Sataniv
Sataniv Sataniv | |
|---|---|
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 49°15′0″N 26°16′0″E / 49.25000°N 26.26667°E | |
| Mamlakat | Ukraina |
| Aholisi (2021) |
2 352 |
|
| |
Sataniv (ukraincha: Сатанів , ruscha: Сатанов , polyakcha: Satanów) – Ukrainaning Xmelnitskiy viloyati, Xmelnitskiy tumanidagi shahar tipidagi aholi punkti . Unda Ukrainaning hududiy boʻlinmalardan biri boʻlgan boʻlinma Sataniv posyolkasi maʼmuriyati joylashgan[1]. Aholisi: 2,352
2020-yil 18-iyulgacha Sataniv Horodok tumaniga tegishli boʻlgan. 2020-yil iyul oyida Ukrainaning maʼmuriy islohotida bu tuman tugatilib, Xmelnitskiy viloyatining tumanlari soni 3 taga qisqardi. Horodok tumani hududi Xmelnitskiy tumaniga birlashtirildi[2][3].
Yahudiylar tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]16-asrning ikkinchi yarmida Polsha qirolligidagi Sataniv shahrida yahudiylar jamoasi tashkil etilgan. Satanivdagi yahudiylar sharqdan tovarlar olib kirish, mulklarni ijaraga berish va bojxona yigʻimlari, spirtli ichimliklar ishlab chiqarish va zardoʻzlik bilan shugʻullangan.
Shahar vaqti-vaqti bilan tatarlar va kazaklar tomonidan hujumga uchragan, 1651-yilda va 1703-yilda kazaklar tomonidan qoʻshma hujumlar boʻlgan. Satanivdagi sinagoga yahudiylar va kengroq jamoalar bunday hujumlarda oʻzlarini himoya qilishlari uchun qal’a qurilgan.
XVII asrda Sataniv Podoliyaning yetakchi jamoasi boʻlgan. 1756-yilda uning dayyanimlari (diniy sudyalar) frankistlar ustidan sud jarayonini oʻtkazdilar. 1765-yilda Satanivda 1369 ta yahudiy soliq toʻlagan. U yerdagi yahudiylar 1793-yil Polshaning ikkinchi boʻlinishi va Sataniv Rossiya tarkibiga qoʻshilgunga qadar Leyptsig, Breslau va Frankfurtdagi yarmarkalarga sayohat qilib, xalqaro savdo bilan shugʻullangan.
Ibroniy yozuvchi va maskil Isaak Satanov Satanivda yashagan va XVII asrning ikkinchi yarmida u juda faol boʻlgan. U, Menaxem Mendel Lefin va Aleksandr b. Shaharda yashovchi Ẓevi Margaliot ham Xaskala harakatining kashshoflaridan edi. XVII asr oxiri va XIX asr davomida Sataniv Hasidizmning muhim markazi edi.
1862-yilgacha Sataniv Avstriya chegarasiga yaqin boʻlgani uchun u yerda yahudiylarning yashashi hokimiyat tomonidan cheklangan boʻlgan. 1897-yilda yahudiylar soni 2848 kishini tashkil etdi, bu umumiy aholining 64% ni tashkil qiladi. 1919-yilda Satanivdagi yahudiylar ukrain millatchilari tomonidan pogromlarga uchradi. 1926-yilda Satanovda, ehtimol, 2359 yahudiy boʻlgan, keyin esa 1516 ga yoki umumiy aholining 40% ga kamaygan. Sovet davrida qishloq yahudiy kengashi boʻlgan 1941-yil 6-iyulda nemislar Satanivga kirdilar va 1942-yil may oyida Ukraina politsiyasi 286 ta yahudiyni ikki yertoʻlaga qamab qoʻydi va ularning boʻgʻilishiga sabab boʻldi. (286 qurbonning jasadi 2020-yil 27-iyulda topilgan)[4].1942-yil davomida 210 ta yahudiy otib tashlandi. Nemislar rasmiy maʼlumotlarga koʻra 800 kishini oʻldirishgan, ularning koʻpchiligi yahudiy boʻlgan[5].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Сатановская громада“ (ruscha). Портал об'єднаних громад України.
- ↑ „Про утворення та ліквідацію районів. Постанова Верховної Ради України № 807-ІХ.“ (ukraincha). Голос України (18-iyul 2020-yil). Qaraldi: 3-oktabr 2020-yil.
- ↑ „Нові райони: карти + склад“ (ukraincha). Міністерство розвитку громад та територій України.
- ↑ Jewish Telegraph Agency July 27,2020
- ↑ Kirshenboim, Shimshon Leib; Spector, Shmuel (2007). "Satanov". in Berenbaum, Michael. Encyclopaedia Judaica. 18 (2 nashri). Macmillan Reference USA. p. 73.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- JewishGen ShtetLinks loyihasida Sataniv
- Ikkinchi Jahon urushi paytida Sataniv yahudiylarining oʻldirilishi, Yad Vashem veb-saytida.
