Kontent qismiga oʻtish

Krupa (daryo)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Krupa
Tavsif
Uzunligi 2,5
Davlat Sloveniya
Krupa (daryo)
Krupa daryosining boshlanish joyi
Krupa manbaidagi toʻgʻon

Krupa – Sloveniyadagi daryo, Semičning janubi-sharqida joylashgan, Bela Krajina karst tekisligining oʻrta qismidan boshlanadi. Tekislikning balandligi deyarli 30 m ni tashkil etadi. Quyi boʻr davrining qalin qatlamli ohaktoshlaridan iborat tosh qoplamasi ostidagi karst buloqlari daryoning asosiy manbai hisoblanadi. Daryo tekislikdan chiqib 2 km masofaga ega vodiydan oʻtib, Gratsdan quyiroqda joylashgan Lahinja daryosiga borib quyiladi. Butun daryo qirgʻoqlari bilan 1997-yilda tabiiy yodgorlik va Natura 2000 hududi sifatida roʻyxatga olingan. Daryoning uzunligi 2,5 km ni tashkil etadi. Uning oʻrtacha oqimi taxminan 1000 l / s. Eng past suv sathi yoz oylarida kuzatiladi[1].

Buloqlar joylashgan hududda avvallari foydalanilgan tegirmoni boʻlgan tosh toʻgʻon mavjud boʻlib, u 1989-yilda qayta tiklangan.

Hayvonot dunyosi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asl koʻlning choʻkindi qatlamida, gʻor midiyasi Congeria cusceri mavjud boʻlgan yagona Sloven koni topilgan. Gʻor salyanozilarining endemik turlari ham aniqlangan, ular midiya bulogʻida (Izvir Jamske školjke) yashaydi[2]. Bu yerda olm (Proteus anguinus) nomli baliq turi ham uchraydi[3].

Bož Flajšmanning „Bela Krajinada bir necha ming odam xavf ostidami?“ maqolasiga koʻra, Bela Krajinadagi sobiq noqonuniy PCB chiqindilarining taxminiy joylari, Dolenjski roʻyxati, 1987-yil

Semič shahridagi Iskra zavodi zaharli va parchalanishi qiyin boʻlgan polixlorli bifenillar (PCB) dan ishlab chiqilgan chiqindi kondansatkichlarni Krupaning karst tekisligining bir necha hududlariga tashlaganligi aniqlangan.

Muhofaza qilinishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daryo tabiiy yodgorlik sifatida muhofaza qilinadi va Natura 2000 ekologik tarmogʻi tarkibiga kiritilgan. Bu Lebica-Krupa Karst (slovencha: Kraška učna pot od Lebice do Krupe) tabiat manzilgohining asosiy elementi hisoblanadi.

  1. Naša naravna dediščina, Ob belokranjski Krupi, Andrej Hudoklin, Zavod RS za varstvo narave, Dolenjski list, 22.10.2009
  2. Hudoklin, Andrej; Ilenič, Tine „Izvir jamske školjke“. Qaraldi: 2018-yil 3-iyun.
  3. „Krupa“ (sl). Www.zrvns.si. Institute of the Republic of Slovenia for Nature Conservation. 2012-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-iyul.
  • Sloveniya Respublikasining rasmiy gazetasi, №. 81/97
  • Sloveniyaning eng muhim tabiiy merosini inventarizatsiya qilish (Dblicica), Lyublyana, 1991-yil