Chilonzor tumani

Chilonzor tumani
Chilonzor tumani
	tuman
	41°16′48.0″N 69°13′10.0″E / 41.280000°N 69.219444°E
Mamlakat	Oʻzbekiston
{{{mintaqa_turi}}}	Toshkent
Hukumat
Asos solingan	1963-yil
Maydon	29.94 km2 (11.56 kv mi)
Aholisi (2009)	217 300
	Chilonzor tumani

Chilonzor Toshkent shahrining janubi-gʻarbiy qismida joylashgan tumanidir. Tuman 1963-yilda rasman tashkil etilgan. Maydoni – 2 530 gektarni tashkil etadi. Uchtepa, Shayxontohur, Yakkasaroy, Sirgʻali tumanlari bilan chegaradosh. Chilonzorda 1956-yildan boshlab zamonaviy binolar qurila boshlandi. 1966-yilgi zilziladan soʻng tumanda keng miqyosda qurilish ishlari boshlab yuborildi. Hozirda Chilonzor infratuzilmasi eng yaxshi rivojlangan tumanlardan biridir.

Tarixi

Chilonzor tumani – Toshkentdagi maʼmuriy-hududiy joy. 1963-yil 4-yanvarda tashkil qilingan. Toponimistlarning fikricha, tuman nomi chilon (jiyda) oʻsimligidan olingan^[1]. Toshkent zilzilasidan (1966) keyin tumanda qurilish ishlari avj oldi. Tuman Toshkentning janubiy gʻarbiy qismida joylashgan^[2]. Shimolda Oqtepa kanali, sharqda Boʻrijar kanali, janubi-gʻarbda Oʻrta Osiyo temir yoʻli boʻylab Toshkent avtomobil halqa yoʻli va Bobur koʻchasigacha davom etgan. Maydoni 2994 g, shu jumladan, koʻkalamzorlashtirilgan maydonlar 1,334 ming ga. Aholisi 217,1 ming kishi (2004-yil maʼlumotlariga koʻra). Koʻchalar soni 262 ta. 45 ta mahalla mavjud. Tumandagi baʼzi joylar Toshkent tarixi bilan bogʻliq. Chilonzor Oqtepasi arxeologik yodgorligi (IV-VIII asrlar, X-XI asrlar), Abulqosim Shayx madrasasi, Xayrobod Eshon meʼmoriy majmuasi kabi meʼmoriy yodgorliklar shu tuman hududida joylashgan. Chilonzor soʻzi toʻgʻridan-toʻgʻri „chilon oʻsadigan joy“ degan maʼnoni anglatadi, chilon + „-zor“ oʻrin-joy maʼnosini beruvchi qoʻshimchadan ot yasalgan^[3]^[4].

Joylashuvi

Chilonzor tumani Shimolda Shayxontohur tumani, sharqda Yakkasaroy tumani, janubi-sharqda Sergeli tumani, janubi-gʻarbda Toshkent viloyatining Zangiota tumani, gʻarbda Uchtepa tumani bilan chegaradosh.

Chilonzorning Shayxontoxur tumani bilan chegara Oʻzbekiston shoh koʻchasi, Bunyodkor shoh koʻchasi, Baynalminal koʻchasi va Gulxaniy koʻchasi boʻylab oʻtadi^[5].

Uning Yakkasaroy tumani bilan chegarasi Bo'rjar kanalidir

Chilonzorni Sergili viloyati bilan Oʻrta Osiyo temir yoʻli boʻgʻlab turadi.

Chilonzor Toshkent viloyatining Zangiota tumanidagi Toshkent halqa yoʻli bilan chegaradosh.

Uchtepa tumanidagi Kichik halqa yoʻli, Zargarlik koʻchasi, Katta qaʼni koʻchasi va Guliston koʻchasi bilan chegaradosh.

Chilonzor tumanida Sobir Rahimov avtovokzali bor. Avtovokzal Olmazor metrosining yonida joylashgan^[6].

Fiziografiyasi

Hududdan Boʻrjar, Oqtepa, Anhor, Novza, Choponota, Botirma, Katga-qani suv kanallari oqib oʻtadi. Hududdagi quruqlik maydoni 1334 gektarni (hududning 45%) tashkil etadi.

Transporti

Chilonzor tumanida 258 koʻcha mavjud boʻlib, asosiylari Bunyodkor shoh koʻchasi, Muqimiy koʻchasi, Choponata koʻchasi, Gavxar koʻchasi, Chilonzor koʻchasi, Kichik halqa yoʻli, Lutfiy koʻchasi, Qatartol koʻchasidir^[7].

Chilonzor metro bekati chiqishlaridan biri Bunyodkor stadioniga olib chiqadi. Chilonzor tumanida Milliy bogʻ, Novza, Mirzo Ulugʻbek, Chilonzor, Olmazor metro bekatlari bor.

