Basra iyolati

Basra iyolati
arabcha: *إيالة البصرة*
usmonli turkcha: *ایالت بصره*
Iyolat
Tegishli	Usmonlilar imperiyasi
Maʼmuriy markazi	Basra
Asos solingan sanasi	1538
Bekor qilingan sanasi	1862
Xaritada
30°30′0″N 47°49′0″E / 30.50000°N 47.81667°E

Basra iyolati (arabcha: إيالة البصرة, usmonli turkcha: ایالت بصره)^[1] – Usmoniylar davlatining iyolati. 19-asrda uning hududi 9,872 kvadrat milya (25,570 km²) boʻlgan^[2]. Ushbu iyolatda daftardor (Usmoniylarda Moliya vaziri) va chavush kehiyasi boʻlgan, biroq ziyomat va timor kabi yerga egalik qilish shakllari yoʻqligi tufayli oloybek yoki cheriboshi lavozimlari boʻlmagan, barcha yerlar voliy tomonidan ijaraga berilgan^[3].

Tarixi

Ilgari Basra meros asosida boshqariladigan hudud (mulkiyat) boʻlgan, Sulton Mehmed IV tomonidan ishgʻol etilgandan keyin oddiy iyolatga aylantirilgan^[3]. 1534-yilda usmoniylar Bagʻdodni qoʻlga kiritgach, oʻsha paytda Basrani boshqargan badaviy amir Rashid al-Mugʻamis usmoniylarga boʻysundi^[4]. 1538-yil Basra usmoniylarning viloyatiga aylandi^[5] va 1546-yilda unga voliy tayinlandi^[4]. Iroqda mamluklar sulolasi hukmdorligi paytida iyolat Bagʻdodga boʻysungan. 1850—1862-yillarda Bagʻdoddan ajralib chiqqan^[6].

Maʼmuriy boʻlinmalari

1702-yilda Basra iyolati quyidagi sanjaklarga boʻlingan^[7]:

Basra (Posho qarorgohi)
Kiyab
Badiya
Sabusne, Gaffât, Mensûr va Batna
Seremle
Shush
Gazan, Resle va Safiyye
Ceğar

Yana qarang

Basra viloyati

Manbalar

↑ „Some Provinces of the Ottoman Empire“. Geonames.de. 2013-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-fevral.
↑ The Popular encyclopedia: or, conversations lexicon. Blackie, 1862 — 698-bet. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.
↑ ^3,0 ^3,1 ; Joseph von Hammer-PurgstallNarrative of Travels in Europe, Asia, and Africa in the Seventeenth Century. Oriental Translation Fund, 1834 — 90-bet. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.
↑ ^4,0 ^4,1 ; Bruce Alan MastersEncyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing, 2009 — 78-bet. ISBN 978-1-4381-1025-7. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.
↑ „The Ottoman Turks and the Portuguese in the Arab Gulf 1534-1581“. 2021-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Reidar Visser. Basra, the Failed Gulf State: Separatism And Nationalism in Southern Iraq. LIT Verlag Münster, 2005 — 19-bet. ISBN 978-3-8258-8799-5. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.
↑ Kılıç, Orhan. 18. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti'nin İdari Taksimatı-Eyalet ve Sancak Tevcihatı / In the First half of the 18th Century Administrative Divisions of the Ottoman Empire-Shire and Sanjak Assignments (tr). Elazığ: Şark Pazarlama, 1997 — 74-bet. ISBN 9759630907.

Usmonlilar imperiyasi haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[someprov-1] „Some Provinces of the Ottoman Empire“. Geonames.de. 2013-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-fevral.

[2] The Popular encyclopedia: or, conversations lexicon. Blackie, 1862 — 698-bet. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.

[narratives-3] 3,0 ^3,1 ; Joseph von Hammer-PurgstallNarrative of Travels in Europe, Asia, and Africa in the Seventeenth Century. Oriental Translation Fund, 1834 — 90-bet. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.

[otm-enc-4] 4,0 ^4,1 ; Bruce Alan MastersEncyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing, 2009 — 78-bet. ISBN 978-1-4381-1025-7. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.

[5] „The Ottoman Turks and the Portuguese in the Arab Gulf 1534-1581“. 2021-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan.

[bbs-6] Reidar Visser. Basra, the Failed Gulf State: Separatism And Nationalism in Southern Iraq. LIT Verlag Münster, 2005 — 19-bet. ISBN 978-3-8258-8799-5. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.

[Kilic97-7] Kılıç, Orhan. 18. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devleti'nin İdari Taksimatı-Eyalet ve Sancak Tevcihatı / In the First half of the 18th Century Administrative Divisions of the Ottoman Empire-Shire and Sanjak Assignments (tr). Elazığ: Şark Pazarlama, 1997 — 74-bet. ISBN 9759630907.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]