Oʻzbekiston teatrlari
Oʻzbekistondagi teatrlar roʻyxati – mamlakatning amaldagi maʼmuriy boʻlinishiga koʻra Oʻzbekistonda mavjud boʻlgan (2000 ta) teatrlarning yagona roʻyxati keltirilgan (poytaxt va Toshkent teatrlari boshida alohida keltirilgan). Oʻzbekistonning deyarli barcha teatrlari davlat mulki boʻlib, mamlakatda madaniyat muassasalari faoliyatining maʼmuriy-hududiy boʻlinishi mavjud boʻlib, ular maʼmuriy-hududiy birliklarning eng muhim markazlarida tuziladi va faoliyat yuritadi.
Oʻzbek teatrlarining deyarli uchdan bir qismi (40 ga yaqin) poytaxt Toshkentda joylashgan. Oʻzbekistonda bitta opera teatri, viloyatlarda (odatda viloyat markazlarida) bir yarim oʻndan ortiq Milliy drama teatri, Toshkent, Samarqand va Fargʻonada bir qancha milliy teatrlar, Toshkentda, Samarqand va Fargʻonada esa qoraqalpoq teatrlari mavjud. Respublika bolalar teatrlari yosh tomoshabinlar uchun teatrlar (Toshkent va Nukusda 2 ta) va qoʻgʻirchoq teatrlari (respublikamizning 8 ta viloyatlari, Qoraqalpogʻiston) hisoblanadi.
Oʻzbekistondagi barcha ilk teatrlar ham rus, ham oʻzbek tillarida boʻlgan. Oʻzbek teatr anʼanasi odatda birinchi oʻzbek dramaturglaridan biri boʻlgan Hamzaga borib taqaladi – garchi mamlakatda kuchli sheʼriyat va musiqa anʼanalari mavjud boʻlsa ham, teatr XX asr boshlariga qadar haqiqatda shakllanmagan. Hamza 1929-yilda fundamentalistlar tomonidan, birinchi navbatda, ayollar huquqlarini himoya qilgani uchun oʻldirilgan. 30-yillarda bolsheviklar teatrdan taʼsirchan targʻibot vositasi sifatida foydalandilar.
Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach, milliy madaniy va maʼnaviy merosga ham sanʼat arboblari, ham jamoatchilik eʼtibori ortib, ularni chuqurroq oʻrganish va bilish zarurati sabab boʻlmoqda. Shunday qilib, mamlakatimiz teatrlarida sahnalashtirilgan spektakllarda boy oʻzbek adabiy merosi bilan bir qatorda jahon mumtoz adabiyoti mavzulari ham oʻz aksini topgan[1].
Toshkent
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ilhom teatri
- Oʻzbekiston rus akademik drama teatri
- Navoiy teatri
- Oʻzbek milliy akademik drama teatri[2][3]
- Yosh tomoshabinlar teatri
- Oʻzbekiston yoshlar teatri
- Oʻzbekiston qoʻgʻirchoq teatri
- Satira teatri
- Theatre-Studio Silk Route Marionettes[4]
- Toshkent operetta teatri
- Oʻzbek davlat drama teatri
- Muqimiy teatri
- „Ofarin“ raqs teatri
- Bahodir Yoʻldoshev nomidagi „Diydor“ teatr studiyasi
- Ilhom Roʻzmatov teatri „Ilhom-2“
- Samo teatr estradasi
Andijon viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Andijon
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Andijon teatri
- Andijon qoʻgʻirchoq teatri
- Andijon bolalar va yoshlar teatri
- „Vatan“ teatr studiyasi
Buxoro viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Buxoro
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sirdaryo viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Guliston
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fargʻona viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qoʻqon
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qoraqalpogʻiston
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nukus
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Qoraqalpogʻiston yosh tomoshabinlar teatri[5]
- Qoraqalpoq davlat qoʻgʻirchoq teatri
- K. S. Stanislavskiy nomidagi Qoraqalpoq musiqali drama teatri
- Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat musiqali teatri
Samarqand viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samarqand
[tahrir | manbasini tahrirlash]Surxondaryo viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Termiz
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xorazm viloyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Urganch
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xiva
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fargʻona shahri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fargʻona
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Uzbekistan - Theater“ (inglizcha). uzbektravel.com. Qaraldi: 2024-yil 4-oktyabr.
- ↑ Uzbekskiy natsionalniy akademicheskiy dramaticheskiy teatr. teatr.uz
- ↑ „Национальный Академический Драматический Театр Узбекистана имени Хамзы :: Театры Ташкента. История и описание“. 2013-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 18-oktyabr.
- ↑ „Ташкентский театр кукол-марионеток“. «Theatre-Studio Silk Route Marionettes». www.marionettes.uz. 2019-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-sentyabr.
- ↑ Bolshaya Sovetskaya Ensiklopediya. Gl. red. A. M. Proxorov, 3-e izd. T. 18. Nikko – Otoliti. 1974. 632 str., ill.; 30 l. ill. i kart. 1 karta-vkl.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Yaroshinskiy V. – Teatr ne v kvadrate obstrela (O teatr. iskusstve UzSSR v godi Velikoy Otech. voyni) // Zvezda Vostoka, 1976, № 5.- s. 149—158.