Togʻli Livan muhofazasi
Togʻli Livan muhofazasi محافظة جبل لبنان | |
|---|---|
| Muhofaza | |
 | |
| 33°50′0″N 35°32′0″E / 33.83333°N 35.53333°E | |
| Mamlakat | Livan |
| Maʼmuriy markaz | Baabda |
| Hukumat | |
| • voliy | Charbel Tabet |
| Maydon | 1,238 km2 (478 kv mi) |
| Aholisi (2017-yil 31-dekabr) |
1 520 016[1] |
| Vaqt mintaqasi | UTCUTC+02:00 (Shimoliy Yevropa vaqt mintaqasi) |
|
| |
Togʻli Livan muhofazasi (arabcha: محافظة جبل لبنان) – Livanning toʻqqiz muhofazasidan biri. Maʼmuriy markazi – Baabda shahri. Aley, Bikfaya va Bayit Mer kabi shahar va shaharchalari bor. Hududi[2] – 1238 km2
Bu muhofaza Jabal Lubnonning togʻli mintaqasi sharafiga nomlangan boʻlib, oʻzi oʻrab turgan kichik Bayrut muhofazasidan tashqari, Kisravon-Jubayl muhofazasi va Janubiy Livan muhofazasi oʻrtasidagi Oʻrta yer dengizi sohilini qamrab oladi.
Geografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Togʻli Livan muhofazasi (Bayrut atrofidagi hududdan tashqari) Oʻrta yer dengizi qirgʻoqlari boʻylab choʻzilgan. Shimolda Shimoliy Livan muhofazasi, janubda Janubiy Livan muhofazasi, sharqdan esa Bekaa va Baalbek-Hermel muhofazalari bilan chegaradosh.
Muhofazaning balandligi dengiz sathi darajasidan boshlanib, 3000 metrgacha yetadi. Turli xil geografik xususiyatlarga ega, jumladan, shaharlar, aralash qishloq joylari va tabiiy hududlar. Hududni 5 ta daryo (Nahr al-Qalb, Nahr Bayrut, Damur, Avali daryosi va Nahr Ibrohim) kesib oʻtadi va 8 million kubik metr suv sigʻimiga ega Shabro'h toʻgʻonini oʻz ichiga oladi.
Tumanlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Togʻli Livan muhofazasi toʻrtta tumanga boʻlinadi:
| Tuman | Arabcha nomi | Markazi |
|---|---|---|
| Aley tumani | قضاء عاليه | Aley |
| Baabda tumani | قضاء بعبدا | Baabda |
| Matn tumani | قضاء المتن | Judaydat |
| Shoʻf tumani | قضاء الشوف | Baytiddin |
Kisravon va Jubayl tumanlari 2017-yil 7-sentyabrgacha Togʻli Livan muhofazasi tarkibida boʻlgan, ushbu sanadan boshlab alohida Kisravon-Jubayl muhofazasini tashkil qiladi[3][4].
Aholisi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Togʻli Livanda asosan xristianlar yashaydi[5][6], shu bilan birga darziylar va musulmon ozchiliklar ham mavjud. Moruniylar Matn va Baabda tumanlarida istiqomat qiladi (boshqa nasroniy konfessiyalari, masalan, yunon pravoslavlari, arman pravoslavlari va yunon katoliklari musulmonlar bilan birga aholining qolgan qismini tashkil qiladi). Darziylar Aley tumanida koʻpchilikni, Shoʻf tumanida esa sunniy musulmonlar hamda xristianlar bilan bir xil nufusni tashkil qiladi[7]. Shia ozchiliklar Baabda tumanining Burj al-Barajna, Haret Hreyk, Gʻabariya va Chiya kabi qirgʻoqboʻyi hududlarida istiqomat qiladi[8].
Aniq statistik maʼlumotlar yoʻq, lekin 2005-yilda roʻyxatga olingan saylovchilar soniga koʻra, nasroniylar ulushi 65,8%, darziylar 15,43%, sunniylar 8,23%, shialar 7,76%[9].
