Otto Lasch
| Otto Lyash | |
|---|---|
|
Fayl:Lasch.jpg Otto Lyasb Ikkinchi jahon urushi davrida | |
| Asl ismi | nemischa: Otto Lasch |
| Tavalludi |
1893-iyun 25-yil Yuqori Sileziya, Pless shahri (hozirgi Polshaning Pshchina shahri) |
| Vafoti |
29-aprel 1971-yil (77 yoshda) Bonn, Germaniya Federativ Respublikasining oʻsha paytdagi poytaxti |
| Fuqaroligi |
.svg){kind=small} → →.svg){kind=small} → |
| Qoʻshin turlari | Piyoda qo'shinlari |
| Unvoni | General-leytinant (mahrum etilgan) |
| Mukofotlari |
   |
Otto Lyash (nemischa: Otto Lasch ; 1893-iyun 25-yil — 1971-yil 29-aprel) — Germaniya Vermaht generali, 1945-yilda Kenigsberg shahri va qal'asi komendanti.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Otto Lyash (ba'zan familiyasi Lash deb talaffuz qilinadi) 1893-yil 25-iyunda Yuqori Sileziyaning Pless shahrida (hozirgi Polshaning Pshchina shahri) mahalliy knyazning o'rmonchisi oilasida tug'ilgan.
1913-yil mart oyida ta'lim yakunlab, Kulmdagi (G'arbiy Prussiya) Germaniya imperatorlik armiyasining "Knyaz Bismark" (Fürst Bismark) ikkinchi Yeger batalyoniga o'qishga kirdi va uning tarkibida Birinchi jahon urushida (1914-1918) qatnashdi. 1914-yil 7-avgustda leytenant unvoniga ko'tarildi. Harbiy xizmatlari uchun 1-chi va 2-darajali Temir xoch ordeni bilan taqdirlangan.
1919-yildan 1935-yilgacha politsiyada xizmat qilib, kapitan unvoniga ega bo'lgan politsiya rotasi komandiri lavozimini egallagan, keyin Sharqiy Prussiya Zensburg (hozirgi Polshaning Mragovo shahri)dagi siyosiy maktabda politsiya va jinoyat huquqidan dars bergan. Politsiya mayori unvoni bilan Sileziya Breslau (hozirgi Polsha Vrotslavi) politsiyasi bosh inspektorining adyutanti bõlgan.
1935-yilda ixtiyoriy ravishda Germaniya armiyasiga (Vermaht) qo'shilib, piyodalar polkining shtab-kvartirasida mayor unvoni bilan xizmat qildi. 1936-yil oktyabrdan - podpolkovnik unvoni bilan 21-piyoda diviziyasining 3-piyoda polkining 3-bataloni komandiri sifatida xizmat qildi.
Ikkinchi Jahon urushi paytida (1939-1945) u Vermaxtning Polsha kampaniyasida (1939-yil 1-sentyabr - 6-oktyabr) qatnashgan. 1939-yil 26-oktyabrdan 1-piyodalar diviziyasining 43-piyoda polkining qo'mondoni bo'lib, fransuz kampaniyasida qatnashgan (1940-yil 10-may - 22-iyun). 1941-yil iyun oyidan Shimoliy armiya guruhi tarkibida Riga, Narva va Leningrad yaqinidagi janglarda qatnashgan.
1941-yil 17-iyulda Gʻarbiy Dvina (Daugava) daryosidan oʻtgani va Rigani egallashda qatnashgani uchun Temir xochning Ritsar xochi[1] unvoni bilan taqdirlangan.
1942-yil 1-avgustda Lyash general-mayor unvoniga ko'tarildi.
1942-yil 27-sentyabrda u 217-piyoda diviziyasi qo'mondoni etib tayinlandi.
1943-yil 1-aprelda unga general-leytenant unvoni berildi.
1943-yil 20-noyabrdan – 349-piyoda diviziyasi qo'mondoni bõldi va 1944-yil yanvar oyida Lvov yaqinidagi janglarda qatnashdi.
1944-yil 1-sentyabrdan noyabr oyigacha yangi tashkil etilgan 64-armiya korpusiga qo'mondonlik qilish bilan bir vaqtning o'zida Vermaxtning 1-harbiy okrugiga (Sharqiy Prussiya) ham rahbarlik qildi.
1944-yil 10-sentyabrda „eman barglari bilan temir xochning ritsar xochi“ medali bilan taqdirlangan.
1944-yil 1-noyabrdan – piyoda qo'shinlari generali.
1945-yil 28-yanvardan – Sharqiy Prussiya poytaxti Kenigsberg shahri va qal'asi komendanti.
