Sovet Ittifoqi tarixi (1964—1982)
| Brejnev erasi | |||
|---|---|---|---|
| 1964—1982 | |||
 Leonid Brejnev Komsomolning 18-kongressi ochilish marosimida nutq soʻzlamoqda (1978-yil 25-aprel) | |||
| Joylashuv | Sovet Ittifoqi | ||
| Qamrovi | Sovuq urush | ||
| Yetakchi(lar) | Leonid Brejnev | ||
| Asosiy voqealar |
Yerevan namoyishlari Vyetnam urushi Olti kunlik urush Varshava shartnomasining Chexoslovakiyaga bostirib kirishi Kongo inqirozi Chilidagi davlat toʻntarishi Détente Angoladagi fuqarolar urushi Saygonning qulashi Nopok urush Kambodja—Vyetnam urushi Sovet—Afgʻon urushi Polshada ochlik namoyishlari Leonid Brejneving vafoti va davlat dafn marosimi | ||
Xronologiya
| |||
Sovet Ittifoqining 1964-yildan 1984-yilgacha tarixi, shuningdek, Brejnev davri deb ataladi, Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqida (SSSR) Leonid Brejnev boshqaruv davrini oʻz ichiga oladi. Bu davr yuqori iqtisodiy oʻsish va gullab-yashnash bilan boshlandi, lekin asta—sekin ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy sohalarda jiddiy muammolar toʻplanib bordi. Shuning uchun ham ushbu davr koʻpincha turgʻunlik davri deb taʼriflanadi. 1970-yillarda har ikki tomon oʻzaro aloqalarda „detante“ pozitsiyada turdi. Ushbu strategiyaning maqsadi Sovet Ittifoqi iqtisodiy va demokratik islohotlarni davom ettirishiga umid qilib, munosabatlarni iliqlashtirish edi. Biroq, bu pozitsiya Mixail Gorbachyov 1985-yilda hokimiyat tepasiga kelguniga qadar saqlanmadi.
Nikita Xrushchyov 1964-yil 14-oktabrda SSSR Kompartiyasi Markaziy qoʻmitasining Birinchi kotibi (shuningdek, Vazirlar kengashining raisi) lavozimidan amalga oshirgan muvaffaqiyatsiz islohotlari hamda partiya va hukumat institutlariga eʼtibor bermaganligi sababli chetlatildi. Xrushchyov oʻrniga Brejnev birinchi kotib, Aleksey Kosigin esa Vazirlar Kengashi raisi lavozimiga tayinlandi. Oldin Anastas Mikoyan, keyin esa Nikolay Podgorniy Oliy kengash Prezidiumining raislari boʻlishdi. Tashkilot kotibi sifatida Andrey Kirilenko bosh mafkurachi Mixail Suslov bilan birgalikda Xrushchev hukmronligi uchun xarakterli avtokratiyadan shaklan farq qiladigan yangilangan jamoaviy rahbarlikni tashkil qilishdi.
Kollektiv rahbariyat birinchi navbatda Sovet Ittifoqini barqarorlashtirish va sovet jamiyatini tinchlantirishga kirishdi va bu vazifani uddalay oldi. Bundan tashqari, ular Xrushchev hukmronligining soʻnggi yillarida sezilarli darajada sekinlashgan iqtisodiy oʻsishni tezlashtirishga harakat qilishdi. 1965-yilda Kosigin Sovet iqtisodiyotini markazlashtirishdan ozod qilish uchun bir nechta islohotlarni boshladi. Iqtisodiy oʻsishni taʼminlashdagi dastlabki muvaffaqiyatdan soʻng partiya ichidagi qattiqqoʻl rahbarlar partiya obroʻsi va kuchini zaiflashtirishdan qoʻrqib, islohotlarni toʻxtatdilar. Islohotlar hech qachon rasman bekor qilinmagan, shunchaki chetga surilgan va har qanday taʼsiri toʻxtatilgan edi. Brejnev davrida boshqa tub iqtisodiy islohotlar amalga oshirilmadi va 1970-yillarning boshidan oʻrtalariga qadar iqtisodiy oʻsish surʼatlari toʻxtab qoldi. Bir qancha tarixchilarning fikriga koʻra, 1982-yilda Brejnev vafoti bilan Sovet Ittifoqining iqtisodiy oʻsishi deyarli toʻxtab qolgan edi.
Xrushchev hokimiyatdan chetlatilganidan keyin olib borilgan barqarorlashtirish siyosati gerontokratiya hukmronligini oʻrnatdi va siyosiy korrupsiya odatiy holatga aylandi. Biroq, Brejnev hech qachon korrupsiyaga qarshi keng koʻlamli kurash boshlamagan. 1960-yillardagi yirik harbiy qudrat tufayli Sovet Ittifoqi Brejnev hukmronligi davrida oʻzini superkuchli davlat sifatida mustahkamlay oldi. Bu davr 1982-yil 10-noyabrda Brejnev vafoti bilan yakunlandi.
Siyosat
[tahrir | manbasini tahrirlash]Rahbariyatning jamoaviyligi
[tahrir | manbasini tahrirlash] | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |