Kontent qismiga oʻtish

Jinlarning tasnifi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Avliyo Entoni vasvasasi, Martin Shongauer

Klassik mifologiya, demonologiya, okkultizm va Uyg'onish sehrlari kontekstlarida jinlarni tasniflashda turli xil urinishlar bo'lgan. Ushbu tasniflar an'anaviy tibbiyot, jin chiqarish, marosim sehrlari, jodugar ovlari, axloq saboqlari, folklor, diniy marosimlar yoki ularning kombinatsiyasi uchun bo'lishi kuzatilgan. Tasniflar astrolojik aloqalar, elementar shakllar, olijanob unvonlar yoki farishtalar ierarxiyasiga parallel bo'lishi mumkin. Bazi hollarda muayyan gunohlar, kasalliklar va boshqa ofatlar bilan bog'liq holda uchraydi, yoki qaysi farishta yoki avliyo ularga qarshi kabi savollar bilan. Bu mavzuda ko'pgina mualliflar nasroniy deb tanilgan bo'lsada, ammo xristianlar mualliflari bu mavzuda yozgan yagona kishi emas.

Domen bo'yicha tasniflash

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sulaymonning Ahdi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sulaymonning Ahdi - bu shoh Sulaymon tomonidan yozilgan psevdepigrafik asar bo'lib, unda muallif asosan ma'badni qurishda yordam berish uchun qul qilib qo'ygan ma'lum jinlar, ularning qilmishlari va ularni qanday qilib oldini olish mumkinligi haqida ularga bergan savollari va ularning javoblar, bu jinlar faoliyatiga qarshi o'z-o'ziga yordam beradigan, umumiy qilib aytganda jinlar haqidagi qo'llanma hisoblanadi. Ammo bu juda shubhali, garchi u eng qadimgi jinlar bilan bog'liq bo'lgan omon qolgan asarlardan biri hisoblansada. [1][2]

Psellus tomonidan jinlarning tasnifi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maykl Psellus 11-asrda De Operatione dæmonum (Jinlarning ishlashi to'g'risida)gi asarida iblislarni olti turga bo'lgan taksonomiya bilan tayyorladi:

1 Leliurium (Magmatik),

2 Aërial,

3 Dengiz (suvli),

4 Quruqlik (Yerda yashovchi),

5 Er osti va

6 Lucifugous (Geliofobik). [3]

Psellusning ishi turli xil okklyuziv mualliflardan Franchesko Mariya Guatzoning jodugarlarni ovlash bo'yicha qo'llanmasigacha bo'lgan boshqa ko'plab keyingi ishlarida iblis tasniflarini tavsiflaydi.

Chiroq nuri jinlarning tasnifi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Odamga 7 o'lik shayton hujum qilmoqda

1409-1410 yillarda "Nur chiroqi" (ko'pincha Jon Uiklifga tegishli bo'lgan anonim ingliz Lollard trakti) [4] "7 halokatli iblis" yoki "do'zaxning 7i shahzodasi" deb nomlanuvchi yettita halokatli gunohga asoslangan tasnif tizimini taqdim etdi. Bu asarda har bir jin o'z gunohlari orqali odamlarni vasvasaga soladi. [5][6] Keyinchalik bu ro'yxat suv shoiri Jon Teylorning asarlarida ishlatilgan. [7] Keyinchalik yozuvchilar, masalan, Piter Binsfeld, tegishli gunohlarga turli xil jinlarni tayinladilar.

  1. Lucifer : mag'rurlik
  2. Beelzebub : ochko'zlik
  3. Shayton : g'azab
  4. Abadon : dangasa
  5. Mammon : ochko'zlik
  6. Belfegor : hasad
  7. Asmodeus : shahvat

Spina tomonidan jinlarning tasnifi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Alfonso de Spina 1467 yilda bir necha mezonlarga asoslanib jinlar tasnifini tayyorlagan:

  • Taqdir shaytonlari
  • Incubi va succubi
  • Sayohat qiluvchi guruhlar yoki jinlar qo'shinlari do'zaxning bir nechta hududlarini o'z ichiga olishi mumkin deb qarash
  • Tanishlar
  • Drudes
  • Kambionlar va boshqa jinlar jinning odam bilan birlashishidan tug'iladi.
  • Yolg'onchi va buzuq jinlar
  • Azizlarga hujum qiladigan jinlar
  • Keksa ayollarni Jodugarlarning oldiga borishga undaydigan jinlar

Bu tasnif biroz injiq va unga mezon topish qiyin hisoblanadi. huddi bu tasnifni yaratish vaqtida Spina bir nechta afsona va hikoyalardan ilhomlanganga o'xshaydi. Drudelar nemis folkloriga tegishli. Familiars, goblinlar va boshqa yaramas jinlar ko'pchilik Yevropa mamlakatlari folkloriga tegishli.