1945-yil 6-apreldan - 9-aprelgacha yuqori ustunlikka ega SSSR Qurolli Kuchlari Qizil Armiyasining katta kuchlari tomonidan, piyoda generali Otto fon Lyash qo'mondonligi ostidagi, asosan Sharqiy Prussiyadan chiqqan odamlar tomonidan boshqariladigan nemis garnizonining qattiq qarshiliklariga qaramay, qurshab olingan va yengib bo'lmas deb hisoblangan Koenigsberg shahri va qal'asini 4 kunda bosib olishga muvaffaq bo'ldilar. Keyingi janglarning befoydaligini ko'rib, 9-aprel kuni parlament a'zolari ishtirokida Lyash garnizonni taslim bõlishga buyuradi va radio orqali nemis qo'shinlariga qarshilikni to'xtatishga chaqiradi. Buning uchun u va uning oilasi Gitler tomonidan sirtdan o'limga[2] hukm qilinadi.
Urushdan keyin Lyash Sovet Ittifoqida, Vorkuta lagerida qamoqda saqlangan. 1955-yil oktyabr oyida unga Germaniyaga ketishga ruxsat berildi.
1968-yilda Kaliningradda (sobiq Koenigsberg) 1945-yil 9-aprelda Lyash so'zsiz taslim bo'lish to'g'risida buyruq bergan bunkeri (dugout)[3][4] Kaliningrad viloyat tarix va san'at muzeyining filialiga aylantirildi.[5]
Otto Lyash 1971-yil 29-aprelda Germaniya Federativ Respublikasining oʻsha paytdagi poytaxti Bonn shahrida yetmish yetti yoshida vafot etdi.
Adabiy faoliyat
[tahrir | manbasini tahrirlash]G'arbiy Germaniyaga ko'chib o'tgan Lyash 1958-yilda "Shunday qilib, Koenigsberg quladi. Sharqiy Prussiya poytaxtining kurashi va qulashi" (So Fiel Königsberg. Kampf und Untergang von Ostpreußens Hauptstadt) xotiralar kitobini nashr etdi. 1965-yilda u o'zining sovet asirligidagi davri haqida " Tsukerbrot va Peitsche " (Zuckerbrot und Peitsche) kitobini yozdi.
Mukofotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Temir xoch, 2-darajali (1914-yil 5-oktyabr)
- Temir xochga pryashkasi 2-darajali (1939-yil 13-sentyabr)
- Temir xoch, 1-darajali (1916-yil 2-iyul)
- Temir xochga pryashkasi 1-darajali (1939-yil 20-oktyabr)
- Vermaxt xizmati mukofoti, 1-4-darajali
- "1941/42 yillardagi Sharqdagi qishki yurish uchun" medali
- Eman barglari bilan temir xochning ritsar xochi
- Ritsar xochi (№ 362) (1941-yil 17-iyul)
- Eman barglari (№ 578) (1944-yil 10-sentyabr)
- " Wehrmachtbericht " da 3 marta eslatib o'tilgan (1941-yil 1-iyul, 1942-yil 2-iyul, 1945-yil 12-aprel)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Fellgiebel, Walther-Peer. Die Träger des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939—1945. Friedburg, Germany: Podzun-Pallas, 2000. ISBN 3-7909-0284-5.
- ↑ Жена Ляша и его дочери были арестованы в Берлине и Дании, однако в конце войны освобождены.
- ↑
ВИДЕО. Бункер Отто фон Ляша в Калининграде (00:03:24). YouTubeda // youtube.com (пользователь — «Калининград.Ru — новости Калининграда»; опубликовано 23 февраля 2018 года)
- ↑ Под землёй. Экскурсия в бункер, где немецкое командование сдало Кёнигсберг. — Фотогалерея. Газета «Аргументы и факты» (Калининград) // klg.aif.ru (9 апреля 2015 года)
- ↑ Музей «Бункер». — В марте 1945 года штаб немецко-фашистских войск под командованием генерала Отто Ляша переехал в этот бункер. С этого времени подземное бомбоубежище стало называться командным пунктом генерала Ляша. (Wayback Machine saytida 2020-09-22 sanasida arxivlangan) Официальный сайт Калининградского областного историко-художественного музея // westrussia.org
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kitob haqida. Lyasha "Shunday qilib, Koenigsberg yiqildi" (rus. )
- Biografiya va fotosurat[sayt ishlamaydi] (mavjud havola)(olm.) )[sayt ishlamaydi]
- Muzey "Blindage - Lyashning bunkeri" (rus. )