Mikrometr (o'lchov)
| Mikrometr | |
|---|---|
| Birliklar sistemasi | metrik sistema |
| Birlik | Uzunlik |
| Belgilanishi | μm |
| Almashtirish | |
| 1 μm | … ga teng |
| Si sistemasida | 1×10−6 m |
| Tabiiy birliklar sistemasida | 6.1877×1022 ℓP 18897 a0 |
| AQSH birliklar sistemasida | 3.9370×10−5 in |
Mikrometr (SI belgisi: mkm, μm), odatda mikron sifatida ham tanilgan, SI dan olingan uzunlik birligi boʻlib, 1×10−6 metr ga teng. 1×10−6 metr (SI standart prefiksi „mikro-“ = 10−6); yaʼni metrning milliondan bir qismi (yoki millimetrning mingdan bir qismi, 0.001 mm, yoki taxminan 0.00004 inch)[1].
Mikrometrga eng yaqin yana bir kichikroq umumiy SI birligi nanometr boʻlib, mikrometrning mingdan biriga yoki metrning milliarddan biriga (0.000000001 m) ekvivalentdir.
Mikrometr — odatda infraqizil nurlanish toʻlqin uzunligi, shuningdek, biologik hujayralar va bakteriyalar oʻlchamlari[1] va pillik tolalar diametrini tasniflash uchun umumiy oʻlchov birligi[2]. Bitta odam sochining kengligi taxminan 20 dan 200 µm. Insonning eng uzun xromosomasi — xromosoma-1 taxminan 10 µm ga teng.
Misollar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1 mkm dan 10 mkm gacha:
- 1-10 mkm — odatdagi bakteriyaning uzunligi
- 3-8 mkm — oʻrgimchak toʻri ipagining qalinligi[3]
- 5 mkm — odatdagi odam spermatozoidining bosh uzunligi[4]
- 10 mkm — qoʻziqorin gifasining oʻlchami
- taxminan 10 mkm — tuman yoki bulutli suv tomchisining oʻlchami
10 dan 100 mkm gacha:
- taxminan 10-12 mkm — plastmassa plyonka qalinligi (yopishqoq skotch)
- 10 dan 55 mkm gacha — pillik tolasining kengligi[5]
- 17 dan 181 mkm gacha — inson sochining diametri[6]
- 70 dan 180 mkm gacha — qogʻoz qalinligi
SI standartlashtirish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mikron atamasi va μ belgisi 1879-yilda mikrometrni belgilash uchun alohida foydalanish uchun rasman qabul qilingan, ammo 1967-yilda Xalqaro birliklar tizimi (SI) tomonidan rasman bekor qilingan[7].
SI birliklar sistemasida mikrometrning sistematik nomi birlikning rasmiy nomiga, μk esa rasmiy birlik belgisiga aylandi.
Bundan tashqari, Amerika ingliz tilida „mikron“ dan foydalanish birlikni mikrometrdan (oʻlchash moslamasidan) farqlashga yordam beradi. Ogʻzaki ingliz tilida ular talaffuzi bilan ajralib turishi mumkin, chunki oʻlchash moslamasining nomi aytilganda odatda ikkinchi boʻgʻin (/maɪˈkrɒmɪtər/ my-KROM-it-ər) urgʻu bilan aytiladi. SI birliklarini talaffuz qilish konventsiyasiga muvofiq mikrometr uzunlik birligini ifodalasa urgʻu birinchi boʻgʻinga qoʻyiladi (/ˈmaɪkroʊˌmiːtər/ MY-kroh-meet-ər).
Mikronning koʻplik shakli ham odatda mikron deb ishlatiladi. Ammo 1950-yilgacha vaqti-vaqti bilan „mikra“ ishlatilgan[8][9][10].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 "micrometre". Encyclopædia Britannica Online. https://www.britannica.com/science/International-System-of-Units. Qaraldi: 18 May 2014.
- ↑ „Wool Fibre“ (Word Document download). NSW Department of Education and Communities. 17-iyun 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-may 2014-yil.
- ↑ Ramel. „Spider Silk“. — „A typical strand of garden spider silk has a diameter of about 0.003 mm... Dragline silk (about.00032 inch (.008 mm) in Nephila)“. 4-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-dekabr 2008-yil.
- ↑ Smith, D.J.; Gaffney, E.A.; Blake, J.R.; Kirkman-Brown, J.C. (25-fevral 2009-yil). „Human sperm accumulation near surfaces: a simulation study“ (PDF). Journal of Fluid Mechanics. 621-jild. Cambridge University Press. 295-bet. Bibcode:2009JFM...621..289S. doi:10.1017/S0022112008004953. 6-noyabr 2013-yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () - ↑ „Fibreshape applications“. IST - Innovative Sintering Technologies Ltd.. — „Histogram of Fiber Thickness [micrometre]“. Qaraldi: 4-dekabr 2008-yil.
- ↑ The diameter of human hair ranges from 17 to 181 μm. Ley. {{{editor}}}: „Diameter of a human hair“. The Physics Factbook (1999). Qaraldi: 2018-yil 8-dekabr.
- ↑ BIPM — Resolution 7 of the 13th CGPM 1967/68), „Abrogation of earlier decisions (micron, new candle.)“
- ↑ Proceedings of the Royal Society of Queensland, Part I. H. Pole & Co., 1907.
- ↑ Bigalow, Edward Fuller. The Observer, 1905.
- ↑ 10 micra/10 microns (Start at 1885; before that, the word „micron“, singular or plural, was rare)
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |