Yuriy Polyakov

Yuriy Aleksandrovich Polyakov
Tavalludi	1921-yil 18-oktabr Toshkent Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi
Vafoti	2012-yil 27-dekabr (91 yosh) Moskva Rossiya
Fuqaroligi	SSSR → Rossiya
Sohasi	Tarix, Demografiya

Yuriy Aleksandrovich Polyakov (1921-yil 18-oktyabr, Toshkent, Turkiston Muxtor Sovet Sotsialistik Respublikasi – 2012-yil 27-dekabr, Moskva, Rossiya) – sovet va rus tarixchisi, zamonaviy rus tarixi, iqtisodiy tarix, tarixiy demografiya va tarixiy geografiya (ayniqsa fuqarolar urushi davri) boʻyicha mutaxassis. Tarix fanlari doktori (1965), professor (1970) va Rossiya Fanlar akademiyasining akademigi (1997). Rossiya Tabiiy fanlar akademiyasining haqiqiy aʼzosi (1993).

Hayoti

Yuriy Polyakov 1921-yil 18-oktyabrda Toshkentda xodimlar oilasida tugʻilgan. MIFLIda oʻqib, Moskva davlat universiteti tarix fakultetiga oʻqishga kirgan. U yerda akademik M. V. Nechkina, M. N. Tixomirov va V. M. Xvostovlardan tahsil olgan. Ulugʻ Vatan urushi yillarida Moskva yaqinidagi mudofaa liniyalarini qurishda qatnashib (1941), Sverdlovskdagi harbiy zavodida ishlagan (1942-1943). 1945-yilda Moskva davlat universitetini tamomlagan. SSSR Fanlar akademiyasining Tarix institutida sirtqi aspiranturada oʻqib, „Moskva ishchilari 1919-yilda Sovet poytaxtini himoya qilishda“ nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan (1949-yil, ilmiy rahbari I. M. Razgon).

Faoliyati

1943–1945-yillarda – SSSRdagi fuqarolar urushi tarixi bosh tahririyatida kichik ilmiy xodim, 1945–1948-yillarda – assistent, katta assistent, 1948-yildan – „Komsomolskaya pravda“ xalqaro boʻlimi boshligʻining oʻrinbosari boʻlgan. 1949-yildan SSSR Fanlar akademiyasining Tarix institutida kichik, keyin katta ilmiy xodim, Sovet jamiyati tarixi boʻlimi mudiri (1959-1968) boʻlib ishlagan. SSSR tarixi institutining SSSRdagi sotsialistik va kommunistik qurilishning murakkab muammolarini oʻrganish sektori mudiri (1968-1991), IRI RAS Rossiya hududi va aholisi tarixini oʻrganish markazining asoschisi va direktori (1992-2012). Tarix fanlari doktori (1965-yil, „NEP va Sovet dehqonligiga oʻtish“ dissertatsiyasi), 1966-yil 1-iyuldan esa SSSR Fanlar akademiyasining tarix (SSSR tarixi) boʻlimining muxbir aʼzosi va 1997-yil 29-maydan Rossiya Fanlar akademiyasining haqiqiy aʼzosi boʻlgan.

U tarixchi Aleksandra Yakovlevna Polyakova (1921-2016) bilan turmush qurgan. Qizi – tarix fanlari nomzodi Elena Polyakova boʻlib, fizik M. V. Kovalchuk bilan turmush qurgan.

2012-yil 27-dekabrda Moskvada vafot etgan. 2012-yil 29-dekabrda Vagankovskoye qabristoniga dafn etilgan. Ayoli Yu. A. Polyakova ham turmush oʻrtogʻining yoniga dafn etilgan.

Xotirasi

2015-yil 20-oktyabrda Moskva janubi-gʻarbiy maʼmuriy okrugining Cheryomushki tumanidagi koʻchaga Yuriy Polyakov sharafiga nom berilgan.

Mukofotlari

Davlat mukofotlari va mukofotlari

• "Shon-sharaf belgisi" ordeni (1975)
• Xalqlar doʻstligi ordeni (1981)
• SSSR Davlat mukofoti (1987) – 13 jildlik „Jahon tarixi“ asarini yaratishga qoʻshgan hissasi uchun.

Ilmiy hamjamiyat tomonidan xizmatning tan olinishi

• RAS V. O. Klyuchevskiy nomidagi mukofot (2002) – 1930-yillardagi Rossiya aholisi tarixiga oid bir qator ishlar uchun
• Uraniya jamiyatining kumush medali (GDR, 1977)
• nomidagi medal G. Kirkova (Bolgariya fan xodimlari ittifoqi, 1977)

Adabiyotlar

• Bugaev A. M. Akademik Yu. A. Polyakov: znachenie nauchnogo naslediya v svete sovremennix problem kavkazovedeniya // Гуманитарий Юга России. 2015.
• Davidson A. B. Literaturnoe masterstvo istorika. K 80-letiyu akademika Yu. A. Polyakova // Новая и новейшая история. – 2001. – № 4;
• Dmitrenko V. P., Kim M. P., Xromov S. S. V neustannom tvorcheskom poiske (k 60-letiyu chlena-korr. AN SSSR Yu. A. Polyakova) // Istoriya SSSR. – 1981. – № 5;
• Dostoinstvo istorika: K 90-letiyu so dnya rojdeniya akademika RAN Yuriya Aleksandrovicha Polyakova / otv. red. V. A. Tishkov; sost. V. B. Jiromskaya. – M.: ROSSPEN, 2011. – 406 s. – 1000 ekz. – ISBN 978-5-8243-1595-0
• Jiromskaya V. B. Akademik Yuriy Aleksandrovich Polyakov. Jizn i tvorchestvo // Novaya i noveyshaya istoriya. – 2013. – № 6.
• K yubileyu akademika RAN Yu. A. Polyakova // Otechestvennaya istoriya. – 2001. – № 5;
• Kim M. P., Poletaev V. Ye., Samsonov A. M. 60-letie Yu. A. Polyakova // Voprosi istorii. – 1981. – № 9;
• Mins I. I., Samsonov A. M. Pyatidesyatiletie Yu. A. Polyakova // Istoriya SSSR. – 1972. – № 1;
• Mir glazami istorika: pamyati akademika Yuriya Aleksandrovicha Polyakova / otv. red. V. A. Tishkov. – M.: IRI RAN, 2014.
• Pamyati akademika Yu. A. Polyakova // Novaya i noveyshaya istoriya. – 2013. – № 2;
• Andoza:БСЭ3
• Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — M. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
• Razgon A. I. 50-letie Yu. A. Polyakova) // Вопросы истории. – 1971. – № 12;
• Sevostyanov G. N., Morozov S. D. Deystvitelniy chlen RAN Yu. A. Polyakov // Novaya i noveyshaya istoriya. – 2006. – № 6.

Havolalar

• Жиромская В. Б. „Поляков Юрий Александрович“. // Большая российская энциклопедия. Qaraldi: 2017-yil 4-avgust.
•  Profil Yuriya Aleksandrovicha Polyakova na ofitsialnom sayte RAN
• „Поляков Юрий Александрович“. // Летопись Московского университета. Qaraldi: 2017-yil 23-aprel.
• „Публикации Юрия Полякова“. // Скепсис. Qaraldi: 2013-yil 22-yanvar.
• Поляков Ю. А. „Безнравственно так цепляться за власть“. // Полит.ру (2009-yil 14-yanvar). 2013-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-iyun.
• Поляков Ю. А. „История — это моя жизнь“. // Полит.ру (2009-yil 22-yanvar). 2013-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-iyun.
• „Скончался академик Юрий Поляков“. // Известия (2012-yil 28-dekabr). 2012-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-dekabr.
• „Памяти Юрия Александровича Полякова“. // Институт российской истории РАН. 2013-yil 5-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 23-fevral.
• „В Москве простились с выдающимся учёным Юрием Поляковым“. // Портал культурного наследия России (2012-yil 29-dekabr). 2012-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-dekabr.
• „Страница Ю. А. Полякова“. // Виртуальный некрополь учёных. 2013-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-iyun.
• Golovkin N. I ne prervyotsya serebryanaya nit… // Stoletie.ru, 26.12.2013.