Kontent qismiga oʻtish

Xalqaro matematika olimpiadasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Xalqaro matematika olimpiadasi logosi.

Xalqaro matematika olimpiadasi (inglizcha: International Mathematical Olympiad; IMO) maktab oʻquvchilari uchun moʻljallangan matematika olimpiadasidir. Xalqaro fan olimpiadalarining eng qadimiysi hisoblanadi.[1] Ilk marotaba 1959-yilda Ruminiyada boʻlib oʻtgan. Oʻshandan buyon har yili oʻtkazilib kelinmoqda (1980-yil bundan mustasno). Unda har bir mamlakatdan olti nafar ishtirokchidan tuzilgan jamoa[2] va ikki nafar jamoa rahbari qatnashadi.[3]

Musobaqaga qatnashish uchun saralash mamlakatlar boʻyicha farq qiladi, biroq koʻpincha saralashlar bir qator testlardan iborat boʻladi. Xalqaro matematika olimpiadasida taxminan barcha qatnashchilarning eng yuqori ball toʻplagan 50 foizi mukofotlar bilan taqdirlanadi. Jamoalar rasman tan olinmagan boʻlib, barcha ballar faqat individual qatnashchilarga beriladi, ammo jamoaviy natijalar norasmiy ravishda individual natijalarga qaraganda koʻproq taqqoslanadi.[4] Olimpiadada qatnashuvchi ishtirokchi 20 yoshga toʻlmagan va biror oliy oʻquv yurtida oʻqimasligi talab etiladi. Ushbu shartlarga rioya etgan holda, individ XMOda istalgan marta qatnasha oladi.[5]

Xalqaro matematika olimpiadasi jahondagi eng nufuzli matematika musobaqalaridan biridir. 2011-yil yanvar oyida Google shirkati ushbu olimpiadani tashkil etishga €1 million ajratgan.[6]

Roʻyxat

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Joy Yil Sana Yuqori natija qayd etgan mamlakat[7] Manbalar
1  Ruminiya Brașov va Buxarest 1959 21-iyul — 31-iyul  Romania [8]
2  Ruminiya Sinaia 1960 18-iyul — 26-iyul  Czechoslovakia [8]
3  Vengriya Veszprém 1961 6-iyul — 16-iyul  Hungary [8]
4  Chexoslovakiya České Budějovice 1962 7-iyul — 15-iyul [8]
5  Polsha Varshava va Wrocław 1963 5-iyul — 13-iyul  Soviet Union [8]
6  Sovet Ittifoqi Moskva 1964 30-iyun — 10-iyul [8]
7  Germaniya Demokratik Respublikasi Sharqiy Berlin 1965 July 3 — 13-iyul [8]
8  Bolgariya Sofiya 1966 July 1 — 14-iyul [8]
9  Yugoslaviya Cetinje 1967 July 2 — 13-iyul [8]
10  Sovet Ittifoqi Moskva 1968 5-iyul — 18-iyul  East Germany [8]
11  Ruminiya Bucharest 1969 5-iyul — 20-iyul  Hungary [8]
12  Vengriya Keszthely 1970 8-iyul — 22-iyul [8]
13  Chexoslovakiya Žilina 1971 10-iyul — 21-iyul [8]
14  Polsha Toruń 1972 5-iyul — 17-iyul  Soviet Union [8]
15  Sovet Ittifoqi Moskva 1973 5-iyul — 16-iyul [8]
16  Germaniya Demokratik Respublikasi Erfurt va Sharqiy Berlin 1974 4-iyul — 17-iyul [8]
17  Bolgariya Burgas va Sofiya 1975 July 3 — 16-iyul  Hungary [8]
18  Avstriya Lienz 1976 7-iyul — 21-iyul  Soviet Union [8]
19  Yugoslaviya Belgrade 1977 July 1 — 13-iyul  United States [8]
20  Ruminiya Buxarest 1978 July 3 — 10-iyul  Romania [8]
21  Birlashgan Qirollik London 1979 June 30 — 9-iyul  Soviet Union [8]
  1980-yilgi IMO Mongoliyada boʻlib oʻtishi kerak boʻlgan. Biroq, ayrim sabablarga koʻra bu bekor qilingan.[9]
22  Qoʻshma Shtatlar Vashington 1981 8-iyul — 20-iyul  United States [8]
23  Vengriya Budapesht 1982 5-iyul — 14-iyul  West Germany [8]
24  Fransiya Parij 1983 July 1 — 12-iyul [8]
25  Chexoslovakiya Praga 1984 June 29 — 10-iyul  Soviet Union [8]
26  Finlandiya Joutsa 1985 June 29 — 11-iyul  Romania [8]
27  Polsha Varshava 1986 4-iyul — 15-iyul  Soviet Union
 United States 		[8]
28  Kuba Havana 1987 5-iyul — 16-iyul  Romania [8]
29  Avstraliya Sidney va Kanberra 1988 9-iyul — 21-iyul  Soviet Union [8]
30  Gʻarbiy Germaniya Braunschweig 1989 13-iyul — 24-iyul  China [8]
31  Xitoy Pekin 1990 8-iyul — 19-iyul [8]
32  Shvetsiya Sigtuna 1991 12-iyul — 23-iyul  Soviet Union [8][n 1]
33  Rossiya Moskva 1992 10-iyul — 21-iyul  China [8]
34  Turkiya Istanbul 1993 13-iyul — 24-iyul [8]
35  Gonkong Hong Kong 1994 8-iyul — 20-iyul  United States [8]
36  Kanada Toronto 1995 13-iyul — 25-iyul  China [10]
37  Hindiston Mumbay 1996 5-iyul — 17-iyul  Romania [11]
38  Argentina Mar del Plata 1997 18-iyul — 31-iyul  China [12]
39  Tayvan bayrogʻi Tayvan Taypey 1998 10-iyul — 21-iyul  Iran [13]
40  Ruminiya Buxarest 1999 10-iyul — 22-iyul  China
 Russia 		[14]
41  Janubiy Koreya Daejeon 2000 13-iyul — 25-iyul  China [15]
42  Qoʻshma Shtatlar Vashington 2001 July 1 — 14-iyul [16]
43  Birlashgan Qirollik Glasgow 2002 19-iyul — 30-iyul [17]
44  Yaponiya Tokio 2003 7-iyul — 19-iyul  Bulgaria [18]
45  Gretsiya Athens 2004 6-iyul — 18-iyul  China [19]
46  Meksika Mérida 2005 8-iyul — 19-iyul [20]
47  Sloveniya Ljubljana 2006 6-iyul — 18-iyul [21]
48  Vietnam Hanoi 2007 19-iyul — 31-iyul  Russia [22]
49  Ispaniya Madrid 2008 10-iyul — 22-iyul  China [23]
50  Germaniya Bremen 2009 10-iyul — 22-iyul [24]
51  Qozogʻiston Astana 2010 July 2 — 14-iyul [25]
52  Niderlandiya Amsterdam 2011 12-iyul — 24-iyul [26]
53  Argentina Mar del Plata 2012 4-iyul — 16-iyul  South Korea [27]
54  Kolumbiya Santa Marta 2013 18-iyul — 28-iyul  China [28]
55  Janubiy Afrika Cape Town 2014 July 3 — 13-iyul [29]
56  Tailand Chiang Mai 2015 4-iyul — 16-iyul  United States [30]
57  Gonkong Hong Kong 2016 6-iyul — 16-iyul [31]
58  Braziliya Rio-de-Janeyro 2017 12-iyul — 23-iyul  South Korea [32]
59  Ruminiya Cluj-Napoca 2018 July 3 — 14-iyul  United States [33]
60  Birlashgan Qirollik Bath 2019 11-iyul — 22-iyul  China
 United States 		[34]
61  Rossiya Sankt-Peterburg 2020 19-sentyabr — 28-sentyabr  China [35][36][37][38]
62  Rossiya Sankt-Peterburg 2021 4-iyul — 14-iyul [39]
63  Norvegiya Oslo 2022 6-iyul — 16-iyul [40][41]
64  Yaponiya Chiba 2023 July 2 — 13-iyul [42]
65  Birlashgan Qirollik Bath 2024 11-iyul — 22-iyul  United States [43]
66  Avstraliya Sunshine Coast 2025 10-iyul — 20-iyul [44]
67  Xitoy Shanxay 2026 [45]

Izohlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1991 marked the Soviet Union's last participation. From 1992, former Soviet Union countries – including Russia – entered separately.[7]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „International Mathematics Olympiad (IMO)“ (2008-yil 1-fevral).
  2. ↑ „Geoff Smith (Avgust 2017-yil). "UK IMO team leader's report". University of Bath.“. Qaraldi: 2018-yil 2-iyul.
  3. ↑ „The International Mathematical Olympiad 2001 Presented by the Akamai Foundation Opens Today in Washington, D.C.“. Qaraldi: 2008-yil 5-mart.
  4. ↑ Tony Gardiner. „33rd International Mathematical Olympiad“. University of Birmingham (1992-yil 21-iyul). Qaraldi: 2008-yil 5-mart.
  5. ↑ „The International Mathematical Olympiad“. AMC. 2008-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 5-mart.(Wayback Machine saytida 2008-02-16 sanasida arxivlangan)
  6. ↑ Google Europe Blog: Giving young mathematicians the chance to shine. Googlepolicyeurope.blogspot.com (2011-01-21). Retrieved on 2013-10-29.
  7. ↑ 7,0 7,1 „Ranking of countries“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2011-yil 20-iyun.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 8,27 8,28 8,29 8,30 8,31 8,32 8,33 8,34 „Historical Record of US Teams“. Amerika matematika assossatsiyasi. 2009-yil 28-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 19-iyun.
  9. ↑ Unofficial events were held in Finland and Luxembourg in 1980. „UK IMO register“. Xalqaro matematika olimpiadasi register. Qaraldi: 2011-yil 17-iyun.
  10. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 1995“. Canadian Mathematical Society. 2008-yil 29-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.(Wayback Machine saytida 2008-02-29 sanasida arxivlangan)
  11. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 1996“. Canadian Mathematical Society. 2008-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.(Wayback Machine saytida 2008-02-23 sanasida arxivlangan)
  12. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 1997“ (es). Argentina. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.
  13. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 1998“. Republic of China. 1998-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-yanvar.(Wayback Machine saytida 1998-12-05 sanasida arxivlangan)
  14. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 1999“. Canadian Mathematical Society. 2008-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.(Wayback Machine saytida 2008-02-23 sanasida arxivlangan)
  15. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2000“. Wolfram. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.
  16. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2001“. Canadian Mathematical Society. 2011-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.(Wayback Machine saytida 2011-05-18 sanasida arxivlangan)
  17. ↑ Andreescu, Titu. USA & Xalqaro matematika olimpiadasis 2002. Mathematical Association of America, 2004. ISBN 978-0-88385-815-8. 
  18. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2003“. Japan. 2008-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.
  19. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2004“. Greece. 2004-yil 27-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  20. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2005“. Mexico. 2005-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-yanvar.(Wayback Machine saytida 2005-07-11 sanasida arxivlangan)
  21. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2006“. Slovenia. 2009-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.(Wayback Machine saytida 2009-02-28 sanasida arxivlangan)
  22. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2007“. Vietnam. 2009-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.
  23. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2008“. Spain. 2008-yil 26-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.(Wayback Machine saytida 2008-02-26 sanasida arxivlangan)
  24. ↑ „Xalqaro matematika olimpiadasi 2009“ (de). Germany. Qaraldi: 2008-yil 17-mart.
  25. ↑ „51-xalqaro matematika olimpiadasi 2010“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2011-yil 22-iyul.
  26. ↑ „52-xalqaro matematika olimpiadasi 2011“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2011-yil 22-iyul.
  27. ↑ „53-xalqaro matematika olimpiadasi 2012“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2011-yil 22-iyul.
  28. ↑ „54th Xalqaro matematika olimpiadasi“. Universidad Antonio Nariño. 21-yanvar 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-iyul, 2012.(Wayback Machine saytida 2013-01-21 sanasida arxivlangan)
  29. ↑ „55-xalqaro matematika olimpiadasi 2014“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  30. ↑ „56-xalqaro matematika olimpiadasi 2015“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  31. ↑ „57-xalqaro matematika olimpiadasi 2016“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  32. ↑ „58-xalqaro matematika olimpiadasi 2017“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  33. ↑ „59-xalqaro matematika olimpiadasi 2018“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  34. ↑ „60-xalqaro matematika olimpiadasi 2019“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  35. ↑ COVID-19 pandemiyasi sababli onlayn tarzda oʻtkazildi.
  36. ↑ „61-xalqaro matematika olimpiadasi 2020“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2016-yil 10-sentyabr.
  37. ↑ „61-xalqaro matematika olimpiadasi 2020“. Qaraldi: 2018-yil 25-dekabr.
  38. ↑ „Annual Regulations for IMO 2020“.
  39. ↑ „62-xalqaro matematika olimpiadasi 2021“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2020-yil 19-oktyabr.
  40. ↑ „63-xalqaro matematika olimpiadasi 2022“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2017-yil 25-iyul.
  41. ↑ „63-xalqaro matematika olimpiadasi 2020“. Department of Mathematics, University of Os. Qaraldi: 2018-yil 25-dekabr.
  42. ↑ „64-xalqaro matematika olimpiadasi 2023“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2019-yil 22-iyul.
  43. ↑ „65-xalqaro matematika olimpiadasi 2024“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2022-yil 10-iyul.
  44. ↑ „66-xalqaro matematika olimpiadasi 2025“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2019-yil 22-iyul.
  45. ↑ „67-xalqaro matematika olimpiadasi 2026“. Xalqaro matematika olimpiadasi. Qaraldi: 2023-yil 30-iyul.

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Xu, Jiagu. Lecture Notes on Mathematical Olympiad Courses, For Senior Section. World Scientific Publishing, 2012. ISBN 978-981-4368-94-0. 
  • Xiong, Bin; Lee, Peng Yee. Mathematical Olympiad in China (2009-2010). World Scientific Publishing, 2013. ISBN 978-981-4390-21-7. 
  • Xu, Jiagu. Lecture Notes on Mathematical Olympiad Courses, For Junior Section. World Scientific Publishing, 2009. ISBN 978-981-4293-53-2. 

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Xalqaro_matematika_olimpiadasi&oldid=5253263" dan olindi