Kontent qismiga oʻtish

MacKenzie Scott

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

MacKenzie Scott (talaffuzi: Makkenzi Skott; sobiq Bezos; 1970-yil 7-aprel) — amerikalik yozuvchi va filantrop. U Amazondagi ishtiroki, xayriya saʼy-harakatlari va Jeff Bezos bilan bekor qilingan nikohi bilan mashhur[1]. 2021-yil noyabr holatiga koʻra, Jeff Bezos asos solgan Amazon kompaniyasining 4 % ulushi tufayli uning boyligi 37,6 milliard dollarni tashkil qiladi. Shunday qilib, Scott Amerika Qoʻshma Shtatlaridagi uchinchi eng badavlat ayol va dunyodagi 21-eng boy odam hisoblanadi[2]. Scott 2021-yilda Forbes tomonidan dunyodagi eng kuchli ayollardan biri deb topildi va Time jurnalida 2020-yilning eng nufuzli 100 kishisi roʻyxatida eʻlon qilindi[3].

MacKenzie Scott
Tavalludi 1970-yil 7-aprel (52 yosh)
San-Fransisko, Kaliforniya, AQSh
Fuqaroligi Amerika Qo'shma Shtatlari
Millati Amerikalik
Sohasi Yozuvchilik
Ish joylari Amazon, Bystander Revolution
Mashhur ishlari Bir necha romanlar muallifi, milliardlab dollarni xayriya qilgan, Amazon rivojida hissasi yuqori
Mukofotlari Amerika kitob mukofoti (2006)
Turmush oʻrtogʻi Jeff Bezos

2006-yilda Scott oʻzining 2005-yilgi debyut romani „Lyuter Olbraytning sinovi“ uchun Amerika kitob mukofotini qoʻlga kiritdi. Uning ikkinchi romani, „Tuzoqlar“ , 2013-yilda nashr etilgan[4]. U 2014-yildan oʻzi asos solgan „Bystander Revolution“ nomli zoʻravonlikka qarshi kurashish tashkilotida ijrochi direktor lavozimida ishlagan[5]. U xayriya ishlari uchun Giving Pladge (bu juda badavlat odamlarni oʻz boyliklarining katta qismini xayriya ishlariga hissa qoʻshishga undash kampaniyasi) imzolovchisi sifatida boyligining yarmini xayriya qilishga qaror qilgan[6]. Scott 2020-yilda 5,8 milliard AQSh dollari miqdorida xayriya sovgʻalarini amalga oshirdi, bu xususiy shaxslar tomonidan yuritiladigan xayriya tashkilotlariga yillik eng katta taqsimotlardan biri edi[7][8]. U 2021-yilda yana 2,7 milliard dollar xayriya qildi[9].

Dastlabki hayoti va taʻlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

MacKenzie Scott 1970-yil 7-aprelda San-Fransiskoda (Kaliforniya) moliyaviy rejachi ota va uy bekasi boʻlgan ona oilasida dunyoga kelgan. U 6 yoshida, 142 betlik kitob yozgan, „Kitob qurti“ deb nomlanuvchi bu kitob toshqinda qolib ketgan, Scott shu paytdan beri jiddiy yozishni boshlaganini daʼvo qiladi[10].

1988-yilda u Konnektikut shtatidagi Lakeville shahridagi Hotchkiss maktabini tamomlagan. 1992-yilda MacKenzie Prinston Universitetida ingliz tili boʻyicha bakalavr darajasini oldi, u yerda adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori Toni Morrison qoʻl ostida tahsil oldi, u Scottni „men ijodiy yozish darslarida olgan eng yaxshi talabalarimdan biri“ deb taʼrifladi. U, shuningdek, 1992-yilgi „Jazz“ romani uchun Morrisonning tadqiqotchi yordamchisi sifatida ishlagan.

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adabiy faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2005-yilda Scott oʻzining „Lyuter Olbraytning sinovi“ debyut romanini yozdi, bu uchun u 2006-yilda Amerika kitob mukofotini qoʻlga kiritdi. Uning soʻzlariga koʻra, u Bezosga Amazonni qurishda yordam bergani hamda uch farzandni dunyoga keltirib, tarbiyalagani sababli romanni yozishi uchun 10 yil vaqt ketgan[11]. Uning sobiq ustozi Toni Morrison bu kitobni „kamdan-kam uchraydigan narsa: yurakni sindirib, shishiradigan murakkab roman“ deb baholagan. Uning ikkinchi romani „Tuzoqlar“ 2013-yilda nashr etilgan.