To'qqiz shaytonning to'qqiz buyrug'i ustidan hukmronlik qiladigan to'qqiz shahzoda haqida (Injil havolalari bilan): [8]

  • Beelzebub : soxta xudolar ( Matthew 4:1–11 )
  • Python : Yolg'on ruhlar ( 1 Kings 22:21–22 )
  • Belial : Yovuzlik va g'azab asboblari ( Genesis 49:5, Psalms 7:13, Isaiah 13:5, Jeremiah 50:25, Ezekiel 9:2 )
  • Asmodeus : Yovuzlikning qasoskorlari
  • Shayton : aldanuvchilar yoki mo'jizalarga taqlid qiluvchilar ( Genesis 3:1–5 )
  • Merihem ( Meridian Iblis [9] ): Havo kuchlari ( Revelation 7:1–2 )
  • Abaddon : G'azab - buzg'unchilik yaratuvchlar
  • Astarot : Calumniators - inkvizitorlar va ayblovchilar
  • Mammon : Maligenii - vasvasachilar va tuzoqchilar

Binsfeldning jinlar tasnifi haqida

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nemis ilohiyotchisi Piter Binsfeld o'zining 1589-yilgi "Yovuzkorlar va jodugarlarning e'tiroflari to'g'risida" gi risolasining bir qismi sifatida "Do'zax shahzodalari" deb nomlanuvchi jinlar tasnifini tayyorladi. Bunda Nur chiroqi singari, Binsfeld ettita halokatli gunohni asos qilib oldi, garchi ikkita sxema turli yo'llar bilan farq qilsada. [10][11][12]

  1. Lucifer : mag'rurlik
  2. Mammon : ochko'zlik
  3. Asmodeus : shahvat
  4. Leviafan : hasad
  5. Beelzebub : ochko'zlik
  6. Shayton : g'azab
  7. Belfegor : dangasa

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ The Testament of Solomon, trans. F. C. Conybeare, The Jewish Quarterly Review, October, 1898
  2. ↑ Conybeare, F.C. The Testament of Solomon, The Jewish Quarterly Review, Vol. 11, No. 1, (October ,1898)
  3. ↑ De operatione daemonum. Tr. Marcus Collisson. Sydney 1843. Full online text, p.31-33
  4. ↑ Milford, Humphrey. "Introduction", The Lanterne of Liȝt. Oxford University Press, 1917
  5. ↑ Morton W. Bloomfield, The Seven Deadly Sins, Michigan State College Press, 1952, pp.214-215.
  6. ↑ Anonymous, text The Lanterne of Liȝt, ed Humphrey Milford, Oxford University Press, 1917, page 60; quote: "Þe firste is Lucifer/ þat regneþ in his malice.̉ ouer þe children of pride/ Þe secounde is clepid Belzebub.̉ þat lordiþ ouer envious/ Þe þridde deuel is Sathanas.̉ & wraþþe is his lordschip/ Þe fourþe is clepid Abadon.̉ þe slowȝ ben hise retenwe/ Þe fifþe deuel is Mammon.̉ & haþ wiþ him þe auarouse/ and also oone þat is his feere.̉ a foule synne couetise/ Þe sixte is clepid Belphegor.̉ þat is þe god of glotouns ‖ Þe seuenþ deuel is Asmodeus.̉ þat leediþ wiþ him þe leccherouse ‖"
  7. ↑ John Taylor, Works of John Taylor, the Water Poet, Volume 2, Spenser Society, 1873, p33
  8. ↑ „Heinrich Cornelius Agrippa: Occult Philosophy, Book III, chapter 18“. www.esotericarchives.com. 2020-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-dekabr.
  9. ↑ „Heinrich Cornelius Agrippa: Occult Philosophy, Book III (Part 1)“.
  10. ↑ Encyclopedia of Demons and Demonology, by Rosemary Guiley, p. 28-29, Facts on File, 2009.
  11. ↑ Dictionary of Demons, by Fred Gettings, Guild Publishing, 1998, p.55-56
  12. ↑ The Encyclopedia of Witchcraft and Demonology, by Rossell Robbins, Crown Publishers, 1959, p.127 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Jinlarning_tasnifi&oldid=5238777" dan olindi