Vsadniki revolyutsii
 | Bu maqolada manbalar <ref></ref> teglariga olinmagan yoki umuman koʻrsatilmagan. |
| Vsadniki revolyutsii | |
|---|---|
| Rejissyor(lar) | Komil Yormatov |
| Ssenariynavis(lar) |
Mixail Melkumov Komil Yormatov |
| Rollarda | Muxtor ogʻa Mirzayev, Shukur Burhonov |
| Bastakor(lar) | Ikrom Akbarov |
| Studiya(lar) | „Oʻzbekfilm“ |
| Chiqarilgan sanasi | 1969 |
| Mamlakat |
 SSSR |
| Til | ruscha |
Vsadniki revolyutsii (ruscha: Всадники революции; tarjimasi „Inqilob chavandozlari“) Komil Yormatov tomonidan suratga olingan filmdir.
Film Komil Yormatovning tarixiy-inqilobiy trilogiyasini (Burya nad Aziey, Vsadniki revolyutsii va Gibel Chyornogo konsula) oʻz ichiga olgan.
Syujeti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Filmning birinchi lavhasida Komil Yoʻldoshev (Muxtor ogʻa Mirzayev) Jizzax qoʻzgʻolonida qatnashgani uchun oʻlim jazosidan ozod qilingan sahnasi tasvirlangan. Turkiston diviziyasi harbiy tribunali hukmini oʻqib boʻlgach, toʻpolon koʻtarilib, Aznavurpolvon konvoyga granata uloqtiradi.
Keyingi sahnada maxsus kuchlar otryadi komandiri Komil Yoʻldoshev oʻz otliqlariga Boysun togʻlarida magʻlubiyatdan keyin pistirmada yotgan Abdulla Qurboshi toʻdasini zararsizlantirish vazifasini tushuntiradi. Jinoiy toʻda Sovet Ittifoqi rahbariyatidagi sotqin bilan uzviy aloqasi borligi aniqlanadi. Qaroqchilar tomonidan chalajon boʻlgan tegirmonchi bu haqda Yoʻldoshevga xabar bermoqchi boʻladi. Chekistlar aeroplanni qamalga olib, halok boʻlgan aloqachining "temuriylar" nomidan amir Sayid Olimxonga yuborgan xatini topib oladilar.
“Milliy kengash”ning fitnasi Samarqanddagi qandolatchilik doʻkoniga olib boradi va u yerda Yoʻldoshev Fomich toʻdasining pistirmasini topadi. Urgutdagi Qoʻrboshi toʻdasini zararsizlantirish uchun chekistlar oʻzlarini Buxoro amirining shaxsiy qoʻriqchilari otryadiga topshiradilar. Qurboshi “Yoʻldoshevning doʻstini” taniydi, lekin bu unga ustunlikni berib qoʻymaydi.
Fitnachilar Ageyev va Qoriyev Turkiston xalq kengashi komissarligi qarorini roʻkach qilib, Yoʻldoshevni xoin va inqilobiy qonunlarni buzuvchi sifatida fosh qilishga qaror qiladilar. Biroq bu isyonni oldini komissar ayol Xadicha Aminova oldi va u Yoʻldoshevning xavfsizlik xodimlarini vaziyat aniqlanguniga qadar qurolsizlantirishga undaydi. Ma’lum boʻlishicha, Qoriyev asl “temuriy” boʻlib chiqadi. Operasiya muvaffaqiyatsizlikkaa yuz tutgani uchun oʻz joniga qasd qilish taklifi beriladi, ammo keyin patronlar boʻsh ekanligi ma’lum boʻlib unga yangi vazifa: Krasnovodskdagi "turkman miltiqlarining maxsus boʻlinmasi" ga rahbarlik qilish topshiriladi.
Bu orada chekist Ilya Trofimov polkovnik Boroviskiy niqobi ostida fitnachilar safiga kirib, ularni ochiq maydonga olib chiqadi. Avval Ageyev fosh qilinadi, keyin Yoʻldoshev turkmanlar bilan eshalonni toʻxtatib, Qoriyevni hibsga oladi, uni sotqinlikda ayblaydi va hukmni shaxsan oʻzi bajaradi. Boshqa fitnachilarga qilingan isyon paytida chekist Ilya Trofimov Qora qargʻa qoʻshigʻini kuylayotganda jon taslim qiladi.
Rollarda
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Muxtor ogʻa Mirzayev — Komil Yoʻldoshev, Margʻilon sarti, 1916-yil qoʻzgʻolon ishtirokchisi, MKQ otryadi komandiri.
- Shukur Burhonov — Aznavurpolvon, ad’yutant Yoʻldoshev (Yakov Belenkiy ovozlashtirgan)
- Abbos Bakirov — Xudoyorov, fitnachilar boshligʻi.
- Hamza Umarov — Amin Qoriyev, Qizil qoʻmondon-xiyonatkor, Temuriy, Husayn Boyqaro avlodi, "Sovet hukumati dushmani".
- Vladimir Emelyanov — Kartashev
- Yuriy Dedovich — chekist Ilya Trofimov, u polkovnik Braviskiy
- Arkadiy Tolbuzin — Ageyev
- Ortiq Jalliyev — Qilich
- Baken Kidikeyeva — Xadicha Aminova
- Rajab Adashev — qizil armiya zobiti
- Toʻgʻon Rejimatov — San’at Tolipov, oʻqituvchi, aksilinqilobiy (titrda T.Rejametov; rolda Vladislav Balandin)
- Javlon Hamroyev — Shamsi Qiyomov (titrda koʻrsatilmagan)