Yeghishe Charents
| Yeghishe Charents Եղիշե Չարենց | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Yeghishe Soghomonyan 13-mart 1897-yil |
| Vafoti | 27-noyabr 1937-yil |
| Kasbi | shoir, yozuvchi, tarjimon, jamoat arbobi |
| Ijod qilgan tillari | arman tili |
| Fuqaroligi |
 Armaniston |
| Turmush oʻrtogʻi | Izabella Charents |
| Bolalari | Anahit Charents va Arpenik Charents |
Yeghishe Charents (armancha: Եղիշե Չարենց; 1897-yil 13-mart — 1937-yil 27-noyabr) — arman shoiri, yozuvchisi va jamoat arbobi. Charentsning adabiy mavzusi oʻz tajribalaridan kelib chiqqan holda Birinchi jahon urushi, Rus inqilobi va asosan Armaniston va armanlar haqida boʻlgan[1]. U Armanistonda „XX asrning buyuk shoiri“ deb tan olingan[2].
Kommunizm va SSSRning dastlabki tarafdorlaridan biri boʻlgan Charents bolsheviklar partiyasiga qoʻshiladi. Ayniqsa u Leninning yangi iqtisodiy siyosati davrida Armaniston Sovet Sotsialistik Respublikasining faol tarafdoriga aylanadi. Biroq keyinchalik Iosif Stalin boshchiligidagi Sovet ittifoqining boshqaruvidan hafsalasi pir boʻladi. Charents futurizm gʻoyasini ilgari surgan. U 1930-yildagi Katta tozalash davrida Ichki ishlar xalq komissarligi tomonidan hibsga olingan va 1937-yilda oʻldirilgan. Keyinchalik Stalinning oʻlimidan soʻng, 1954-yil Anastas Mikoyan uni oqlagan. 1955-yilda Xrushchyov erishi davrida Sovet davlati tomonidan rasman reabilitatsiya qilingan[3][4].
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yoshligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yeghishe Charents 1897-yilda Kars viloyatida (ilgari Sharqiy Armaniston, keyinchalik Rossiya imperiyasi tarkibida boʻlgan) gilam savdosi bilan shugʻullanuvchi Yeghishe Abgari Soghomonyan oilasida dunyoga kelgan. Uning oilasi hozirgi Eronning Gʻarbiy Ozarbayjon ustoniga qarashli Maku shaharchasida yashab kelgan arman urugʻidan boʻlgan. Charents dastlab arman boshlangʻich maktabida, keyinchalik 1908 — 1912-yillarda Karsdagi rus texnik oʻrta maktabida taʼlim olgan[1]. U asosiy vaqtini oʻqishga sarflagan. 1912-yilda shoirning ilk sheʼri armanlarning Patani (Tiflis) davriy nashrida chop etilgan[5]. 1915-yilda Birinchi jahon urushidagi qoʻzgʻalishlar va Usmonlilar imperiyasidagi Arman genotsidi paytida u oʻz ixtiyori bilan Kavkaz frontida otryadda jang qilgan.
Ijodiy yuksalish va siyosiy taraqqiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 (armancha) Aghababyan, S. «Չարենց, Եղիշե Աբգարի» (Charents, Yeghishe Abgari). Soviet Armenian Encyclopedia. vol. viii. Yerevan, Armenian SSR: Armenian Academy of Sciences, 1982, pp. 670-672.
- ↑ Coene, Frederik. The Caucasus: an introduction. London: Routledge, 2010 — 204-bet. ISBN 9780415486606.
- ↑ Shakarian, Pietro A. „Yerevan 1954: Anastas Mikoyan and Nationality Reform in the Thaw, 1954–1964“. Peripheral Histories (2021-yil 12-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 14-noyabr.
- ↑ Beledian, Krikor (2014). "Kara-Darvish and Armenian Futurism". International Yearbook of Futurism Studies 4: 263–300. doi:10.1515/futur-2014-0025. ISBN 978-3-11-033400-5. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/futur-2014-0025/pdf.
- ↑ Hacikyan, Agop J.; Gabriel Basmajian; Edward S. Franchuk. The Heritage of Armenian Literature, Vol. 3: From The Eighteenth Century To Modern Times, vol. 3. Detroit: Wayne State University Press, 2005 — 959-bet. ISBN 0-8143-3221-8.