Marabá (Pará)
Marabá | |
|---|---|
| Munitsipalitet | |
 | |
| 5°22′8″S 49°7′4″W / 5.36889°S 49.11778°W | |
| Mamlakat | Braziliya |
| Mintaqa | Shimoliy mintaqasi |
| Shtat | Para |
Marabá — Braziliyaning Para shtatidagi munitsipalitet[1][2][3][4]. Uning eng muhim geografik xususiyati tarixiy shahar markaziga yaqin joylashgan ikkita yirik daryo - Itakayunas va Tokantins daryolarining qo‘shilish nuqtasidir. Bu manzara kosmosdan kuzatilganda „Y“ harfini eslatadi. Ushbu munitsipalitet asosan beshta avtomobil yo‘li bilan bog‘langan oltita shahar markazidan iborat. Marabá Pará shtatining aholisi soni bo‘yicha to‘rtinchi yirik munitsipaliteti hisoblanadi. IBGE/2020 ma’lumotlariga ko‘ra, bu yerda taxminan 283 542 kishi istiqomat qiladi. Shuningdek, Marabá IDESP/2010 ma’lumotlariga asosan, 1 543 254,34 AQSH dollari miqdoridagi yalpi ichki mahsulot ko‘rsatkichi bilan Pará shtatida to‘rtinchi o‘rinni egallaydi[5]. Bu Paraning janubidagi siyosiy, ijtimoiy va iqtisodiy rivojlanishning asosiy markazi hamda Braziliyaning eng faol munitsipalitetlaridan biri hisoblanadi.
Marabá strategik pozitsiyaga ega va beshta avtomobil yo‘li bilan kesishadi. Port, aeroport va temir yo‘l bilan katta logistika infratuzilmasiga ega. Munitsipalitetda o‘sib borayotgan sanoat majmuasi mavjud. Po‘lat sanoati Marabaning keng qishloq xo‘jaligi hududlari uchun alohida ahamiyatga ega. Marabáda kuchli savdo va xizmatlar sektorlariga ham ega. Marabá shahrining „Irqlar aralashmasi farzandi“ degan laqabi ma’nosini to‘liq aks ettiruvchi keng xalqlar va madaniyatlar aralashmasi bilan ajralib turadi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Itacaiunas daryosi havzasining o‘zlashtirilishi shaharning shakllanishida muhim rol o‘ynagan. Garchi bu hudud XVI asrda Portugaliya imperiyasi tomonidan mustamlaka qilingan bo‘lsa-da, deyarli 300 yil davomida doimiy aholi joylashmagan holda qolgan edi. 1894-yildagina bu hudud ko‘chmanchilar tomonidan egallandi.
Iqlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Marabá (1991–2020) iqlim koʻrsatkichlari | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | Yanvar | Fevral | Mart | Aprel | May | Iyun | Iyul | Avgust | Sentyabr | Oktyabr | Noyabr | Dekabr | Yil |
| Oʻrtacha yuqori harorat °C (°F) | 31.4 (88.5) |
31.5 (88.7) |
31.8 (89.2) |
32.4 (90.3) |
33.1 (91.6) |
33.7 (92.7) |
34.4 (93.9) |
35.2 (95.4) |
34.5 (94.1) |
33.7 (92.7) |
32.6 (90.7) |
31.8 (89.2) |
33.0 (91.4) |
| Kunlik oʻrtacha harorat °C (°F) | 26.6 (79.9) |
26.6 (79.9) |
26.7 (80.1) |
27.2 (81.0) |
27.7 (81.9) |
27.9 (82.2) |
27.9 (82.2) |
28.5 (83.3) |
28.6 (83.5) |
28.3 (82.9) |
27.7 (81.9) |
27.1 (80.8) |
27.6 (81.7) |
| Oʻrtacha past harorat °C (°F) | 23.2 (73.8) |
23.2 (73.8) |
23.3 (73.9) |
23.7 (74.7) |
23.7 (74.7) |
23.1 (73.6) |
22.5 (72.5) |
22.9 (73.2) |
23.9 (75.0) |
24.0 (75.2) |
23.9 (75.0) |
23.5 (74.3) |
23.4 (74.1) |
| Oʻrtacha yogʻingarchilik sm (dyuym) | 273.4 (10.76) |
295.7 (11.64) |
342.9 (13.50) |
233.5 (9.19) |
125.8 (4.95) |
24.8 (0.98) |
15.1 (0.59) |
9.3 (0.37) |
42.2 (1.66) |
80.3 (3.16) |
151.3 (5.96) |
192.2 (7.57) |
1 786,5 (70.33) |
| Yogʻingarchilik kuzatiladigan oʻrtacha kunlar (≥ 1.0 mm) | 16 | 16 | 19 | 14 | 9 | 3 | 2 | 1 | 3 | 6 | 9 | 13 | 111 |
| Average relative humidity (%) | 87.1 | 87.3 | 86.9 | 87.0 | 86.4 | 83.7 | 80.5 | 79.6 | 80.8 | 82.3 | 84.3 | 86.3 | 84.4 |
