Huseyn Karasayev
| Huseyn Karasayev | |
|---|---|
| Tavalludi |
5-yanvar 1901-yil Rossiya imperiyasi, Semirechensk viloyati, Qorakoʻl tumani, Ken-Suu, Kensu volosti (hozirgi Qirgʻiziston Issiqkoʻl viloyatining Tup tumani) |
| Vafoti |
1998-yil |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Sohasi | turkolog |
| Ish joylari | Oʻrta Osiyo universiteti |
| Taʼlimi | Oʻrta Osiyo universiteti |
Huseyn Karasayev (qirgʻizcha: Кусейн Карасай уулу; 1901-yil 5-yanvar, Rossiya imperiyasi, Semirechensk viloyati, Qorakoʻl tumani, Ken-Suu, Kensu volosti (hozirgi Qirgʻiziston Issiqkoʻl viloyatining Tup tumani tumani) – 1998-yil[1]) – qirgʻiz va sovet lingvisti, folklorshunosi, turkolog. Filologiya fanlari nomzodi (1944), professor (1966), Qirgʻiziston Respublikasida xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1992). Qirgʻiziston Milliy fanlar akademiyasining faxriy akademigi. Qosim Tinistanov nomidagi Davlat mukofoti laureati[2][3].
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]1914—1916-yillarda Qorakoʻldagi rus maktabida oʻqigan. 1916-yil fojiasidan keyin oilasi bilan Xitoyga qochib ketadi[4].
U choʻpon boʻlib ishlagan. 1921-yilda vataniga qaytib, 1923—1924-yillarda Toʻqtoʻyon qishlogʻida ishladi.
1925-yilda Toshkentga borib, Oʻrta Osiyo davlat universitetiga oʻqishga kiradi, uni tugatgach, Toshkentda birinchi qirgʻiz gazetasida ishladi.
1924—1925-yillarda Oʻrta Osiyo davlat universitetida ishchilar fakultetida dars bergan, Partiya Markaziy Qoʻmitasining Oʻrta Osiyo tarjimon va taqrizchilar byurosi aʼzosi boʻlgan.
1926-yilda qirgʻizlar oʻrtasida savodsizlikka qarshi kurashga qaratilgan „Janiliq“ kitobini yozishda qatnashgan.
1927-yilda Bokuda (Ozarbayjon) yangi turk alifbosini joriy etishga bagʻishlangan plenumda qatnashdi. Oʻqishni Toshkentda qoldirib, 1928-yilda Leningrad Sharq instituti qoshidagi turkiy seminariyaga oʻqishga kiradi. Institutda tilshunoslik fanidan dars bergan.
1931-yilda Sharq institutini muvaffaqiyatli tamomladi. Keyinchalik Qirgʻiziston Adabiyot institutida ishlash uchun Frunzega koʻchib oʻtdi.
1931—1940-yillarda Qirgʻiziston Madaniy qurilish ilmiy-tadqiqot institutida (KirNIKS; keyinchalik Til, adabiyot instituti, soʻngra Til, adabiyot va tarix tadqiqotlari instituti) ilmiy xodim boʻlib ishlagan.
1941-yilda Ulugʻ Vatan urushi boshlanganidan keyin armiyaga chaqirilmadi.
1944-yilda nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi va bir qancha kitoblar yozdi. Turkolog K. K. Yudaxin bilan birgalikda ruscha-qirgʻizcha lugʻat tuzgan (1944). 1946-yildan KPSS aʼzosi. 1951-yildan 1974-yilgacha Qirgʻiziston Davlat universitetida oʻqituvchi boʻlgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Кусеин Карасаев — өмүр баяны“. www.sputnik.kg. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
- ↑ „КУСЕИН КАРАСАЕВ: О БАЗАРКУЛЕ ДАНИЯРОВЕ“. www.daniyarov.kg. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
- ↑ „В Бишкеке открыт памятник академику Кусеину Карасаеву“. www.snob.kg. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
- ↑ „Хусеин Карасаев — tyup.net“. tyup.net. Qaraldi: 2023-yil 11-noyabr.