toshkent: Info Captal Books, 2022-yil — 635 bet. ISBN 978-9943-5789-3-7.