Amazon

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1993-yilda Scott va Bezos turmush qurishdi, 1994-yilda ikkalasi ham DE Shouni tark etib, Sietlga koʻchib oʻtishdi va Amazonni ishga tushirishdi. Scott Amazonning birinchi xodimlaridan biri boʻlgan va Amazonning dastlabki kunlarida jiddiy ishtirok etgan: kompaniya nomi, biznes rejasi, hisoblari va dastlabki buyurtmalarni joʻnatish bilan shugʻullangan. U, shuningdek, kompaniyaning birinchi yuk tashish shartnomasi boʻyicha muzokaralar olib bordi[12]. Amazon muvaffaqiyatga erisha boshlaganida, Scott oʻz oilasi va adabiy faoliyatiga eʼtibor qaratishni afzal koʻrib, biznesda kamroq ishtirok etishni boshlagan.

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Scott 2016-yil 14-iyunda fuqarolikka qabul qilish marosimida

Scott 1993-yildan 2019-yilgacha Amazon va Blue Origin asoschisi Jeff Bezos bilan turmush qurgan[13]. U Bezos bilan 1992-yilda DE Shouda yordamchisi sifatida ishlayotganida tanishgan; Nyu-Yorkda uch oylik tanishuvdan soʻng ular turmush qurishdi va 1994-yilda Vashingtonning Sietliga koʻchib ketishdi. Ularning toʻrt farzandi bor: uch oʻgʻil va bir qiz. Ularning qizi Xitoydan asrab olingan[14].

2019-yilda ularning birgalikdagi mulki ajralishi Scottga Amazon aksiyalarida 35,6 milliard dollar qoldirdi, uning sobiq eri esa er-xotin Amazon aksiyalarining 75 foizini saqlab qoldi. Scott 2019-yil aprel oyida dunyoning uchinchi eng badavlat ayoli va eng badavlat odamlardan biriga aylandi[15]. 2020-yil iyul oyida Scott qiymati 36 milliard dollarga baholangan boyligi bilan Forbes jurnali tomonidan dunyoning 22-eng boy odamlari roʻyxatiga kirdi[16]. 2020-yil sentyabrida Scott dunyoning eng boy ayoli deb topildi va 2020-yil dekabriga kelib uning boyligi 62 milliard dollarga baholandi[17].

Jeff Bezos bilan ajrashgandan soʻng, MacKenzie Bezos oʻz ismini MacKenzie Scottga oʻzgartirdi, familiyasi uning otasi ismidan olingan.

U hozir oʻrta maktab kimyo oʻqituvchisi Den Jewett bilan turmush qurgan. Nikoh 2021-yil 6-martda chop etilgan Jewettning Giving Pladgega maktubida aniqlangan[18].

Xayriya ishlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilning may oyida Scott „Giving Pledge“ xayriya kompaniyasiga imzo chekdi, unda u butun umri davomida yoki oʻz xohishiga koʻra boyligining katta qismini xayriya ishlariga berish majburiyatini oldi; nomiga qaramay, majburiyat qonuniy kuchga ega emas[19]. 2020-yil iyul oyidagi Medium (Amerika onlayn nashriyot platformasi) postida Scott irqiy tenglik, LGBT+ tengligi, demokratiya va iqlim oʻzgarishiga eʼtibor qaratgan holda 116 notijorat tashkilotga 1,7 milliard dollar xayriya qilganini eʼlon qildi[20]. Uning tarixiy qora tanlilar kollejlari va universitetlarilarga, ispanlarga xizmat koʻrsatadigan muassasalarga, qabila kollejlari va universitetlariga va boshqa kollejlarga sovgʻalari 800 million dollardan oshadi[21]. 2020-yil dekabr oyida, olti oydan kamroq vaqt oʻtgach, Scott oʻtgan toʻrt oy davomida 384 ta tashkilotga yana 4,15 milliard dollar xayriya qilganini, bunda asosiy eʼtibor iqtisodiyot taʼsiridan jabrlangan odamlarni qoʻllab-quvvatlashga qaratilganligini aytdi. Covid-19 pandemiyasiva uzoq muddatli tizimli tengsizliklarni bartaraf etish uchun xayriya amalga oshirdi[22]. Uning soʻzlariga koʻra, iyul oyidan keyin oʻzining maslahat jamoasi unga boyligini tezroq berishini taklif qilishgan, chunki Qoʻshma Shtatlar COVID-19 ning misli koʻrilmagan taʼsiri bilan kurashgan va milliarderlarning boyligi oʻsishda davom etgan. Uning jamoasi eʼtibori kuchli yetakchilik guruhlari va natijalariga ega boʻlgan tashkilotlarni aniqlashga qaratilgan boʻlib, oziq-ovqat xavfsizligi yuqori boʻlgan, irqiy tengsizlikning yuqori choralariga, yuqori mahalliy qashshoqlik darajasiga va xayriya kapitaliga kirish imkoniyatiga ega boʻlgan jamoalarda faoliyat yuritayotganlar orqali xayriyani amalga oshirishni koʻzlar edi[23]. Scottning 2020-yilgi xayriya mablagʻi 5,8 milliard dollarni tashkil etdi, bu xususiy shaxs tomonidan ishlaydigan xayriya tashkilotlariga yillik eng katta taqsimotlardan biri edi[24]. 2021-yil 15-iyun kuni Scott 286 tashkilotga yana 2,7 milliard dollar berishini eʼlon qildi. Forbes maʼlumotlariga koʻra, Scott bir yil ichida 780 ta tashkilotga 8,5 milliard dollar xayriya qilgan (2020-yil iyulidan 2021-yil iyulgacha)[25]. 2021-yil iyun oyida Skott va Melinda French Gates gender tengligini targʻib qilish hamda 2030-yilgacha Qoʻshma Shtatlarda ayollarning kuchi va taʼsirini kengaytirish maqsadida „Tenglikni kutish shart emas“ tanlovini boshladi. 2022-yil fevral oyida toʻqqizta tashkilot Scottdan jami 264,5 million dollarlik sovgʻalarni qabul qildi. 2022-yil 23-martda yana sovgʻalar eʼlon qilindi, jumladan, Insoniyat uchun yashash joyi xayriya tashkiloti uchun 436 million dollar va rejalashtirilgan ota-onalik uchun 275 million dollar. 2022-yil may oyida The Big Brothers Big Sisters fondi MacKenzie Scottning 122,6 million dollar xayriya qilgani haqida xabar berdi. Scott shuningdek, Keniya , Hindiston , Braziliya , Mikroneziya va Lotin Amerikasi kabi AQShdan tashqaridagi tashkilotlarga ham xayriya qildi[26]. Forbes maʼlumotlariga koʻra, Scottning boyligi qariyb 46,7 milliard dollarga teng boʻlsa va uning 18 foizini sovgʻa qilgan boʻlsa, Jeff Bezosning boyligi taxminan 164,8 milliard dollarni tashkil etadi, shundan u bor-yoʻgʻi 2,1 milliard dollar yoki salkam 1 foizini sovgʻa qilgan. (Forbes maʼlumotlariga koʻra; Bloomberg Amazon asoschisini dunyodagi ikkinchi eng badavlat odam deb taʼkidlaydi)[27].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Bromvich, Jonah Engel; Alter, Aleksandra (2019-yil 12-yanvar). „MacKnzie Scott kim?“. The New York Times.
  2. ↑ „Bloomberg milliarderlar indeksi: MacKenzie Scott“. Bloomberg.
  3. ↑ „MacKenzie Scott: 2020-yilning 100 ta eng nufuzli odami“. Time jurnali. 2020-yil 23-sentabrda olindi.
  4. ↑ Bezos, MacKenzie (2013). „Tuzoqlar“. Nyu-York: Alfred A. Knopf.
  5. ↑ „Bystander Revolution“.
  6. ↑ Gren, Christy (29-may, 2019-yil). „MacKenzie Bezos Giving Pladgeini imzoladi va boyligining yarmini berishga vaʼda berdi“. Sanoat yetakchilari jurnali.2019-yil 13-iyulda olindi.
  7. ↑ „MacKenzie Scott toʻrt oyda 4,2 milliard dollar berdi“.Bloomberg yangiliklari. 15-dekabr, 2020-yil.
  8. ↑ Valleli, Pol. „Jeff Bezos va MacKenzie Scott: Iltimos, berishni bas qiling. Siz meni yomon koʻrsatyapsiz“. The Times.
  9. ↑ „MacKenzie Scott 286 ta tashkilotga yana 2,7 milliard dollar ajratmoqda“. NPR. 2021-yil 21-iyunida olindi.
  10. ↑ Jonson, Rebekka (2013-yil 20-fevral). „MacKenzi Bezos: yozuvchi, toʻrt farzandning onasi va taniqli rafiqa“. Vogue.
  11. ↑ „2020-yilda 6 milliard dollar xayriya qilgan MacKenzie Scott haqida bilish kerak boʻlgan 7 narsa“. Britaniya Vogue. 2020-yil 22-dekabr.
  12. ↑ „MacKenzi Bezos va yolgʻiz daho asoschi haqidagi afsona“.
  13. ↑ Snayder, Mayk (9-yanvar, 2019-yil). „Amazon bosh direktori Jeff Bezos va rafiqasi MacKenzie 25 yillik nikohdan keyin ajrashishadi“. USA Today.
  14. ↑ „Bezos haqidagi tezkor faktlar“. CNN. US. 2019.
  15. ↑ Shleyfer, Teodor (2019-yil 4-aprel). „MacKenzie Bezos 35 milliard dollar bilan dunyoning uchinchi eng badavlat ayoli“.
  16. ↑ MacKenzie Scott. Forbes. 2020-yil 29-sentabrda olindi.
  17. ↑ Gudvin, Jazmin (2020-yil 3-sentabr). „MacKenzie Scott dunyodagi eng boy ayolga aylandi“. CNN. 2020-yil 10-sentabrda olindi.
  18. ↑ McLean, Rob (2021-yil 8-mart). „Milliarder MacKenzie Scott Sietl maktab oʻqituvchisi bilan rishta bogʻlab, yana turmushga chiqdi“. CNN. 2021-yil 8-martda olindi.
  19. ↑ Shleyfer, Teodor (2019-yil 28-may). „MacKenzie sobiq eri Bezos rad etgan xayriya majburiyatini imzoladi“.
  20. ↑ Iyengar, Rishi (2020-yil 28-iyul). „MacKenzie Scott, ilgari Bezos, u hozirgi boyligidan 1,7 milliard dollar ajratganini aytdi“. CNN Business. 2020-yil 28-iyulda olindi.
  21. ↑ „MacKenzie Scottning qora tanlilar kollejlari va boshqalarga sovgʻalari: Qaysi maktablar qancha pul olgan“.
  22. ↑ Kulish, Nikolay (16-dekabr, 2020-yil). „MacKenzi Scott xayriya uchun yana 4,2 milliard dollar ajratilishini eʼlon qildi“. The New York Times.
  23. ↑ Scott, MacKenzie (2020-yil 15-dekabr). „Yordam berishning 384 usuli“. Medium. 2020-yil 26-dekabrda olindi.
  24. ↑ Dolan, Kerri A. „MacKenzie (Bezos) Scott soʻnggi oylarda 384 guruhga 4,1 milliard dollar xayriya qilganini eʼlon qildi“. Forbes. 2020-yil 16-dekabrda olindi.
  25. ↑ "MacKenzie Scottning „Hech qanday toʻrlar bogʻlanmagan“ xayriya ishida: „Koʻz yoshlarim tinmas edi“.
  26. ↑ Markes, Felipe (2022-yil 5-aprel). "MacKenzi Scott butun dunyo boʻylab oʻzining 12,4 milliard dollarini kengaytirmoqda". Bloomberg yangiliklari. Olingan 21-iyun, 2022.
  27. ↑ „MacKenzie Scott yana bir bor odamlarga Jeff Bezosni taqqoslash orqali qanday ekanligini koʻrsatdi“. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=MacKenzie_Scott&oldid=4660627" dan olindi