İsmet İnönü

İsmet İnönü
Millî Şef
Turkiya Prezidenti
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1886-yil 24-sentyabr Usmoniylar davlati
Vafoti	1973-yil 25-dekabr Turkiya
Millati	Turk
Bolalari	Izzet Inönü Ömer Inönü Erdal İnönü Özden Inönü
Imzosi

İsmet İnönü

INONU (Inonu) Ismat (1884-1973) — Turkiya davlat va siyosiy arbobi. Otaturkning eng yaqin safdoshi. Armiya Bosh shtabi boshligʻi va Gʻarbiy front qoʻmondoni boʻlgan. 1921-yil yanvar va mart oylarida Inonu qishlogʻidagi jangda I. qoʻmondonligidagi Turkiya armiyasi grek bosqinchilari ustidan gʻalaba qozongan. Turkiyada familiya rasm boʻlgach, oʻsha gʻalaba sharafiga I. degan familiya olgan. 1922-yil Tashqi ishlar vaziri. 1923—37 (tanaffus bilan) va 1961—65-yillarda Bosh vazir. 1938— 50-yillarda Xalq respublikachilar partiyasi (XRP) raisi va respublika prezidenti boʻlgan. XRP parlament saylovida yengilgach, majlis (parlament)dagi XRP oppozitsiyasiga boshchilik qilgan. 1961—65-yillari Turkiya Bosh vaziri, keyinchalik yana oppozitsiya rahbari. 1972-yildan isteʼfoda.

Tarjimai holi

İsmet Inönü (tugʻilganda olgan ismi: Mustafo İsmet) 1886-yilda Aidin viloyatidagi Smyrna (Izmir)da Hacı Reşit va Cevriye (keyinchalik Cevriye Temelli) oilasida tugʻilgan.

Harbiy martabasi

Inönü boshlangʻich taʼlimni Sivasda tamomlagan. 1894-yilda Sivas harbiy oʻrta maktabini (Sivas Askerî Rüştiyesi) tugatgan. Soʻngra Sivas davlat xizmatchilari maktabida (Sivas Mülkiye İdadisi) bir yil tahsil olgan. 1904-yilda Imperator harbiy muhandislik maktabini podpolkovnik lavozimida tamomlagan hamda 1906-yil 26-sentyabrda birinchi darajali shtab-kapitan unvonini olish uchun Harbiy Akademiyaga oʻqishga kiradi. İnönü 1906-yil 2-oktyabrda Adrianopolda (Edirne) 8-dala artilleriya polkining 3-batareya qoʻmondonligida xizmat qilishni boshlagan. Vzvod ofitserining shtat amaliyoti doirasida u harbiy strategiya va artilleriya boʻyicha saboq bergan. Kapitan Ismet ham Usmonli-Bulgʻor komissiyalari tarkibiga kirgan.

1907-yilda Ali Fethiy (Okyor) orqali Sulton Abdulhamid II ni taxtdan agʻdarish niyatida boʻlgan Ittifoq va taraqqiyot qoʻmitasiga qisqa muddat qoʻshiladi. 31-mart voqealari paytida Harakat armiyasiga qoʻshilish uchun safarbar qilingan va Abdul Hamid II ni agʻdarish uchun Konstantinopolga (Istanbul) yurish qilgan Ikkinchi otliq diviziya shtabida boʻlgan. 1909-yilning yoz oyida qoʻzgʻolon bostirilgandan soʻng Adrianopolga qaytgan Inönü qoʻmitani tark etadi.

Yana qarang

• Turkiya Prezidentlari