Yuriy Chertok
| Yuriy Chertok | |
|---|---|
| Tavalludi |
31-yanvar 1957-yil |
| Fuqaroligi |
Rossiya |
| Taʼlimi | Qaragʻanda politexnika instituti |
| Kasbi | Sport murabbiyi |
Yuriy Vladimirovich Chertok (1957-yil 31-yanvar, Nukus) – sovet va rus shashkachisi, shashka boʻyicha murabbiy. AQSh (2009)[1], RSFSR (Rossiya) (1989) va KazSSR (Qozogʻiston) (1973, 1975) chempioni. Londondagi Butunjahon intellektual olimpiadasining kumush medali sovrindori (1999). Xalqaro shashka boʻyicha SSSR sport ustasi (1978), xalqaro sport ustasi (1998). Rossiyada xizmat koʻrsatgan murabbiy (1998), Boshqirdistonda xizmat koʻrsatgan jismoniy tarbiya xodimi (1994). Salavat Yulayev ordeni sohibi (2001), „Ishimboy viloyatidagi xizmatlari uchun“ medali bilan taqdirlangan birinchi inson (2012). „Bashneft“ shashka klubi raisi va bosh murabbiyi, respublika va Rossiya terma jamoalari bosh murabbiyi (25 yildan ortiq tajribaga ega), Mintaqalararo xalqaro shashka federatsiyasi ijrochi direktori va Rossiyaning Yevropa shashka konfederatsiyasidagi vakili. Yevropa klublari oʻrtasida musobaqalar tizimini yaratish tashabbuskorlaridan biri, Rossiyada klubla oʻrtasidagi musobaqalar tizimining asoschisi (Rossiyada birinchi professional shashka klubi – Neftyanik, Ishimbay (hozirgi Bashneft, Ufa, 1999-yil). Rossiya Xalqaro shashka federatsiyasi (FMDR) asoschilaridan biri. Boshqirdistondagi birinchi shashka kitobining muallifi(1988).
Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yuriy Vladimirovich Chertok 1957-yil 31-yanvarda O‘zbekiston SSR Qoraqalpog‘iston Muxtor Sovet Sotsialistik Respublikasining Nukus shahrida tavallud topgan.
Taʼlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1964—1974-yillar davomida Qarag‘anda 63-son oʻrta maktabda tahsil olgan. 1974—1979-yillar davomida Qarag'anda politexnika instituti tahsil olgan.
Professional faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chertok besh yoshidan shashka oʻynay boshlagan. 13 yoshida u Qarag'anda Pionerlar uyining shashka boʻlimiga oʻqishga kirgan[2]. Birinchi murabbiyi Boris Markovich Ginzburg shashka boʻyicha ikkinchi darajali sport ustasi boʻlgan[2]. 14 yoshida, mashgʻulotlarni boshlaganidan 1 yil oʻtib, u Qaragʻanda viloyati chempionatida kattalar oʻrtasida uchinchi oʻrinni egallagan[2]. 16 yoshida kattalar oʻrtasida Qozogʻiston chempioni, 18 yoshida rus va xalqaro shashka boʻyicha respublika chempioni boʻlgan[3]. 1979-yilda Qaragʻanda politexnika institutini tamomlagach, Ishimboy shahriga, „Bashneftegeofizika“ trestining Ishimboy dala geofizik kontorasiga ishga joylashgan va 1979-yildan 1981-yil oxirigacha muhandis-geofizik boʻlib faoliyat yuritgan[2].
Shu ikki yil ichida sportdagi faoliyati sustlashgan: Ular mengausobaqalarga borishga ruxsat berishlari juda qiyin edi[2]. 1981-yil dekabr oyida Yuriy Chertok Suzdaldagi sotsialistik mamlakatlar xalqaro turnirining bronza medali sovrindori boʻlgan, bu haqda SSSRning bosh gazetasi „Pravda“ xabar bergan. Xabarni KPSS shahar qoʻmitasi kotibi Yuriy Utkin oʻqib chiqgan, u Chertokga bolalar bilan ishlashni taklif qilgan. 1982-yilda Yuriy Chertok shahar Pionerlar saroyida bolalarga dars bera boshlagan. 1982-yildan 1999-yilgacha sport ishlarida: Pionerlar saroyi shashka toʻgaragi rahbari, „Urojay“ VSO shashka boʻyicha bolalar sport maktabi murabbiy-oʻqituvchisi, Ishimboy kasaba uyushmalari VDFSO kasaba uyushmalari shashka boʻyicha bolalar sport maktabi katta murabbiyi lavozimlarida faoliyat yuritgan. Chertokning birinchi guruh oʻquvchilari ichida: Gulnora Vagapova (hozirgi murabbiy, sport ustasi), Igor Fedorov (hozirgi murabbiy, sport ustasi), Olga Kuvaitseva (murabbiy, sport ustasi), Yelena Demochkina (murabbiy, grossmeyster), Anatoliy Tatarenko (sport ustasi), Aleksandr Melnikov (murabbiy, sport ustasi). Yuriy Chertok: „Bularning koʻpchiligi birinchi va menimcha eng muvaffaqiyatli hozirda Boshqirdistonda, Rossiyaning boshqa mintaqalarida va xorijda juda samarali ishlaydigan juda hurmatli sportchilar va murabbiylardir“[2]. Chertokning shogirdlari ichida: Vitaliy Stumpf (sport ustasi), Guzel Ishmuratova (hozirgi grossmeyster), Rinat Ishimbaev (xalqaro sport ustasi), Fidan Ishmuratov (murabbiy, sport ustasi) ham bor. 1986-yilda Ishimboyda shahar shashka klubi ochilgan. Oʻsha yili Ishimboyda birinchi marta RSFSR chempionati, 1988-yilda esa ayollar oʻrtasida SSSR chempionati boʻlib oʻtgan. Oʻshandan beri Ishimboy shahrida Rossiya chempionatlari va chempionatlarini oʻtkazish anʼanaga aylangan. 1989-yilda shashka boʻyicha Bolalar va oʻsmirlar sport maktabi (kelajakdagi SDYUSHOR) ochilgan.
Ishimboy shahri Rossiyaning shashka sportining yetakchi markazlaridan biriga aylangan, shuning uchun 1994-yilda Naberejnye Chelnidan Tamara Tansikkujina, 1996-yilda esa grossmeysterlar Vladimir Milshin (Xarkov) va Aleksandr Georgiyev (Sankt-Peterburg) koʻchib oʻtishgan. 1999-yildan boshlab Rossiyaning birinchi professional shashka klubi „Neftyanik“ raisi va bosh murabbiyi, 2002-yildan „Bashneft“ professional shashka klubi ANO raisi va bosh murabbiyi. 2002-yilda Yuriy Chertok Rossiya shashka federatsiyasi vitse-prezidenti va Rossiya terma jamoasi bosh murabbiyi boʻlgan. Yuriy Chertok shogirdlari orasida oʻttizdan ortiq sport ustalari bor. Ular orasida jahon va Yevropa chempionatlarining gʻolib va sovrindorlari (klassik, blits, tezkor oʻyin, jamoaviy bahslarda) – Tamara Tansikkujina, Aleksandr Georgiyev, Murodullo Amrillayev, Aynur Shaybakov, Olesya Abdullina, oʻsmirlar oʻrtasida jahon chempioni yelena Demochkina (Milshina), Tamara Tansykkujina , Guzel Georgiyeva, Olesya Abdullinalar bor.
Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Xalqaro shashka bo'yicha SSSR sport ustasi, 1978-yil
- Xalqaro magistr, 1998-yil
- Rossiyada xizmat ko'rsatgan murabbiy, 1998-yil
- Salavat Yulaev ordeni, 2001-yil
- Boshqirdiston Respublikasining Faxriy yorlig‘i, 2021-yil may
- Boshqirdistonda xizmat ko‘rsatgan jismoniy tarbiya xodimi, 1994-yil
- „Ishimboy tumanidagi xizmatlari uchun“ medali, 2012-yil.
Bibliografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Chertok Yu.V. Любителю шашек. - Ufa: Boshqird kitob nashriyoti, 1988. - 96 b.
- Chertok Yu.V., Zubov E.V. Любителю шашек. - 2-nashr. - M .: Grafpress, 2015. - 128 b.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Yuriy Chertok – chempion SShA po shashkam | bashinform.rf
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Мухамадеев И. Шашки — наголо! (интервью) // Истоки : Газета. — 2010. — 25 avgust (Andoza:Бсокр).
- ↑ Glavnomu shashistu Bashkortostana i Rossii Yuriyu Chertoku – 50 let | bashinform.rf