Badiha
Badiha – xalq ogʻzaki ijodi anʼanalari asosida tuyqusdan, birdaniga aytilgan soʻz, sheʼr yoki qoʻshiq. Jahon xalqlari ijodida uchraydi. Muayyan asarni ijro yoki qayta ijro etganda ijodkorning unga kiritgan ijodiy oʻzgartishlari. Badiha sanʼatning barcha turiga xos boʻlib, tur va janrlar xususiyatiga koʻra turli koʻrinishlarda namoyon boʻladi. Badiha deganda, koʻp hollarda sheʼriy taʼbga ega, soʻzga chechan kishilarning tayyorgarliksiz, toʻsatdan, qandaydir ichki tugʻyon bilan aytgan jozibali soʻzlari, satrlari tushuniladi. Lekin har qanday badiha yuksak tajriba va iqtidor bilan bogʻliq. Baxshilar, askiyachilar, masharabozlar, ertakchilar sanʼatida bu yorqin namoyon boʻladi. Hatto xalq ogʻzaki ijodining ayrim janrlari toʻlaligicha badiha asosida ijro etiladi (masalan Askiya). Xalq ijodchilari orasida badiha sanʼati qadimdan yuksak qadrlanib kelgan. Poʻlkan, Islom shoir, Fozil Yoʻldosh oʻgʻli, Ergash Jumanbulbul oʻgʻli va boshqa baxshi-shoirlar, Yusufjon qiziq, Amin buva, Joʻraxon Sultonov, Abdulhay Maxsum Qozoqov va boshqa soʻz ustalari ijodida badiha asosiy oʻrin tutadi. Yozma adabiyotda badiha asosan mushoira tarzida yaratilgan. Badihalar yaratish va aytish ayniqsa Alisher Navoiy zamonida taraqqiy etgan.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
|
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq. Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin. |
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |