Jasliq qamoqxonasi
| Jasliq qamoqxonasi | |
|---|---|
| Umumiy maʼlumot | |
| Joylashuvi | Qoʻngʻirot tumani, Qoraqalpogʻiston Respublikasi |
| Buzilgan sana | 2019-yil |
Jasliq (rasmiy nomi: Qoraqalpogʻiston Respublikasi IIV 19-sonli ixtisoslashtirilgan jazoni ijro etish koloniyasi) – Oʻzbekistonning shimoli-gʻarbiy qismidagi qamoqxona boʻlib, u yerda mahkumlarga nisbatan muttasil shafqatsiz muomala va qiynoqlar qoʻllanib kelingan[1][2][3][4][5]. Qoraqalpogʻistonning Qoʻngʻirot tumanidagi shu nomdagi qishloq yaqinida (Nukusdan 300 km, Qoʻngʻirotdan 180 km uzoqlikda) joylashgan.
2019-yil 2-avgustda Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev farmoni bilan qamoqxonani tugatish jarayoni boshlangan[6].
Yaratilish tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Koloniya (UYA 64/71) 1999-yilda sobiq sovetlar hukmronligi davridagi kimyoviy qurollarning sinov poligoni oʻrnida qurilgan[7]. Oʻzbekistonning avtomobil yoʻllari boʻlmagan va faqat temir yoʻl orqali borish mumkin boʻlgan bu choʻl hududi oʻzining qattiq iqlimi bilan mashhur, chunki yozda bu yerda havo harorati +50 darajadan oshadi, qishda esa −20 darajadan pastga tushadi.
Qamoqxonadagi mahbuslarning aksariyati davlat tomonidan taqiqlangan diniy tashkilotlar aʼzolari, shuningdek, konstitutsiyaviy tuzumga qarshi hujumda ayblangan bir qator rejim muxoliflaridir. 2013-yilda Jasliqda 7000 ga yaqin mahbus boʻlgan boʻlsa, oʻn yil avval 500 dan sal koʻproq edi[2].
Qamoqda saqlashning tuzilishi va shartlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzbekiston Ichki ishlar vazirligi boshligʻi Poʻlat Bobojonovning soʻzlariga koʻra, koloniya 1100 oʻringa moʻljallangan[8].
Jasliq qamoqxonasida vafot etgan mahkumlarning bir qismi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Xusniddin Alimov. Oʻlim sababi, shifokorlarning fikriga koʻra, qaynoq suvda kuygan[2][5].
- Muzaffar Avazov. Oʻlim sababi, shifokorlarning fikricha, qaynoq suvda kuygan[2][9][5].
2002-yil BMT hisoboti
[tahrir | manbasini tahrirlash]2002-yilda BMTning qiynoqlar boʻyicha maxsus maʼruzachisi Teo van Boven Jasliq shahriga borgan.
Uning taʼkidlashicha, "Hukumat zudlik bilan „Jasliq“ koloniyasini yopish masalasini koʻrib chiqishi kerak, bu koloniya hatto joylashgan joyiga koʻra ham shafqatsiz, gʻayriinsoniy va qadr-qimmatni kamsituvchi muomala yoki jazoga teng sharoitlarni yaratib beradi".
Van Boven oʻzbek rasmiylari tekshiruv vaqtida jiddiy toʻsiqlar yaratib, uning qamoqxona sharoitlarini chuqur oʻrganishiga toʻsqinlik qilganidan shikoyat qildi[10].
Yopish
[tahrir | manbasini tahrirlash]2019-yil 2-avgust kuni Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev qamoqxonani tugatish toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi[6][10].
Poʻlat Bobojonov aytgan maʼlumotlarga koʻra, yopilish vaqtida „Jasliq“da 395 nafar mahbus boʻlgan, ularning 10 foizi diniy ekstremizmda ayblangan [8] .
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Массовую акцию протеста в тюрьме Жаслык подавили жестокими пытками“. 2018-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-iyul.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Тюрьмы СНГ. «Так для меня начались круги ада»“. 2018-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-iyul.
- ↑ „Новые свидетельства о пытках в колонии «Жаслык». – Общество Прав Человека Узбекистана“. 2018-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-iyul.
- ↑ „Одни из самых известных тюрем в Узбекистане, где пытки применяются постоянно – «Таштюрьма», СИЗО СНБ и «Жаслык»“. 2018-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Би-би-си | Glavnaya | Surovoe leto v Jaslike“. 2018-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-noyabr.
- ↑ 6,0 6,1 Постановление Президента Республики Узбекистан от 2 avgust 2019 года № ПП-4414 «О ликвидации Специализированной колонии по исполнению наказания № 19 Министерства внутренних дел Республики Каракалпакстан
- ↑ „Uzbek Prison Brutality“ (en). Institute for War and Peace Reporting. 2018-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 7-avgust.
- ↑ 8,0 8,1 „Глава МВД прокомментировал закрытие колонии «Жаслык»“. Газета.uz (2019-yil 5-avgust). 2019-yil 4-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 5-avgust.
- ↑ Creating Enemies of the State: Religious Persecution in Uzbekistan.
- ↑ 10,0 10,1 „Узбекистан: адскую тюрьму «Жаслык» закрывают | Eurasianet“. 2021-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-may.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- IWPR hisoboti (Wayback Machine saytida 2011-01-22 sanasida arxivlangan)
- Human Rights Watch hisoboti