Taʼlimi va madaniyati

Asosiy magistrallari – Xalqlar doʻstligi, Muqimiy, Choponota, Farhod, Gavhar, Chilonzor, Qatortol, Al-Xorazmiy koʻchalari. Chilonzor hududida qoʻshma korxonalar („Sovplastital“ Oʻzbekiston-Italiya qoʻshma korxonasi, „Oʻzbegiminternational“ qoʻshma korxonasi va boshqalar), 24 sanoat ishlaydigan korxonalar (shu jumladan, 3 poyabzal ishlab chiqarish birlashmasi, koʻrlar jamiyatining ishlab chiqarish kombinati, „Rele va avtomatika“, „Algoritm“ korxonalari, elektr roʻzgʻor buyumlari zavodlari), 8 ilmiy tadqiqot instituti, 8 loyihalash instituti, konstruktorlik byurosi, 38 umumiy taʼlim maktabi, 20 akademik litsey va kollej, 65 maktabgacha taʼlim muassasasi, 9 kasalxona va 31 ta poliklinika bor. Chilonzor buyum bozorida aholiga 152 ta oziq-ovqat doʻkoni, 64 ta sanoat mollari doʻkonlari, 121 ta umumiy ovqatlanish joylari, 96 ta maishiy xizmat koʻrsatish shahobchasi xizmat qiladi. Muqimiy nomidagi Oʻzbek davlat musiqali drama teatri, Davlat musiqali komediya (operetta) teatri, 2 kinoteatr, Navoiy nomidagi Milliy bogʻ, Gʻafur Gʻulom nomidagi madaniyat va istirohat bogʻi hamda Xalqlar doʻstligi saroyi faoliyat koʻrsatadi. 4 stadion, 101 sport zali, 166 sport maydonchalari, 6 suv havzasi, otchopar majmuasi bor. Turar joy fondining umumiy foydali maydoni 3178 kv km.ni tashkil qiladi.

Madaniy meros ob’ektlari

Chilonzor tumanida V–VIII asrlarga oid arxeologik Oqtepa, Xirmontepa, Mozortepa, Abulqosim madrasasi, Xayrobod eshon majmuasi kabi respublika ahamiyatiga molik yodgorliklari mavjud.

Gagarin nomidagi koʻchaga Yuriy Gagarin haykali oʻrnatilgan.

Chilonzor tumani Muqimiy koʻchasi
Chilonzor mahallasi

Manbalar

↑ „Унаби обыкновенный, китайский финик. Чилон жийда - Zizyphus jujuba“. Ремонт Строительство Интерьер. Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.
↑ „Чапан-Ота и земли за межой — история Чиланзара“ (ru-RU). Письма о Ташкенте (2007). Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.
↑ Первые панельные дома в Ташкенте были построены французскими строителями по французской технологии в 1959 году. Эти три четырёхэтажных дома стоят и сейчас рядом с пересечением улиц Мукими и Усмана Насыра (ранее улица Шота Руставели). Далее на 3 квартале Чиланзара стали строить панельные дома силами ташкентских строителей, но под руководством французских инженеров. Эти дома полностью соответствовали французскому проекту: обогреваемые полы, ограничители специальной конструкции для окон; балконы лишь ненамного выступали от поверхности дома.
↑ „Андрей Кудряшов. Святые покровители Ташкента. Часть V. Чапан-Ота и земли за межой“ (deadlink). 2008-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 20-aprel.
↑ Первоначально небольшие новые микрорайоны Ташкента стали называться жилмассивами или просто массивами, например, жилмассив «Болгарские огороды», «массив Черданцева», «массив Юнус-Абад» и т. д.
↑ До 2010 года носила имя «Сабира Рахимова».
↑ „Чапан-Ота и земли за межой — история Чиланзара“ (ru-RU). Письма о Ташкенте (2007). Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

[1] „Унаби обыкновенный, китайский финик. Чилон жийда - Zizyphus jujuba“. Ремонт Строительство Интерьер. Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.

[mt-2] „Чапан-Ота и земли за межой — история Чиланзара“ (ru-RU). Письма о Ташкенте (2007). Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.

[3] Первые панельные дома в Ташкенте были построены французскими строителями по французской технологии в 1959 году. Эти три четырёхэтажных дома стоят и сейчас рядом с пересечением улиц Мукими и Усмана Насыра (ранее улица Шота Руставели). Далее на 3 квартале Чиланзара стали строить панельные дома силами ташкентских строителей, но под руководством французских инженеров. Эти дома полностью соответствовали французскому проекту: обогреваемые полы, ограничители специальной конструкции для окон; балконы лишь ненамного выступали от поверхности дома.

[4] „Андрей Кудряшов. Святые покровители Ташкента. Часть V. Чапан-Ота и земли за межой“ (deadlink). 2008-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 20-aprel.

[5] Первоначально небольшие новые микрорайоны Ташкента стали называться жилмассивами или просто массивами, например, жилмассив «Болгарские огороды», «массив Черданцева», «массив Юнус-Абад» и т. д.

[6] До 2010 года носила имя «Сабира Рахимова».

[mt2-7] „Чапан-Ота и земли за межой — история Чиланзара“ (ru-RU). Письма о Ташкенте (2007). Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]