Suvaydo

Suvaydo
Suvaydo; ٱلسُّوَيْدَاء
	Shahar
	32°42′45″N 36°34′00″E / 32.71250°N 36.56667°E
Mamlakat	Suriya
muhofaza	Suvaydo
okrug	Suvaydo
Hukumat
• Voliy	Bassam Mamduh Parsik
Markazi balandligi	1080 m
Rasmiy til(lar)i	arab tili
Aholisi (2004)	73,641
Vaqt mintaqasi	UTC+3
Telefon kodi	+963
	Suvaydo

Suvaydo (arabcha: السويداء) — Suriyaning janubi-gʻarbiy qismidagi shahar. Suvaydo muhofazasining maʼmuriy markazi.

Tarixi

Qadimgi va oʻrta asrlar

Shaharga nabatiylar Suada nomi bilan asos solgan. Ellinlar davrida va Rim imperiyasida sharob homiysi boʻlgan xudo Dionis sharafiga Dionisias Soada (qadimgi yunoncha: Dionisos) nomi bilan mashhur boʻlgan: shahar qadimiy mashhur vino ishlab chiqaruvchi mintaqada joylashgan.

Eramizning 149-yilida nabatiylarning taʼsiri kamayganidan soʻng, oʻsha paytdagi Kole-Suriyaning ellenizatsiyasining tezlashishi natijasida janubga toʻplanganidan keyin Dionisiy nomi sobiq nabatiy nomni almashtirdi.

Dionisiy Rimning Arabia Petraea provinsiyasining bir qismi boʻlib, 180—185-yillar orasida Kommod hukmronligi davrida civitas huquqlarini olgan.

Xudo Dionisga nabatiylarning Dusharaga bagʻishlangan ibodatxonasida sigʻinishgan. Mahalliy va ellin xudolariga sigʻinishni birlashtirishning bunday amaliyoti ellinistik Suriyada keng tarqalgan edi.

Bu nom Vizantiya imperiyasi davrida, shahar Gʻassoniylar taʼsirida boʻlgan paytda ham qoʻllangan. Dionisiy oʻsha paytda Busrodan kelgan suffragan yepiskopi bilan yeparxiya edi. Bu haqda Ieroklning Sinekdemida eslatib oʻtilgan. Musulmonlarning ilk istilolaridan keyin shahar 629-yilda arablarning Rashidun xalifaligi tomonidan bosib olindi va titulli kafedraga aylandi^[3].

Yoqut Hamaviy 1220-yillarda As-Suvaydo „Hauran viloyatidagi qishloq“ ekanligini taʼkidlagan^[4].

Usmonli davri

1516-yilda shahar va unga tutash hudud Usmonlilar imperiyasi tomonidan Mamluklar sultonligidan tortib olindi. 1596-yilda As-Suvaydo Majdal Savda nomi bilan Usmonlilarning soliq registrlarida Hauran sanjagʻining Bani Nasiyya nohiyasi tarkibiga kiritldi. Unda 5 xoʻjalik va 5 nafar boʻydoq yashagan, hammasi musulmon. Qishloq aholisi turli qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, jumladan, bugʻdoy, arpa, yozgi ekinlar, echki va/yoki asalari uyalari uchun „vaqtinchalik daromadlar“dan tashqari 20% miqdorida qatʼiy belgilangan soliq stavkasini toʻlagan, jami 6125 aqcha. Daromadning 3/4 qismi vaqfga ketgan^[5].

Soʻnggi paytlarda Suvaydoning qadimgi Dionisiy ekanligini birinchi marta Uilyam Ueddington aniqlagan.

19-asrda ziyoratchilar hozirda vayron boʻlgan Hamrat maqbarasini yozib olishgan, u miloddan avvalgi 1-asrga oid soʻnggi ellinistik maqbaradir^[6].

Zamonaviy davri

Shahar Suriya fuqarolar urushi davrida Suriya hukumati tomonidan ushlab turilgan va nisbatan kam janglar kuzatilgan. 2012-yil 28-oktyabrda xavfsizlik kuchlari shaharda ommaviy hibsga olish kampaniyasini boshladi^[7].

Manbalar

↑ „President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces“. Syrian Arab News Agency (2022-yil 20-iyul). 2022-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-avgust.
↑ „<meta HTTP-equiv="Content-Type" content="text/HTML; charset=iso-8859-1"/> NameBright - Coming Soon“. www.cbssyr.org. 2019-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-yanvar.
↑ „Catholic Encyclopedia: Dionysias“. Newadvent.org (1909-yil 1-may). 2000-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 20-iyun.
↑ Le Strange, G. (Guy). Palestine under the Moslems; a description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Translated from the works of the mediaeval Arab geographers, Robarts - University of Toronto, London A.P. Watt, 1890 — 540-bet.
↑ Hütteroth and Abdulfattah, 1977, p. 218.
↑ „4. The Development of Hellenistic Monumental Tombs outside Asia Minor“, 4. The Development of Hellenistic Monumental Tombs outside Asia Minor (inglizcha), University of Toronto Press, 148–150-bet, 1990-04-01, doi:10.3138/9781442677340-007, ISBN 978-1-4426-7734-0, qaraldi: 2024-02-07
↑ „At least 30 people killed in clashes, most of them in Damascus“. Al Jazeera Blogs. 2014-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 25-oktyabr.

