Inson sezgi organlari

Sezgi organlari — ixtisoslashgan periferik anatomik va fiziologik tizim, uning retseptorlari tufayli atrofdagi dunyodan va tananing boshqa organlaridan, yaʼni tananing tashqi muhitidan va ichki muhitidan maʼlumotlarni olish va dastlabki tahlil qilishni taʼminlaydi.

Sezgi aʼzolari qoʻzgʻatuvchini uzoqdan idrok etadi (masalan, koʻrish, eshitish, hidlash organlari); boshqa organlar (taʼm va teginish) — faqat bevosita aloqa bilan.

Baʼzi sezgilar maʼlum darajada boshqalarni toʻldirishi mumkin. Masalan, rivojlangan hid yoki teginish hissi maʼlum darajada yomon rivojlangan koʻrish (koʻzlar), hid (burun) ni qoplashi mumkin.

Inson sezgi organlari

Inson miyasi tomonidan sezgi organlari tomonidan qabul qilingan maʼlumotlar uning atrofidagi dunyoni va oʻzini idrok etishni shakllantiradi.

Inson maʼlumotni oltita asosiy sezgi orqali oladi:

1. koʻzlar (koʻrish),
2. quloqlar (eshitish),
3. til (taʼm),
4. burun (hid),
5. teri,
6. vestibulyar apparatlar (kosmosdagi muvozanat va pozitsiyani his qilish, tezlashtirish).

Inson sezgilarining retseptorlariga taʼsir qiluvchi ogohlantirishlar haqida maʼlumot markaziy asab tizimiga uzatiladi. U kiruvchi maʼlumotlarni tahlil qiladi va uni aniqlaydi (sezgilar paydo boʻladi). Keyin javob signali ishlab chiqariladi, u nervlar boʻylab tananing tegishli organlariga uzatiladi.

Tashqi sezgilarning 6 turi mavjud (harakat qobiliyatlari alohida sezgi organiga ega emas, lekin ular sezgilarni keltirib chiqaradi). Inson tashqi sezgilarning 6 turini boshdan kechirishi mumkin: koʻrish, eshitish, hid bilish, taktil, taʼm va kinestetik sezgilar.

Odamdagi sezgi aʼzolaridan chiqadigan yoʻllar markaziy asab tizimining vestibulyar, eshitish, koʻrish, hid bilish, taktil va taʼm sezish yoʻllaridir.

Analizatorning tarkibiy qismlari

Analizator — neyronlar tizimi, ularning vazifasi signalni idrok etish, bu haqda maʼlumotni miyaga yetkazish va tirnash xususiyati tahlil qilishdir.

Bu termin birinchi marta I. P. Pavlov tomonidan kiritilgan. Hozirgi vaqtda „sensor tizimi“ tushunchasi ham qoʻllanilmoqda.

Yana qarang

• Hissiyot
• Retseptor
• Emotsiya