Avi Wigderson

Avi Wigderson
Tavalludi	9-sentyabr 1956-yil; Hayfa, Isroil
Fuqaroligi	Isroil va AQSh
Sohasi	Informatika; Matematika
Ish joylari	Malaka oshirish instituti
Akademik rahbarlari	Richard Lipton
Mashhur shogirdlari	Dorit Aharonov; Ran Raz
Mashhur ishlari	Zig-zag mahsuloti
Mukofotlari	Nevanlinna mukofoti (1994); Gödel mukofoti (2009); Knuth mukofoti (2019); Abel mukofoti (2021)

Avi Wigderson (ivritcha: אבי ויגדרזון) (talaffuzi: Avi Vigderzon); 9-sentyabr 1956-yilda tugʻilgan^[1]) – Isroillik matematik va kompyuter injeneri. Wigderson Princetondagi Ilgʻor tadqiqotlar instituti matematika maktabining Herbert H. Maass professoridir^[2]. Uning ilmiy qiziqishlari murakkablik nazariyasi, parallel algoritmlar, grafiklar nazariyasi, kriptografiya, taqsimlangan hisoblash va neyron tarmoqlardan iborat. Wigderson 2021-yilda nazariy informatika sohasidagi ishlari uchun Abel mukofoti bilan taqdirlangan^[3].

Hayoti

Avi Wigderzon 1956-yilda Isroilning Hayfa shahrida tugʻilgan^[4]. 1980-yilda Technionda bakalavriat bosqichini tamomlagach, AQShda joylashgan Princeton universitetiga aspiranturada oʻqish uchun borgan. Wigderzon 1983-yilda Richard Lipton rahbarligida „Hisoblash murakkabligi boʻyicha tadqiqotlar“ nomli doktorlik dissertatsiyasini yoqlaganidan soʻng, kompyuter fanlari boʻyicha fan nomzodi ilmiy darajasini olgan^[5].

Faoliyati

Wigderzon Berkeleydagi Californiya universitetida, San Jose, Kaliforniya tadqiqot markazida va matematika fanlari tadqiqot institutida qisqa vaqt ishlagandan soʻng, 1986-yilda Quddus yahudiy universitetiga toʻliq ishga joylashgan.

U 1999-yilda AQShdagi Ilgʻor tadqiqotlar institutiga ishga joylashgan. 2003-yilda esa Quddus yahudiy universitetida toʻliq kunlik asosda ishlashdan bosh tortgan^[6].

Wigderson 2011-yilda Amerika sanʼat va fanlar akademiyasining, 2013-yilda esa Amerika Qoʻshma Shtatlari Milliy fanlar akademiyasining aʼzosi etib saylangan. U 2018-yilda „nazariy informatika va matematikaga qoʻshgan hissasi“ uchun ACM ilmiy xodimi etib tayinlangan.

Mukofotlari

1994-yil Wigderson „hisoblash murakkabligi nazariyasi“ uchun Nevanlinna mukofoti bilan taqdirlangan^[7]. 2009-yil Omer Reingold va Salil Vadhan bilan birga grafiklarning zig-zag mahsuloti ustida ishlagani uchun Gödel mukofotini qoʻlga kiritgan^[8]. Wigderson 2011-yilda Amerika sanʼat va fanlar akademiyasining aʼzosi etib saylangan^[9]. 2013-yilda Milliy fanlar akademiyasiga saylangan^[10]. U 2018-yilda „nazariy informatika va matematikaga qoʻshgan hissasi“ uchun ACM Fellow aʼzosi boʻlgan^[11]. 2019-yilda Wigderson „tasodifiylashtirilgan hisoblash, kriptografiya, sxema murakkabligi, isbot murakkabligi, parallel hisoblash va asosiy grafik xususiyatlarini tushunish kabi sohalarda informatika asoslariga qoʻshgan hissasi uchun“ Knuth mukofotiga sazovor boʻlgan^[12].

Manbalar

↑ Wigderson, Avi (22-may 2014-yil), Resumé (PDF), qaraldi: 7-mart 2016-yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
↑ „Faculty | IAS School of Mathematics“. www.math.ias.edu (2008-yil 4-avgust). Qaraldi: 19-iyun 2020-yil.
↑ „Avi Wigderson GS '83 Abel mukofoti bilan taqdirlandi“. The Princetonian. Qaraldi: 2021-yil 4-aprel.
↑ „Avi Wigderson and the Second Golden Era of Theoretical Computing - Ideas | Institute for Advanced Study“ (en). www.ias.edu (2021-yil 16-mart). Qaraldi: 2021-yil 19-mart.
↑ Wigderson, Avi. Studies in computational complexity (en), 1983.
↑ Qisqacha hayoti (Wayback Machine saytida 12-iyun 2010-yil sanasida arxivlangan) from Wigdersonʼs web site, retrieved 3-may 2010-yil
↑ „Rolf Nevanlinna Prize | International Mathematical Union (IMU)“. 2008-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
↑ „2009 Gödel Prize“. 2021-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
↑ „Avi Wigderson“ (en). American Academy of Arts & Sciences. Qaraldi: 2021-yil 19-mart.
↑ National Academy of Sciences Members and Foreign Associates Elected, National Academy of Sciences, 30 April 2013.
↑ 2018 ACM Fellows Honored for Pivotal Achievements that Underpin the Digital Age, Association for Computing Machinery, 5 December 2018
↑ „ACM SIGACT - Knuth Prize“. www.sigact.org. 2019-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 3-aprel.

Havolalar

Olim haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] Wigderson, Avi (22-may 2014-yil), Resumé (PDF), qaraldi: 7-mart 2016-yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()

[2] „Faculty | IAS School of Mathematics“. www.math.ias.edu (2008-yil 4-avgust). Qaraldi: 19-iyun 2020-yil.

[3] „Avi Wigderson GS '83 Abel mukofoti bilan taqdirlandi“. The Princetonian. Qaraldi: 2021-yil 4-aprel.

[4] „Avi Wigderson and the Second Golden Era of Theoretical Computing - Ideas | Institute for Advanced Study“ (en). www.ias.edu (2021-yil 16-mart). Qaraldi: 2021-yil 19-mart.

[5] Wigderson, Avi. Studies in computational complexity (en), 1983.

[shortbio-6] Qisqacha hayoti (Wayback Machine saytida 12-iyun 2010-yil sanasida arxivlangan) from Wigdersonʼs web site, retrieved 3-may 2010-yil

[7] „Rolf Nevanlinna Prize | International Mathematical Union (IMU)“. 2008-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.

[8] „2009 Gödel Prize“. 2021-yil 7-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.

[9] „Avi Wigderson“ (en). American Academy of Arts & Sciences. Qaraldi: 2021-yil 19-mart.

[10] National Academy of Sciences Members and Foreign Associates Elected, National Academy of Sciences, 30 April 2013.

[11] 2018 ACM Fellows Honored for Pivotal Achievements that Underpin the Digital Age, Association for Computing Machinery, 5 December 2018

[12] „ACM SIGACT - Knuth Prize“. www.sigact.org. 2019-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 3-aprel.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]