Samura ibn Jundab
| Samura ibn Jundab al-Fazoriy | |
|---|---|
 672–673-yillarda Darabjirdda Samura ibn Jundab nomi bilan zarb etilgan arab-sosoniy uslubidagi kumush dirham. Tanganing old tomonida forscha yozuv mavjud. | |
| Umaviylarning Basradagi hokimi | |
|
Mansab davri 670 – 674 | |
| Hukmdor | Muoviya I (hukmronligi: 661–680) |
| Oʻtmishdoshi | Ziyod ibn Abihiy |
| Vorisi | Abdulloh ibn Amr ibn Gʻaylon |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Vafoti |
677–679 Basra |
| Munosabatlari |
Fazora (otasi qabila) Ansor (sherik qabila) |
| Bolalari |
|
| Ota-onasi |
|
Samura ibn Jundab al-Fazoriy (arabcha: سمرة بن جندب; otasi Jundabning ismi, odatda, Jundub sifatida transliteratsiya qilinadi) (677–679-yillarda vafot etgan) – islom paygʻambari Muhammadning sahobasi, 627-yilda Uhud jangida, 630–640-yillarda musulmonlarning Eronni bosib olishida ishtirok etgan. 670–673-yillarda Iroq va Sharqiy Umaviylar xalifaligining harbiy hokimi Ziyod ibn Abihiy qoʻl ostida Basra hokimi boʻlib xizmat qilgan. Islomiy manbalarga koʻra, Basrada oʻz vakolatidagi hududlarda xorijiylarni keng koʻlamda qatl etishga buyruq bergan. 673-yilning avgust/sentyabr oylarida Ziyod vafot etgach, uning oʻlimidan soʻng Umaviylar xalifasi Muoviya I (h. 661–680) hukmronligi davrida Basra hokimi lavozimida olti oydan oʻn sakkiz oygacha xizmat qilgan.
Kelib chiqishi va yoshlik yillari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samura ibn Jundab Fazora qabilasining Shamx boʻlimi, Banu Lay urugʻiga mansub boʻlgan[1]. Ushbu qabila koʻchmanchi arab qabilasi boʻlib, Gʻatafan ittifoqining bir boʻlimi hisoblangan[2] va Hijoz mintaqasidagi (Gʻarbiy Arabiston) Madina shahrining maʼlum bir hududida istiqomat qilgan. Otasi Fazora qabilasidan Jundab ibn Hilol ibn Horij ibn Murra ibn Hazn edi[3]. Samuraning ansorlardan (islom paygʻambari Muhammadning madinalik tarafdorlari) boʻlib[4], eridan beva qolgach, Muray ibn Sinon ibn Saʼlabaga turmushga chiqqan[5]. Oʻgay otasi orqali ansorlarning Banu Xazraj qabilasi, Banu Xudra urugʻi bilan qarindoshlik rishtalari bogʻlangan[6].
Samura paygʻambar Muhammadning sahobalaridan boʻlgan. Tarixchi al-Voqidiyning (vafoti: 823-yil) taʼkidlashicha, paygʻambar Muhammad Samurani hali yosh boʻlganligi sababli Madinaga qaytarib yubormoqchi boʻlgan, biroq u paygʻambarni oʻzining jasoratiga ishontirgan va 627-yilda Uhud jangida Muhammad bilan bir safda jang qilgan[4]. Keyinchalik, Sosoniylar Eronining musulmonlar tomonidan bosib olinishida (630—640-yillar) qatnashgan va Iroqning asosiy arab garnizon shaharlaridan biri Basra hokimi Abu Muso al-Ashʼariy tomonidan Xuziston viloyatidagi Suq al-Ahvoz shahriga harbiy rahbar etib tayinlangan[2].
