Huy

Huy
Huy Bayroq Huy Gerb
Mamlakat	Belgiya
{{{mintaqa_turi}}}	Yevropa

Huy-Belgiyaning Liej provinsiyasida joylashgan.Valloniyadagi shahar va munitsipalitetdir . Huy Meuse daryosi bo'yida, kichik Hoyoux daryosining og'zida joylashgan. U Valloniyatning sobiq sanoat asosi bo'lgan sillon industrielda joylashgan bo'lib, Vallon aholisi yashaydi.

Munitsipalitet quyidagi tumanlardan iborat: Ben-Ahin, Huy, Neuville-sous-Huy va Tihange .

Tarixi

Birinchi qishloq Rim castrum, Meuse daryosining o'ng qirg'og'ida joylashgan. Qishloq 6-asrda Tongeren yepiskopi Avliyo Domitian tomonidan asos qilingan va shahar birinchi marta 7-asrdagi vasiyatnomada qayd etilgan.( Hoius vicus sifatida, uning nomi Hoyux daryosidan olingan.

Ilk o'rta asrlarda Huy Meusening eng gullab-yashnagan shaharlaridan biri bo'lib, iqtisodiyoti asosan metallurgiyaga, shuningdek, konchilik, haykaltaroshlik, yog'ochga ishlov berish va vinochilikka asoslangan. 10-asrda Huy okrug maqomiga ko'tarildi, ammo tez orada u sakkiz asrdan ko'proq vaqt davomida o'z tarixiga ega Lyej knyaz yepiskopligining bir qismiga aylanadi. Huy Alp tog'larining shimolida tarixan ma'lum bo'lgan birinchi nizomini 1066-yilda shahar sifatida tasdiqlagan. Taxminan o'sha paytda, Peter Hermit mahalliy aholini qo'zg'atdi va ularni Birinchi salib yurishida qatnashishga ko'ndirdi, 1096-yilda o'zi ham xalq salib yurishlarida va Reynland qirg'inida qatnashgan.

13—14-asrlarda gazlama sanoati tufayli iqtisodiyoti yuksaldi. Shaharning o'rtasida joylashgan tepalikdagi qal'a urush yillarida ishlatilgan va shunga mos ravishda mustahkamlangan. 15-asrga kelib u tepalik shaharning ramziga aylandi. Keyingi ikki asrda esa shaharning boyligi asta-sekin pasayib bordi. 17-asrning ikkinchi yarmida Lyudovik XIVning urushlari shaharga qayta-qayta hujum qilib,shaharni qilichdan oʻtkazishga sabab boʻldi,natijada 1715-yilda hafsalasi pir boʻlgan aholi oʻz qasrini buzib tashladi.

1818-yilda gollandlar tomonidan shahar tepasida xuddi shu strategik joyda yangi qal'a qurilgan. 19-asrda qog'oz va boshqa sohalarga nisbatan gullab-yashnash davri edi. 20-asrda ogʻir sanoatning tanazzulga uchrashi Valloniyaning boshqa qismlarida boʻlgani kabi bu yerda ham sezildi. Bugungi kunda shahar qisman qalay mahsulotlari va sayyohlik agentligi tufayli yana gullab-yashnay boshladi.

1970-yilda yaqin joyda Tihange atom elektr stansiyasi qurilgan.

Folklor

Har yetti yilda bir marta 1656-yilda qurg'oqchilik tugashi munosabati bilan "yeti yillik bayramlar" deb nomlangan diniy marosim o'tkaziladi. Oxirgisi 2019-yil 15-avgustda bo‘lib o‘tgan.

Asosiy diqqatga sazovor joylar

Huyning to'rtta mo''jizasi ( Hyu lahjasida ):

• Li Pontia, Meuse daryosi ustidagi ko'prik
• Li Rondia, Gothic Notre-Dame kollejining atirgul oynasi
• Li Bassinia, 15-asrga oid favvora, Grand Place o'rtasida joylashgan.
• Li Tchestia yoki Xuy qal'asi, shaharda hukmronlik qiladigan 1818 qal'a

• 
  "Li Pontia"
• 
  "Li Bassinia"
• 
  "Li Chestia"

Velosport

Huyda aprel oyining o'rtalarida hafta o'rtalarida bo'lib o'tgan muhim 1 kunlik velosport poygasi La Flèche Wallonne (inglizcha: Walloon Arrow ; golland: Waalse Pijl ) yakunlanadi. Poyga Mur de Huy cho'qqisidan o'tadi va tugaydi, o'rtacha gradienti 10%, uchastkalari 20% bo'lgan taxminan 1 kilometrlik ko'tarilish. Huy ham Tour de Franceda to'rt marta ishlatilgan: 1995, 2001, 2006 va 2015 .

Ommaviy madaniyatda

Huy 2014-yilda BBC teleseriali The Missing serialining birinchi seriyasi uchun joy sifatida ishlatilgan.

Taniqli shaxslar

• Renier de Huy, metallurgiyachi (12-asrning birinchi yarmi)
• Yvette of Huy, langar (1158-1228)
• Jozeph Lebeau, siyosatchi (1794-1865)
• Anne-Marie Lizin, siyosatchi (1949-2015)
• Christophe Lombardi, shoir (1978-yilda tug'ilgan)
• André Malherbe, motokross bo'yicha uch karra jahon chempioni (1956-yilda tug'ilgan)
• Meingold of Huy, Rim-katolik avliyosi (892-yilda vafot etgan)
• John Jozeph Merlin, konki ixtirochisi (1735-yil 17 sentyabrda Xyuda - 1803-yil 4 may, Londonda)
• Birinchi salib yurishining qo'zg'atuvchisi Pyotr Hermit ( Amiensda 1050 - Xyuda 1115)
• Le Pere Pire, 1958-yilgi Nobel Tinchlik mukofoti sovrindori, Xyuda (1910-yil 10 fevralda Dinantda - 1969-yil 30 yanvar) yashagan.
• Alizee Poulicek
• Patrick Sarsfield, Lucanning 1-grafi (1660 - 1693-yil 21 avgust). Irlandiyaning Limerik qamalidagi yakobit qo'shinlarining otliq qo'mondoni, " Yovvoyi g'ozlarning parvozi " dan keyin fransuz armiyasining generali Sent-Martin cherkovi qabristoniga dafn etilgan.
• Léon Lhoist, tadbirkor
• Saymon Jammar, qo'shiqchi qo'shiq muallifi

Suratlari

• 
  Huy shahar hokimiyati
• 
  Huy poezd stantsiyasi
• 
  Huyning eski ko'chasi
• 
  Shahar va qal'a