| Oylik o‘rtacha quyoshli soatlar | 152.3 | 132.1 | 141.3 | 161.3 | 212 | 252.1 | 280.6 | 268.4 | 195.7 | 159.5 | 136.5 | 125.9 | 2 217,7 |
| Manba: Instituto Nacional de Meteorologia (sun 1981–2010)[6][7][8][9][10][11][12][13] | |||||||||||||
Statistika
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Balandlik: 84 m
- Iqlimi: Ekvatorial issiq va quruq
- O‘rtacha yillik harorat: 32 °C
- Janubiy kenglik 05° 22' 08"
- G‘arbiy uzunlik: 49° 07' 04"
Boshqa shaharlargacha masofa:
- Araguaína: 287 km
- Belém: 553 km
- Brazilia: 1.407 km
- Fortaleza: 1.468 km
- Goiânia: 1.422 km
- Imperatriz: 235 km
- Palmas: 664 km
- Parauapebas: 171 km
- Rio de Janeiro: 2.566 km
- São Luís: 805 km
- São Paulo: 2.349 km
- Teresina: 883 km
- Salvador: 1963 km
- Belu-Orizonti: 2135 km
- Buenos Aires, Argentina; 4107 km
- Asunsion, Paraguai: 3049 km
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Divisão Territorial do Brasil“ (pt). Divisão Territorial do Brasil e Limites Territoriais, Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE) (2008-yil 1-iyul). Qaraldi: 2009-yil 17-dekabr.
- ↑ „Estimativas da população para 1º de julho de 2009“ (pt) (PDF). Estimativas de População, Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE) (2009-yil 14-avgust). Qaraldi: 2009-yil 17-dekabr.
- ↑ „Ranking decrescente do IDH-M dos municípios do Brasil“ (pt). Atlas do Desenvolvimento Humano, Programa das Nações Unidas para o Desenvolvimento (PNUD) (2000). 2009-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 17-dekabr.
- ↑ „Produto Interno Bruto dos Municípios 2002-2005“ (pt). Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística (IBGE) (2007-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2009-yil 17-dekabr.
- ↑ Produto Interno Bruto dos Municípios do estado do Pará em 2010 (Wayback Machine saytida 2013-11-10 sanasida arxivlangan) - Instituto de Desenvolvimento Econômico, Social e Ambiental do Pará - 13 de março de 2012
- ↑ „Temperatura Máxima Mensal e Anual (°C)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Temperatura Média Compensada Mensal e Anual (°C)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Temperatura Mínima Mensal e Anual (°C)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Precipitação Acumulada Mensal e Anual (mm)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Número de dias no mês ou no ano com precipitação maior ou igual a (1 mm) (dias)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Umidade Relativa do Ar Compensada Mensal e Anual (%)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Insolação Total (horas)“ (pt). Normais Climatológicas do Brasil 1991-2020. Instituto Nacional de Meteorologia. 2022-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-aprel.
- ↑ „Normais Climatológicas Do Brasil 1981–2010“ (Portuguese). Instituto Nacional de Meteorologia. Qaraldi: 2024-yil 21-may.
 Pará munitsipalitetlari | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Markaz: Belen | |||||||||||||||
| Mezoregion Quyi Amazonas |
|  | |||||||||||||
| Mesoregion Marajó |
| ||||||||||||||
| Mesoregion Metropolitan Belém |
| ||||||||||||||
| Mesoregion Northeastern Pará |
| ||||||||||||||
| Mesoregion Southeastern Pará |
| ||||||||||||||
| Mesoregion Southwestern Pará |
| ||||||||||||||
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rasmiy veb-sayt (Wayback Machine saytida 2017-01-12 sanasida arxivlangan) (portugal tilida)
 |