Chor Bakr masjidi

Chor Bakr masjidi
Chor Bakr masjidi
Muqobil nomlari	Chor Bakr masjidi; ;
Umumiy maʼlumot
Maqomi	Tarixiy obida
Turi	masjid
Shahar	Buxoro
Mamlakat	Oʻzbekiston
Qurilishi boshlangan	XVI asr
Texnik holati
Material	pishgan gʻisht, yogʻoch, ganch
Qavatlar soni	2

Chor Bakr masjidi — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik. Mazkur masjid Chor Bakr meʼmoriy majmuasida joylashgan boʻlib, XVI asrda Shayboniylar sulolasi vakili Abdullaxon II tomonidan bunyod etilgan. Masjid Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan.

Tarixi

Masjid XVI asrda Abdullaxon II tomonidan qurilgan boʻlib, Chor Bakr majmuasida bunyodkorlik ishlarini olib borilgan. Masjid gumbazli boʻlib, ikki qavatli hujralardan iborat. Masjid ichkari qismi arki duzi shaklida bunyod etilgan. Masjid madrasa va xonaqoh oʻrtasida joylashgan^[1]. Masjid peshtoqida kitoba bitik mavjud va unda Qur’oni Karimning „Al-isro“ surasining 1-4-oyatlari keltirilgan. Kitoba bitik yozuvlari suls xatida boʻlib, koshinkoriy va gʻishtkoriy uslubda bezatilgan. Masjiddagi bitik shunday yozilgan: „Olloh bir kecha oʻz bandasini unga oyat-moʻjizalarimizdan koʻrsatish uchun Masjid al-Haromdan biz atrofini barokotli qilib qoʻygan Masjid al-Aqsoga sayr qildirgan pok zotdir. Darhaqiqat, u eshituvchi va koʻrguvchi zotdir^[2]“. Chor Bakr masjidida Oʻzbekiston mustaqillikda erishgandan soʻng, taʼmirlash ishlari olib borilgan.

Meʼmorchiligi

Chor Bakr masjidi Oʻrta Osiyo uslubida qurilgan. Masjid qurilishida pishgan gʻisht, ganch, yogʻoch va boshqa materiallardan foydalanilgan. Masjid peshtoqining balandligi 20-30 metrni tashkil etadi. Poydevori esa 12 metrdan iborat. Masjid poydevorida qamish qoʻyilgan boʻlib, qamishning balandligi 50 santimetrni tashkil etadi. Yodgorlik poydevoriga qamish qoʻyishdan asosiy maqsad nam va zaxdan binoni nurab qolishini oldini olish hisoblanadi. Bino ichkarisida mehrob boʻlib, turli naqshlar bilan bezatilgan. Chor Bakr masjidi eshiklari Buxoroning qayragʻoch daraxti yoʻgʻochidan tayyorlangan. Buxoroning qayragʻoch daraxti yogʻochi mustahkam boʻlgan^[3].

Manbalar

↑ Бухоро тумани тарихи 2015, s. 29.
↑ Чор Бакр 2001, s. 80.
↑ Чор Бакр 2001, s. 80-81.

Adabiyotlar

Ilmiy adabiyotlar

Ражабов Қ, Ҳайитов Ш, Содиқов Ф. Бухоро тумани тарихи. Tошкент: Тафаккур нашриёти, 2015 — 52-bet. ISBN 978-9943-24-118-3.
Ҳусенов С, Ражабова И. Чор Бакр. Tошкент: Шарқ нашриёти, 2001 — 144-bet.

[FOOTNOTEБухоро_тумани_тарихи201529-1] Бухоро тумани тарихи 2015, s. 29.

[FOOTNOTEЧор_Бакр200180-2] Чор Бакр 2001, s. 80.

[FOOTNOTEЧор_Бакр200180-81-3] Чор Бакр 2001, s. 80-81.

[1]

[2]

[3]

k m t Buxorodagi diqqatga sazovor joylar
Minorai Kalon	Qal’alar	Ark • Buxoro qalʼasi • Buxoro darvozalari	Chor minor
	Ansambllar va komplekslar	Bahouddin majmuasi • Chor Bakr • Govkushon majmuasi • Xoʻja Zaynuddin majmuasi • Labihovuz ansambli (Koʻkaldosh madrasasi, Nodir devonbegi madrasasi, Nodir devonbegi xonaqohi) • Poyi kalon ansambli (Minorai kalon, Masjidi kalon, Mir Arab madrasasi • ) • Xalfa Xudoydod majmuasi
	Maqbaralar	Sayfiddin Boharziy maqbarasi • Bayonqulixon maqbarasi • Somoniylar maqbarasi • Chashmai Ayyub
	Madrasalar	Abdulazizxon madrasasi • Volidayi Abdulazizxon madrasasi • Gʻoziyon madrasasi • Koʻkaldosh madrasasi • Domullo Tursunjon madrasasi • Ulugʻbek madrasasi • Nodir devonbegi madrasasi • Qoʻshmadrasa (Modarixon madrasasi, Abdullaxon madrasasi) • Jubbori Kalon madrasasi • Chor minor
	Masjidlar	Baland masjid • Magʻoki koʻrpa masjidi • Boloi Hovuz masjidi • Magʻoki Attori masjidi • Buxoro namozgohi • Fayzobod xonaqohi • Nodir devonbegi xonaqohi
	Boshqa diqqatga sazovor joylar	Buxoro zindoni • Buxoro davlat meʼmoriy-badiiy muzey qoʻriqxonasi • Sitorai mohi xosa • Timlar: Toqi sarrofon • Toqi zargaron • Toqi telpakfurushon • Abdullaxon timi