Kontent qismiga oʻtish

Bílá Voda

Koordinatalari: 50°26′32″N 16°54′55″E / 50.44222°N 16.91528°E / 50.44222; 16.91528
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bílá Voda
Munitsipalitet
Skyline of Bílá Voda
Bílá Voda
Bayroq
Bílá Voda
Gerb
50°26′32″N 16°54′55″E / 50.44222°N 16.91528°E / 50.44222; 16.91528
Mamlakat Chexiya
Viloyat Olomouc
Tuman Jeseník
Asos solingan 1532
Maydon 14.99 km2 (5.79 kv mi)
Markazi balandligi 305 m
Aholisi
 (2023-01-01)
337
Zichligi auto kishi/km2
Pochta indeks(lar)i 790 69
Bílá Voda xaritada
Bílá Voda
Bílá Voda

Bila Voda (nemischa: Weißwasser , polyakcha: Biała Woda) — Chexiyaning Olomuc viloyati Jesenik tumanida joylashgan munitsipalitet. Munitsipalitetda (01.01.2023) yil holatiga koʻra 300 ga yaqin aholi istiqomat qiladi.

Etimologiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bila Voda nomining kelib chiqishi qishloqdan oqib oʻtuvchi daryo sharafiga nomlangan. Bu nom tom maʼnoda „oq suv“ degan maʼnoni anglatadi.

Bílá Voda — Chexiya Silesianing gʻarbiy nuqtasida, Polsha bilan chegarada joylashgan. Munitsipalitet Jesenikdan taxminan 31 kilometr (19 mi) shimoli-gʻarbda, Olomoucdan 98 km (61 mi) shimolda va Pragadan 182 km (113 mi) sharqda joylashgan.

Bila Voda — Sharqiy Neissa daryosining irmogʻi boʻlgan Bila Voda daryo vodiysi, Easterern Sudetes va Golden Mountains tog'lar tizmasining shimoliy qismida joylashgan. Munitsipalitetning eng baland nuqtasi dengiz sathidan — 768 metr (2,520 ft) balandlikda joylashgan. Munitsipalitet hududining uchdan ikki qismi oʻrmonlar bilan qoplangan.

Bílá Voda Chateau, bugungi kunda psixiatriya shifoxonasi

Bu hududda 1267 - 1271-yillarda Wyssoka nomli qishloq tashkil etilgan, ammo keyinchalik qishloq tashlab ketilgan. Bila Voda qishlogʻi 1532-yilda Schaffgotschlar oilasi tomonidan tashkil etiladi lekin Oʻttiz yillik urush paytida Bila Voda qishlogʻi vayron boʻladi va 1687-yilda Kłodzko shahridagi Liechtenstein oilasiga meros boʻlib oʻtgan[1].

Jakob Ernst von Liechtenstein-Kastelkorn, keyinchalik Olomouc shahar rahbari yordamchilari tomonidan bu yerda 1723-yilda Piarist kolleji tashkil etiladi. Avstriya vorislik urushi natijasida 1742-yilda Silesianing katta qismi Habsburg monarxiyasidan ajralib chiqadi va Bila Voda Sileziyaning boʻlinishi toʻgʻrisidagi protokol imzolangan boʻlsa-da, lekin u Avstriya Silesia tarkibidagi Bohemiya qirolligining chegara qishlogʻiga aylanadi. Munitsipalitetning deyarli barcha tomoni davlat chegaralari bilan oʻralgan. Piaristlar kolleji 1829-yilda tugatilgan[2].

1850-yilda Bíla Voda munitsipaliteti toʻgʻridan-toʻgʻri Bohemiya qirolligiga qoʻshiladi va Birinchi jahon urushidan keyin u yangi tashkil etilgan Chexoslovakiya davlatining bir qismiga aylanadi.

1938-yilda Chexoslovakiyaga qarshi urush boshlanadi va Myunxen kelishuvi buziladi. Bu hudud Germaniya fashistlari tomonidan bosib olinib, Reichsgau Sudetenland hududiga qoʻshiladi. Ikkinchi jahon urushi paytida nemislar ittifoqchi asirlar uchun Stalag VIII-B/344 harbiy asirlar lagerining E200 majburiy mehnat sublageri va qishloqdagi yahudiy ayollar uchun moʻljallangan Gross-Rosen lagerini boshqargan[3]. 1945-yilda Germaniya urushda magʻlubiyatga uchragach, qishloq Chexoslovakiyaga qaytariladi[4]. 1945-yildan keyin Nemis aholisi Beneš farmonlari va Potsdam kelishuviga binoan qishloqdan quvib chiqariladi.

Uzoqda joylashganligi sababli, urushdan keyin Bílá Vodani qayta tiklash qiyin kechadi. 1951-yildan, 1989-yilgacha munitsipalitet butun mamlakat boʻylab rohibalarni interniratsiya uchun ishlatgan. Asta-sekin, Yevropadagi eng yirik cherkov hamjamiyati shu yerga yigʻilib, bir vaqtning oʻzida 450 rohibani toʻplagan; Vaqt oʻtishi bilan 1000 ga yaqin rohibalar yashay boshlagan. 1989-yildan keyin rohibalarning bu yerni asta-sekin tark etishi Bílá Voda aholisining yanada kamayishiga sabab boʻlgan[5].

Demografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aholining oʻsishi
YilAholi±%
18691 475—    
18801 470−0.3%
18901 330−9.5%
19001 277−4.0%
19101 166−8.7%
19211 182+1.4%
19301 104−6.6%
1950465−57.9%
1961673+44.7%
1970539−19.9%
1980588+9.1%
1991546−7.1%
2001316−42.1%
2011460+45.6%
2021370−19.6%

Chexiya va Polsha chegara oʻtish yoʻli Bílá Voda / Zloty Stok munitsipalitetda joylashgan.

Diqqatga sazovor joylari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Munitsipalitetning eng muhim tarixiy yodgorliklari Piarist kolleji va Bibi maryam tashrif buyurgan cherkov. Cherkov dastlab 1602 - 1604-yillarda qurilgan va 1777-yilda barokko uslubida qayta tamirlangan[5].

XVIII asrda Jakob Ernst fon Liechtenstein Kastelkorn tomonidan qurib bitkazilgan. Ritsarning qarorgohi bugungi kunda ruhiy kasalliklar shifoxonasi hisoblanadi[6].

  1. „Obec“. Bílá Voda. Qaraldi: 22-aprel 2024-yil.
  2. „Obec“ (cs). Obec Bílá Voda. Qaraldi: 2022-yil 1-fevral.
  3. „Subcamps of KL Gross- Rosen“. Gross-Rosen Museum in Rogoźnica. Qaraldi: 2021-yil 13-noyabr.
  4. „Working Parties“. Lamsdorf.com. 2020-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 12-noyabr.
  5. 5,0 5,1 „Pamětihodnosti obce a blízké okolí“ (cs). Obec Bílá Voda. Qaraldi: 2022-yil 1-fevral.
  6. „Pamětihodnosti obce a blízké okolí“ (cs). Obec Bílá Voda. Qaraldi: 2022-yil 1-fevral.