Jalolobod jangi

Jalolobod jangi
Birinchi ingliz-afgʻon urushi
Sanalar 1841-yil 12-noyabr – 1842-yil 13-aprel Urush yeri Jalolobod Natija Britanlar gʻalabasi
Raqiblar
Britaniya imperiyasi Ost Indiya kompaniyasi	Afgʻonlar va Gilzoi qabilasi aʼzolari
Qoʻmondonlar
Brigadir Sir Robert Sale	Vazir Akbarxon
Kuchlar
1,500 ingliz-hind jangchisi	5000 qabila jangchisi
Yoʻqotishlar
62 askar, shu jumladan polkovnik Denni	Nomaʼlum, ehtimol ogʻir

1842-yildagi Jalolobod jangi afgʻonlarning Kobuldan taxminan 90 milya (140 km) sharqdagi Jaloloboddagi olis garnizonini qamal qilishi hisoblanadi. Ushbu qamal besh oy davom etdi va Britaniya qoʻshinlarining qarshi hujumi natijasida afgʻonlar magʻlubiyatga uchrab, Kobulga chekinishga majbur boʻldi.

Jang

Jalolobod garnizoni oddiy bir yoʻl boʻylab joylashgan qal’adan iborat boʻlib, uni general ser Robert Sale boshchiligidagi taxminan 2,000 askar himoya qilardi. 1842-yil yanvarida Kobuldan chekinayotgan Britaniya qoʻshinlari qirgʻin qilinganidan keyin Jalolobod afgʻon qoʻshinlari tomonidan qurshovga olindi. Afgʻonlar Britaniya garnizoniga bir qator hujumlarni amalga oshirdi, ammo Britaniya qoʻshinlari bu hujumlarni muvaffaqiyatli qaytarishga erishdi. Hatto oziq-ovqat taqchil boʻlib qolganda, ular qamal qilayotgan kuchlardan 300 bosh qoʻyni qoʻlga kiritishga muvaffaq boʻlishdi. Besh oylik qamal davom etgach, 7-aprel kuni Sale afgʻon qoʻshinlariga qarshi hujumni boshlab yubordi. Britaniyaliklar afgʻonlarning asosiy lagerini, barcha yuklar, oziq-ovqat zaxiralari, qurol-yarogʻlar va otlarni qoʻlga kiritdi. Afgʻonlar magʻlubiyatga uchrab, tartibsizlik bilan Kobulga chekinishga majbur boʻldi.

Jalolobod mudofaasi 13-piyoda polkini (keyinchalik Somerset yengil piyoda askarlari deb atalgan) qahramonlik timsoliga aylantirdi. Xabar qilinishicha, polk Britaniyaga qaytish uchun Hindiston boʻylab qaytib ketayotganda, har bir garnizon ular sharafiga oʻn marta oʻq uzgan. Qirolicha Viktoriya polkni yengil piyoda askariga aylantirib, qoʻshimchasi „Shahzoda Albert“ unvonini olib yurishni va shahar devorlari tasvirlangan „Jalolobod“ yozuvli nishon taqishni buyuradi. Somersetning markaziy shahri Tauntonda joylashgan harbiy kazarma Jalolobod jangidan soʻng „Jalolobod kazarmasi“ deb nomlangan va shu hudud hozirgacha „Jalolobod“ nomi bilan ataladi.

1834—1855-yillarda Londonda ishlagan landshaft rassomi V. L. Uolton General Salening Jalolobod mudofaasi uchun litografik plitalar yasagan (taxminan 1845).

Jangovar tarkibi

Jalolobod istehkomlari

Britaniya jangovar tarkibi quyidagicha:

Britaniya armiyasi

• 13-piyoda polki (1-Somersetshir, shahzoda Albertning yengil piyoda askarlari)

Bengal prezidentlik armiyasi

• 1-otli eskadron (Skinner oti)
• 35-chi Bengal mahalliy piyoda askari
• Shoh Shujoning sapyorlari
• Bengal dala artilleriyasining artilleriya qoʻshinlari

Havolalar

• Farlex tomonidan bepul lugʻat (Wayback Machine saytida 2012-02-04 sanasida arxivlangan)
• www.britishbattles.com