Shukrullaboy Miskinov
Shukrullaboy Miskinov – Xiva xonligining elchilaridan biri. 1847-yilda Rossiya imperiyasiga elchilik missiyasi bilan joʻnatilgan. Keyinchalik Xiva xonligi nomidan Usmoniylar davlatining poytaxti Istanbul shahriga elchi sifatida tashrif buyurgan.
Elchilik faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]1846-yil dekabr oyida Orenburg shahriga Xorazm xoni Muhammad Aminxonning elchilari – Qilich Niyozmuhammedov va Shukrullaboy Miskinov yetib boradi. 1847-yil 9-mart kuni ular Sankt-Peterburgga yetib borishgan. Elchilar Rossiya imperiyasi tomonidan Sirdaryoning quyilish joyi yaqinida qurilgan Raim istehkomini buzish masalasini koʻtaradilar. Biroq, Nikolay I bu talabga rad javobini bergan. Shundan soʻng 1847—1848-yillarda Xiva otryadlari va podsho harbiy qismlari oʻrtasida kichik harbiy toʻqnashuvlar boʻlib oʻtadi. Muvaffaqiyatga erisha olmagan Muhammad Aminxon bu masalani yana tinch yoʻl bilan hal qilishga harakat qila boshlaydi[1]. Buning uchun 1852-yilda 11 kishidan iborat elchilar hayʼati Shukrullaboy Miskinov boshchiligida Rossiya imperiyasiga joʻnatiladi[2]. Bu oʻrinda shuni taʼkidlash kerakki, aholi oʻz davlatini doimo Xorazm deb bilgan. Rus tarixchilari esa XVII asrdan soʻng poytaxt Xiva shahriga koʻchirilgani munosabati bilan uni Xiva xonligi deb atay boshlaganlar[3]. Rossiyaga amalga oshirilgan elchilik missiyalaridan soʻng Shukrullaboy Miskinov 1854—1855-yillar oraligʻida Usmoniylar davlatiga elchi sifatida yuborilgan. Bu borada Ogahiy oʻzining „Gulshani davlat“ asarida quyidagicha maʼlumot berib oʻtgan:
„Baytulloh ziyorati va Rum saforati uchun noma … va yoʻl xarojati uchun … koʻp naqdu mol“ olib yoʻlga chiqqan Shukrullo ogʻa „…uzoq dasht va biyobonlarni qatʼ etib“, Eronga borgan va u yerda bir necha kun turgach, Usmoniylar davlatining janubidagi Arzirum (Arzinat ur-Rum) shahriga borib tushgan[4].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Гуломов Х. Г., Дипломатические отношения государств Средней Азии с Россией в XVIII — первой половине XIX века. Ташкент, 2005
- ↑ „Hamid Ziyoyev. Asarlar toʻplami.“. 2023-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 4-oktyabr.
- ↑ Брегель Ю. Э. Хорезмские туркмены в XIX веке / Акад. наук СССР. Ин-т народов Азии. — М.: Издательство восточной литературы, 1961. — 442-b.
- ↑ Огаҳий Муҳаммад Ризо Эрниёзбек ўғли. Гулшани давлат (Хива хонлиги 1856 – 1864 йилларда) / Масъул муҳаррир Ш. Воҳидов. – Тошкент, 2012. – Б.207
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]• Gulomov X. G., Diplomaticheskiye otnosheniya gosudarstv Sredney Azii s Rossiyey v XVIII — pervoy polovine XIX veka. Tashkent, 2005.