Shahrizor iyolati
| Iyolat | |
|---|---|
| Tegishli | Usmonlilar imperiyasi |
| Maʼmuriy markazi |
Karkuk[1] Sulaymoniya (1784-yildan keyin)[2] |
| Asos solingan sanasi | 1554 |
| Bekor qilingan sanasi | 1862 |
| Xaritada | |
.png) | |
| 43°52′00″N 18°25′00″E / 43.86667°N 18.41667°E | |
Shahrizor[3] iyolati (arabcha: إيالة شهرزور, usmonli turkcha: ایالت شهر زور)[4] — Usmoniylar davlatining hozirgi Iroq Kurdistoni hududini qamrab olgan yarim mustaqil iyolati[3].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Usmonlilar 1554-yilda mintaqani bosib olgach[2], mintaqa hukumatini kurd rahbarlariga topshirishga qaror qiladi, shuning uchun mazkur iyolat toʻgʻridan-toʻgʻri Usmonli maʼmuriy tizimiga kiritilmagan[2]. Voliylar kurd urugʻlari aʼzolari boʻlib, hududda kamdan-kam hollarda Usmonli garnizonlari boʻlgan[2].
18—19-asrlarda iyolatda Bobon urugʻi hukmronlik qila boshladi[3]. Bu urugʻ aʼzolari deyarli toʻliq muxtoriyat evaziga Usmonlilar imperiyasining Eron bilan beqaror chegarasi xavfsizligini kafolatlash orqali oʻz hukmronligini saqlab qolishga muvaffaq boʻldi[3]. Karkuk shahrini oʻz ichiga olgan Baban sanjagʻi oila nomi bilan atalgan[3].
Bobonlar Kurdistonning Eron qismlarini nazorat qilgan Ardalon kurd shahzodalarini oʻzlarining tabiiy raqiblari deb hisoblardi. 1694-yilda Sulaymon Beg Eronga bostirib kirdi va Ardalon mirini magʻlub etdi[3]. 1784-yildan keyin[2] Bobonlar oʻz poytaxtlarini sulola asoschisi nomi bilan atalgan yangi Sulaymoniya shahriga koʻchirdi[3].
1850-yilda Bobonlar hukmronligi nihoyat tugatildi[3] va mintaqa 1862-yilda Bagʻdod voliysining bevosita nazoratiga oʻtkazildi[2]. Biroq, Bobonlarning qulashi qabilalar oʻrtasidagi munosabatlarning yomonlashishiga olib keldi va natijada paydo boʻlgan anarxiya faqat 20-asr boshlarida boshqa kurd urugʻi – Barzinjining paydo boʻlishi bilan yakunlandi[3].
Maʼmuriy boʻlinmalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]XVII asrda Shahrizor iyolati sanjaklari[5]:
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ John Macgregor. Commercial statistics: A digest of the productive resources, commercial legislation, customs tariffs, of all nations. Including all British commercial treaties with foreign states. Whittaker and co., 1850 — 12-bet. Qaraldi: 2013-yil 1-iyun.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Gábor Ágoston. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing, 2009-01-01 — 526-bet. ISBN 978-1-4381-1025-7. Qaraldi: 2013-yil 1-iyun. Gábor Ágoston; Bruce Alan Masters (2009-01-01).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Gábor Ágoston. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing, 2009-01-01 — 70-bet. ISBN 978-1-4381-1025-7. Qaraldi: 2013-yil 1-iyun. Gábor Ágoston; Bruce Alan Masters (2009-01-01).
- ↑ „Some Provinces of the Ottoman Empire“. Geonames.de. Qaraldi: 2013-yil 25-fevral.
- ↑ Evliya Çelebi. Narrative of Travels in Europe, Asia, and Africa in the Seventeenth Century. Oriental Translation Fund, 1834 — 90-bet. Qaraldi: 2013-yil 1-iyun.