Kontent qismiga oʻtish

Kvemo-Kartli

Koordinatalari: 41°31′0″N 44°31′0″E / 41.51667°N 44.51667°E / 41.51667; 44.51667
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kvemo-Kartli
ქვემო ქართლი



Oʻlka
Maʼmuriy markazi Rustavi
Yirik shahari Rustavi
Boshqa yirik shaharlari
  • Rustavi
  • Marneuli
  • Gardabani
Rasmiy tillar gruzin tili
Aholi (2018) 432 264 (3-oʻrin)
Zichligi 65 kishi./km²
Millatlar tarkibi gruzinlar (51,3 %), ozarbayjonlar (41,8 %), armanlar (5,1 %), ruslar (0,6 %), yunonlar (0,5 %)
Dinlar tarkibi pravoslavlar (51,35 %), musulmonlar (42,98 %), arman apostol cherkovi (3,28 %) , katoliklar (0,35 %)[1]
Maydoni 6527,6[2] km²
Kod ISO 3166-2 GE-KK
Rasmiy sayti http://kvemokartli.gov.ge
Xaritada
Kvemo-Kartli xaritada
41°31′0″N 44°31′0″E / 41.51667°N 44.51667°E / 41.51667; 44.51667

Kvemo-Kartli (gruzincha: ქვემო ქართლი) yoki Quyi Kartli[3] – Gruziyadagi oʻlka (mxare)lardan biri.

Markazi – Rustavi shahri.

Samtsxe-Javaxeti, Shida-Kartli, Mtsxeta-Mtianeti, Kaxeti va Tbilisining boshqa qismlari bilan chegaradosh. Janubi-sharqda Ozarbayjon, janubda Armaniston bilan davlat chegarasi mavjud.

Maʼmuriy boʻlinishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maʼmuriy-hududiy jihatdan unga 1 ta viloyatga boʻysunuvchi shahar va 6 ta munitsipalitet (2006-yilgacha tuman) kiradi:

Munitsipalitet maydoni,
km²		 2002-yilgi aholini roʻyxatga oʻlish boʻyicha[4] 2014-yilgi aholini roʻyxatga oʻlish boʻyicha[5] 2018-yilgi aholini roʻyxatga oʻlish boʻyicha[6] markazi
Rustavi, ahahar 60 116 384 125 103 127 839 Rustavi ah.
Bolnisi 804 74 301 53 590 55 284 Bolnisi sh.
Gardabani 1304 114 348 81 876 81 280 Gardabani sh.
Dmanisi 1199 28 034 19 141 20 216 Dmanisi sh.
Marneuli 935 118 221 104 300 106 454 Marneuli sh.
Tetri-Tskaro 1174 25 354 21 127 21 889 Tetri-Tskaro sh.
Tsalka 1051 20 888 18 849 19 302 Tsalka sh.
umumiy 6528 497 530 423 986 432 264

Shaharlar : Rustavi (125 103 kishi, 2014-yil aholini roʻyxatga olish boʻyicha), Marneuli (20 211 kishi), Gardabani (10 753 kishi), Bolnisi (8 967 kishi), Tetritskaro (3 093 kishi), Dmanisi (2 661 kishi), Tsalka (232 kishi).

Shahar tipidagi aholi punktlari : Kazreti (4340 kishi, 2014 yil aholi roʻyxati), Manglisi (1441 kishi), Trialeti (565 kishi), Tamarisi (510 kishi), Bediani (148 kishi).

Aholisi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mintaqaning milliy tarkibi (2014 yil aholini roʻyxatga olish boʻyicha) [7]

Aholi soni %
Jami 423 986 100.00%
gruzinlar 217 305 51,25%
ozarbayjonlar 177 032 41,75%
armanlar 21 500 5,07%
ruslar 2631 0,62%
yunonlar 2113 0,50%
osetinlar 810 0,19%
ukrainlar 510 0,12%
ossuriyaliklar 362 0,09%
yezidiylar 305 0,07%
boshqa 993 0,23%
ishora qilinmagan 425 0,10%

2018-yil 1-yanvar holatiga viloyat aholisi 432 264 nafar[8], 2014-yil 1-yanvar holatiga 513 100 nafar, 2009-yil 1-yanvar holatiga 488 800 nafar aholi ni tashkil etdi.

Oʻlka aholisi 2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 423 986 kishi[9], 2002-yil aholini roʻyxatga olish manʼlumotlariga koʻra – 497 530 kishi.

2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, mintaqaning 423,986 aholisidan 217 305 nafar yoki 51,3% ini gruzinlar tashkil etgan. ozarbayjonlar – 41,8% yoki 177 032 kishi, armanlar – 5,1% yoki 21500 kishi, ruslar – 0,6%, yunonlar – 0,5%, osetinlar – 0,2% [10].

2002-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, mintaqadagi 497 530 nafar aholidan 222 450 nafar yoki 44,7% ini gruzinlar tashkil etgan. Ozarbayjonlar – 45,1% yoki 224 606 kishi, armanlar – 6,4% (31 777 kishi), greklar – 1,5% (7 415 kishi), ruslar – 1,3% (6 464 kishi), osetinlar – 0,4% (2184 kishi), ukrainlar – 0,1% (527 kishi).

2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Rustavi shahri (gruzinlar 91,8%, ozarbayjonlar – 1,6%, armanlar – 1,2%, ruslar va osetinlar – 0,4%) va Tetritskaro munitsipalitetida (gruzinlar 82,5%, ozarbayjonlar 7,3% armanlar 1,3%, ruslar va yunonlar 0,9%) koʻpchilikni tashkil etgan.

2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Marneuli munitsipalitetida ozarbayjonlar mutlaq koʻpchilikni tashkil qilgan (83,8%, ularga nisbatan gruzinlar 8,6% va armanlar 7,0%), Dmanisi (ozarbayjonlar 65,5%, ularga nisbatan gruzinlar 33,2%) va Bolnisi (ozarbayjonlar 63,4%, ularga nisbatan gruzinlar 30,9% va armanlar 5,0%) munitsipalitetlarida yuqoridagi millat vakillari istiqomat qiladi.

2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Gardabani munitsipalitetida (54,2% gruzinlar, ularga nisbatan ozarbayjonlar 43,5%) va Tsalka munitsipalitetida (46,7% gruzinlar, ularga nisbatan armanlar 38,8%, ozarbayjonlar 7,0% va yunonlar 6,9%) yuqoridagi millat vakillari istiqomat qiladi[11].

Mintaqa va uning munitsipalitetlarining milliy tarkibi (2014-yilgi aholini roʻyxatga olish boʻyicha) [12]

munitsipalitet umumiy gruzinlar % ozarbayjonlar % armanlar % ruslar % greklar % osetinlar % ukrainlar % assuriylar % yezidiylar % bpshqalar %
oʻlka, umumiy 423 986 217 305 51,25 % 177 032 41,75 % 21 500 5,07 % 2631 0,62 % 2113 0,50 % 810 0,19 % 510 0,12 % 362 0,09 % 305 0,07 % 1418 0,33 %
Rustavi, shahar 125 103 114 819 91,78 % 4661 3,73 % 1965 1,57 % 1459 1,17 % 166 0,13 % 545 0,43 % 315 0,25 % 55 0,04 % 239 0,19 % 879 0,70 %
Bolnisi 53 590 16 565 30,91 % 33 964 63,38 % 2690 5,02 % 135 0,25 % 125 0,23 % 28 0,05 % 41 0,08 % 1 0,00 % 1 0,00 % 40 0,07 %
Gardabani 81 876 44 398 54,23 % 35 642 43,53 % 602 0,74 % 414 0,51 % 63 0,08 % 91 0,11 % 74 0,09 % 281 0,34 % 49 0,06 % 262 0,32 %
Dmanisi 19 141 6345 33,15 % 12 530 65,46 % 87 0,45 % 67 0,35 % 87 0,45 % 5 0,03 % 5 0,03 % 0 0,00 % 0 0,00 % 15 0,08 %
Marneuli 104 300 8952 8,58 % 87 371 83,77 % 7291 6,99 % 230 0,22 % 182 0,17 % 43 0,04 % 49 0,05 % 24 0,02 % 7 0,01 % 151 0,15 %
Tetrit-Tskaro 21 127 17 424 82,47 % 1548 7,33 % 1544 7,31 % 277 1,31 % 186 0,88 % 85 0,40 % 18 0,09 % 1 0,01 % 5 0,02 % 39 0,18 %
Tsalka 18 849 8802 46,70 % 1316 6,98 % 7321 38,84 % 49 0,26 % 1304 6,92 % 13 0,07 % 8 0,04 % 0 0,00 % 4 0,02 % 32 0,17 %

Diqqatga sazovor joylari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Tserakvi monastiri

Paleoantropologik topilmalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Dmanisi shahridan taxminan 30 km uzoqlikda joylashgan Kvemo-Orozmani qishlogʻi yaqinida 1,8 million yoshli odam tishi topildi (pastki jagʻning toʻrtinchi premolyarlari, tahminlarga koʻra Homo erectus vakilidir)[13][14].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Религии по краям Грузии (Population by regions and religion)“. Итоги переписи населения Грузии 2014 года (2014 GENERAL POPULATION CENSUS RESULTS) (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 29-aprel.
  2. ↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგები: ტომი I. მთავარი რედაქტორი: თეიმურაზ ბერიძე. თბილისი: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური, 2003, გვერდი 53. ISBN 99928-0-768-7
  3. ↑ „Грузия“, Энциклопедия Кольера. Открытое общество, 2000. 
  4. ↑ Этнический состав Грузии по переписи 2002 года (Wayback Machine saytida 2012-08-03 sanasida arxivlangan) (ingl.)
  5. ↑ „Итоги переписи населения Грузии 2014 года (2014 General Population Census Main Results General Information)“. 2014 GENERAL POPULATION CENSUS RESULTS (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2020-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  6. ↑ „Численность населения краёв и муниципалитетов Грузии на начало года в 1994—2018 гг.“ (deadlink). Национальная статистическая служба Грузии. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29 октября 2018.(ingl.)
  7. ↑ „Национальный состав по краям Грузии (Total population by regions and ethnicity)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  8. ↑ „Численность населения краёв и муниципалитетов Грузии на начало года в 1994—2018 гг.“. Национальная статистическая служба Грузии. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29 октября 2018.(ingl.)
  9. ↑ „Итоги переписи населения Грузии 2014 года (2014 General Population Census Main Results General Information)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2020-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  10. ↑ „Национальный состав по краям Грузии (Total population by regions and ethnicity)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  11. ↑ „Национальный состав по краям Грузии (Total population by regions and ethnicity)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  12. ↑ „Национальный состав по краям Грузии (Total population by regions and ethnicity)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  13. ↑ 1.8m-year-old tooth of early human found on dig in Georgia | Archaeology, The Guardian, 2022
  14. ↑ The History Blog " Blog Archive " 1.8 million-year-old human tooth found in Georgia, 2022

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Kvemo-Kartli&oldid=5301947" dan olindi