Adabiyotlar

Hütteroth, Wolf-Dieter; Abdulfattah, Kamal. Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977. ISBN 3-920405-41-2. Qaraldi: 2019-yil 22-yanvar.
Le Strange, G.. Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Committee of the Palestine Exploration Fund, 1890.

Havolalar

Shahar xaritasi, Google Maps

Geografiyaga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] „President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces“. Syrian Arab News Agency (2022-yil 20-iyul). 2022-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-avgust.

[2] „<meta HTTP-equiv="Content-Type" content="text/HTML; charset=iso-8859-1"/> NameBright - Coming Soon“. www.cbssyr.org. 2019-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-yanvar.

[3] „Catholic Encyclopedia: Dionysias“. Newadvent.org (1909-yil 1-may). 2000-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 20-iyun.

[4] Le Strange, G. (Guy). Palestine under the Moslems; a description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Translated from the works of the mediaeval Arab geographers, Robarts - University of Toronto, London A.P. Watt, 1890 — 540-bet.

[5] Hütteroth and Abdulfattah, 1977, p. 218.

[:0-6] „4. The Development of Hellenistic Monumental Tombs outside Asia Minor“, 4. The Development of Hellenistic Monumental Tombs outside Asia Minor (inglizcha), University of Toronto Press, 148–150-bet, 1990-04-01, doi:10.3138/9781442677340-007, ISBN 978-1-4426-7734-0, qaraldi: 2024-02-07

[aljasalqin-7] „At least 30 people killed in clashes, most of them in Damascus“. Al Jazeera Blogs. 2014-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 25-oktyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

k m t Suriya shaharlari va shaharchalari roʻyxati
Muhofaza markazlari	Damashq Darʼo Dayr uz-Zavr Halab Hamo Hasaka Hims Idlib Loziqiya Qunaytira Raqqa Rif Damashq Suvaydo Tartus
Tuman markazlari	Abu Kamol Afrin Ariho Atorib Ayn al-Arab Azoz al-Bob Baniyas Dorayyo Dayr Hofir Dumo Duraykish Fiq al-Haffa Harim Izra' Jabla Jarobulus Jisr ash-Shugʻur Maarat an-Noʻmon Al-Malikiya Manbij Masyof Mayadin Mharda Al-Muharram An-Nabk Palmira Qamishli Qardaha Qatana Qudsiya Al-Qusayr al-Qutayfa Ra's al-'Ayn Ar-Rastan as-Safira Safita Salomiya Salhad As-Sanamayn As-Suqaylabiya Talkalax At-Tall Tell Abyad At-Tavra Yabroʻd Az-Zabadoniy Shahba Ash-Shayx Badr
Nohiya markazlari	Abu Qilqil Abu al-Thuhur Akhtarin Amuda Arbeen Arima al-Ariqah al-Arishah Armanaz Arwad al-Asharah Assal al-Ward Awj Ayn al-Fijah Ayn Halaqim Ayn Issa Ayn al-Nasr Babbila Banan Barri Sharqi Beit Jinn Binnish Bir al-Helou Busro Bulbul Busayrah Da'el al-Dana Darat Izza Darkush al-Darbasiyah Deir Atiyah al-Dimas al-Dumayr Furqlus Ghabaghib Ghandoura al-Ghariyah al-Ghizlaniyah al-Hader Hadidah al-Hajar al-Aswad al-Hajib Hajin al-Hamidiyah al-Hamraa Harasta Harbnafsah Harran al-Awamid al-Hirak Hish Hisyah Al-Hol Huraytan al-Huwash Ibbin Samaan Ihsim Jayrud al-Jalaa al-Janudiyah Jaramana al-Jarniyah Jasim al-Jawadiyah Jubb al-Jarrah Jubb Ramlah Jindires al-Jiza al-Qabu Kafr Batna Kafr Nabl Kafr Takharim Kafr Zita al-Karamah al-Kasrah Kessab al-Khafsah Khan Shaykhun Khasham Kirnaz Kuwayris Sharqi Khanaser Khirbet Ghazaleh Khirbet al-Tin Mahmoud al-Kiswah Ma'arrat Misrin Maabatli Maadan Ma'loula Madaya Mahin Malah al-Malihah al-Mansurah Mare' Markada Mashta al-Helu Maskanah al-Masmiyah al-Mazraa Muhambal Muhasan al-Musayfirah al-Mushannaf Muzayrib al-Nashabiyah al-Nasirah Nawa Nubl al-Qadmus al-Qahtaniyah Qalaat al-Madiq Qarah al-Qaryatayn al-Qurayya Qurqania Rajo Rankus Rasm Harmil al-Imam al-Rai al-Riqama al-Ruhaybah al-Saan Saasaa Sabburah al-Sabe' Biyar al-Sabkhah Sadad Sahnaya Saidnaya Salqin Saraqib Sarmin Sarrin Soʻvron Sebei al-Shaddadah al-Shajara Shaqqa Sharran Shathah Shaykh al-Hadid al-Shaykh Maskin Shayukh Tahtani Shin Sinjar Sirghaya Slinfah Suluk al-Surah al-Saghirah al-Suwar Suran al-Susah al-Sukhnah al-Tabni Talbiseh Taldou al-Tamanah Tasil Tell al-Daman Tell Hamis Tell Rifaat Tell Salhab Tell Tamer Tedef Thiban Uqayribat Urum al-Kubra Wadi al-Oyun al-Yaarubiyah al-Zirbah az-Ziyarah