Injera
Injera[1][2] (amxar va Tigrinya tillarida እንጀራ, ɨndʒǝra; shuningdek, rus tiliga indzhera, indzhira, yndzhera[3], indzhira[4] ; somal. canjeero) — Efiopiya va Afrika davlatlarining (Eritreya, Somali) oshxonasiga mansub anʼanaviy taom. Efiopiya aholisining asosiy oziq-ovqati[1]. Injera Yamanda (lahoh nomi bilan) va Isroilda ham tanilgan, u yerga uni Efiopiya va Yamandan yahudiy repatriantlar olib kelishgan. Bu anʼanaviy ravishda mikroelementlarga boy nordon undan tayyorlangan anʼanaviy non hisoblanadi. Teff qimmat boʻlgan Efiopiya mintaqalarida kambagʻal dehqonlar uni bugʻdoy, makkajoʻxori, arpa yoki joʻxori bilan almashtiradilar.
Teff unidan xamirturushsiz suyuq nordon xamir tayyorlanadi, bir necha kun davomida tindiriladi, soʻngra uni olovda qizdirilgan katta dumaloq (mogogo) sopol idishga quyib, anʼanaviy tarzda yogʻ surtilib olovda pishiriladi. Injeraning oq (nech), qizil (kay) va qora (tikur) navlari bor. Anʼanaviy injera diametri taxminan 1 metrni tashkil qiladi[4]. „Injera“ nomi kengroq maʼnoda ham ishlatilishi mumkin: baʼzida sabzavot yoki goʻshtli achchiq sous bilan birga tayyorlanadigan nonlarga nisbatan ham ishlatilinadi (wot[3], boshqa uzatish — bu yerda). Injerani boʻlaklarga boʻlib, bu boʻlaklarni qoʻshimcha souslarga botirish yoki salat va souslar (vota) uchun tarelka sifatida isteʼmol qilinadi va boshqa taomlarga qoʻshimcha sifatida ham tanovul qilinadi[2] (lavashga oʻxshash).[5][6]
Qoʻshimcha masalliqlar sifatida qovurilgan kartoshka, qovurilgan sabzi, tuzlangan lavlagi, ziravorli sabzavotlar, oʻtlar, guruch, goʻsht sousi, xom qiyma, qovurilgan goʻsht (odatda mol goʻshti yoki qoʻzichoq), qovurilgan goʻsht, qaynatilgan goʻsht, pomidor sousi, qovurilgan karamdan foydalaniladi. Injera yiliga 200 kungacha roʻza tutadigan nasroniy efiopiyaliklar orasida mashhur roʻza mahsulotidir[2]. Nonushta, tushlik va kechki ovqatda sabzavotli vat yoki boʻtqa bilan isteʼmol qilinadi[3]. 2003-yilda injera uchun qulayroq pech[4] ixtiro qilindi. Hozirgi vaqtda anʼanaviy vositalardan tashqari zamonaviy qovurish uchun kostryulkalar, elektr yoki gaz plitalari ham qoʻllanadi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Х. Турьинская. Что едят в Эфиопии (Wayback Machine saytida 2010-06-15 sanasida arxivlangan) (сайт ИЭА РАН)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 V. I. Korovikov. Efiopiya. M., „Misl“, 1981
- ↑ 3,0 3,1 3,2 A. G. Kokiev, M. V. Rayt, M. B. Gornung. Efiopiya // Afrika: Vostochnaya i Yujnaya Afrika. M., „Misl“, 1981, s. 35-36
- ↑ 4,0 4,1 4,2 [Primechaniya] // Gumilyov N. S. Stixotvoreniya i poemi. L., 1988, s. 601
- ↑ „Ashden awards: injera bread stove“ (deadlink). 2011-yil 23-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 2-iyun. „arxiv nusxasi“. 2011-yil 23-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 16-may.
- ↑ „Pictures of the improved Injera stoves“ (deadlink). 2016-yil 27-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 2-iyun.