Oʻlimi va avlodlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samura hijriy 58 yoki 59-yillarda (milodiy 677–679) vafot etgan[7]. Kunyasi Abu Saʼd yoki Abu Sulaymon boʻlgan[3]. Samuraning oʻgʻli Saʼd yoki Said ham otasi kabi hadis rivoyat qilgan[8]. Qizi Ummu Sobit Kufani egallab, Ikkinchi fitna (680–692) davrida xalifa Alining oilasi nomidan hukmronlik qilgan Muxtor as-Saqafiyga turmushga chiqqan[9]. Samuraning nevarasi Abu Isʼhoq Ibrohim ibn Habib (vafoti: 777) taniqli astronom va astrolyabni yasagan birinchi musulmon boʻlgan[10].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Caetani, Leone. Annali dell'Islām, Volume 2, Part 2 (Italian). Milan: Ulrico Hoepli, 1907.
- Dickinson, Eerik. The Development of Early Sunnite Ḥadīth Criticism: The Taqdima of Ibn Abī Ḥātim Al- Rāzī (240/854-327/938). Leiden, Boston and Koln: Brill, 2001. ISBN 90-04-11805-5.
- Donner, Fred M.. The Early Islamic Conquests. Princeton: Princeton University Press, 1981. ISBN 0-691-05327-8.
- Hitti, Philip Khuri. The Origins of the Islamic State, Being a Translation from the Arabic, Accompanied with Annotations, Geographic and Historic Notes of the Kitâb Fitûh al-Buldân of al-Imâm Abu-l Abbâs Ahmad Ibn-Jâbir al-Balâdhuri, Volume 1. New York and London: Columbia University & Longman, Green & Co., 1916.
- Kohlberg, Etan; Amir-Moezzi, Mohamed Ali. Revelation and Falsification: The Kitāb al-qirā'āt of Aḥmad b. Muḥammad al-Sayyārī. Leiden and Boston: Brill, 2009. ISBN 978-90-04-16782-7.
- The History of al-Ṭabarī, Volume XXI: The Victory of the Marwānids, A.D. 685–693/A.H. 66–73, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1990. ISBN 978-0-7914-0221-4. [sayt ishlamaydi]
- Landau-Tasseron, Ella „Alliances in Islam“, . Patronate And Patronage in Early And Classical Islam. Leiden and Boston: Brill, 2005 — 1–49-bet. ISBN 90-04-14480-3.
- Lecker, Michael. The Constitution of Medina. Princeton: Darwin Press, 2004. ISBN 0-87850-148-7.
- The History of al-Ṭabarī, Volume VII: The Foundation of the Community: Muḥammad at Madina, A.D. 622–626, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1987. ISBN 978-0-88706-344-2. [sayt ishlamaydi]
- Murgotten, Francis Clark. The Origins of the Islamic State, Being a Translation from the Arabic, Accompanied with Annotations, Geographic and Historic Notes of the Kitâb Fitûh al-Buldân of al-Imâm Abu-l Abbâs Ahmad Ibn-Jâbir al-Balâdhuri, Part 2. New York and London: Columbia University & Longman, Green & Co., 1924.
- The History of al-Ṭabarī, Volume XVIII: Between Civil Wars: The Caliphate of Muʿāwiyah, 661–680 A.D./A.H. 40–60, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1987. ISBN 978-0-87395-933-9. [sayt ishlamaydi]
- Nyazee, Imran Ahsan Khan. The Book of Revenue: Kitāb al-Amwāl Abu ʿUbayd al-Qāsim ibn Sallām. Reading: Garnet Publishing, 2005. ISBN 1-85964-159-8.
- Rosenfeld, Boris (1997). "Al-Fazārī". in Helaine Selin. Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures. Dordrecht, Boston and London: Kluwer Academic Publishers. p. 331. ISBN 9780792340669. https://books.google.com/books?id=raKRY3KQspsC.
- The History of al-Ṭabarī, Volume I: General Introduction and from the Creation to the Flood, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1989. ISBN 978-0-88706-562-0. [sayt ishlamaydi]