Abulvafo Muhammad ibn Muhammad ibn Yahyo ibn Ismoil ibn al-Abbos al-Buzjoniy

Abulvafo Muhammad ibn Muhammad ibn Yahyo ibn Ismoil ibn Alabbos Al-Buzjoniy

Abulvafo Muhammad ibn Muhammad ibn Yahyo ibn Ismoil ibn Al-Abbos Al-Buzjoniy (940-yil 10-iyun, Xuroson — 998-yil 1-iyul, baʼzi maʼlumotlarga koʻra997-yil, Bagʻdod) — falakiyotchi, riyoziyotchi olim. Falakiyot, handasa, hisobga oid risolalar yaratgan va bu sohalarda yangi ilmiy masalalarni ilgari surgan. Xususan, arab tilidagi matematik adabiyotlarda birinchi boʻlib aylana radiusini 1 ga teng deb oldi, turli murakkab geometrik masalalarni hal qilishga urindi. Boshlangʻich trigonometriyaning izchil bayonini berdi. Abulvafo Ptolemeyning „Almagest“ („Al-Majistiy“) asarini yangi materiallar asosida qaytadan ishlab chiqdi, sfera uchun sinuslar teoremasini isbotladi, Gʻ2 dan oralatib sinus jadvalini tuzdi. Bagʻdod rasadxonasida turli astronomik jadvallar tuzish yuzasidan ilmiy ish olib bordi, Oy va Quyoshning burchak diametrlarini, Oy harakatini oʻrganishga oid muhim tadqiqotlar oʻtkazdi. Yunon olimlari (shu jumladan A. Diofant) asarlarini arab tiliga tarjima qilgan va ilmiy sharhlagan. Abulvafo asarlari Sharq matematika va astronomiya ilmi taraqqiyotiga katta taʼsir koʻrsatdi.