Xristian va darziylar jamoalari, xususan, Livan togʻida taxminan ming yillikka tutashadigan uzoq tarixga ega[10]. Asrlar davomida ular tinch-totuv oʻzaro munosabatda boʻlib, birgalikda yashashgan, umumiy ijtimoiy va madaniy landshaftlarni baham koʻrishgan, shunga qaramay vaqti-vaqti bilan istisnolar sodir boʻlgan. Bu oʻzaro taʼsir umumiy iqtisodiy faoliyat, madaniy almashinuv va hatto baʼzi hollarda siyosiy ittifoqlar bilan belgilanadi[11]. Ikki jamoa bir-biri bilan yashab, har kuni ijtimoiy aloqada boʻlgan. Xristian va darziy qoʻshnilari oʻrtasidagi yaqin aloqalar baʼzi darziylar shaharlarida nasroniy jamoalarining gullab-yashnashiga olib keladi[12].
Iqtisodiyoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Togʻli Livan muhofazasining iqtisodiyoti asosan sanoat faoliyatiga bogʻliq boʻlgan. Muhofaza Livandagi sanoat korxonalarining eng yuqori foizini oʻz ichiga oladi (jami Livan sanoat korxonalarining taxminan 58%). Ushbu korxonalarning aksariyati oziq-ovqat sanoati sohasida ishlaydi (17,93%), bu oziq-ovqat sanoati bilan shugʻullanuvchi kompaniyalar umumiy sonining 34% ni tashkil qiladi. Ushbu sektordan keyin Togʻli Livandagi sanoat korxonalarining 13,15% ni tashkil etuvchi qogʻoz va poligrafiya kompaniyalari turadi. Livan togʻida, Bayrut portiga yaqin joyda 12 dan ortiq sanoat zonalari mavjud[manba kerak].
Togʻli Livan muhofazasi sayyohlar uchun eng jozibali toʻqqizta joydan beshtasini oʻz ichiga oladi. Shuningdek, u yerda Bayrutdan tashqari 260 ta mehmonxona bor, bu muhofazalar orasida eng yuqori foiz koʻrsatkichidir[manba kerak].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Brinkhoff, Thomas „Lebanon: Administrative Division“. City Population (2019-yil 2-mart). Qaraldi: 2021-yil 17-aprel.
- ↑ Law, Gwillim „Lebanon Provinces“. Statoids. Qaraldi: 2021-yil 17-aprel.
- ↑ „Le découpage administratif du Liban en 2017“ (fr). Localiban. 2021-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-aprel.
- ↑ „إنشاء محافظة جديدة في جبل لبنان باسم "كسروان الفتوح وجبيل"“ (ar). Legal Informatics Center, Livan universiteti (2017-yil 7-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 17-aprel.
- ↑ „Dividing Up The Middle East - The Creation of Lebanon“ (en). RTH - Real Time History GmbH. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ „Population of Lebanon“ (en-US). Fanack.com. Qaraldi: 2022-yil 14-avgust.
- ↑ Barakat, Halim. Lebanon in Strife: Student Preludes to the Civil War. University of Texas Press, 2011. ISBN 978-0-292-73981-9. „the Druzes make up almost half the district, of Aley, one third of Rashaya, and more than a quarter of Shuf and Matn...“
- ↑ „Mapping Lebanon: Data and statistics“. L'Orient-Le Jour (2022-yil 10-may). Qaraldi: 2022-yil 8-iyul.
- ↑ „The mountain electoral battle sums up Lebanese politics“. Al Jazeera (2016-yil 16-noyabr).
- ↑ Mackey, Sandra. Lebanon: A House Divided. W. W. Norton, 2006 — 62-bet. ISBN 9780393352764.
- ↑ Hitti, Philip. Lebanon in History: From the Earliest Times to the Present. University of Michigan Press, 2010 — 408-410-bet. ISBN 9789004129382.
- ↑ Hitti, Philip. Lebanon in History: From the Earliest Times to the Present. University of Michigan Press, 2010 — 408-410-bet. ISBN 9789004129382.