Juvayniy (tarixchi)

Juvayniy
Shaxsiy maʼlumotlar
Dini	Islom
Tanilgan sohasi	tarixchi; davlat arbobi

Juvayniy, Alouddin Otamalik ibn Bahouddin Muhammad al-Juvayniy (1226, Gʻarbiy Xuroson, Juvayn viloyati, Ozodvor qishlogʻi – 1283, Ar-ron) – tarixchi olim va davlat arbobi. Yoshligidan arab, fors, moʻgʻul, uygʻur tillarini mukammal oʻrgangan. Xurosondagi moʻgʻul hukmdorlari Qirkoʻz, Argun ogʻa va Huloku devonida xizmat qilgan. 1247—1253-yillarda Qoraqurum (Moʻgʻuliston)ga borgan. Elxonlarnnng Bagʻdoddagi noibi (1259—1283, tanaffuslar bilan).

Janubiy Moʻgʻuliston, Oʻrta Osiyo hamda Eronning 13-asrdagi ijtimoiysiyosiy tarixidan hikoya qiluvchi „Tarixi jahonkushoy“ (1260) nomli shoh asari bilan shuxrat topdi. Asar 3 qismdan iborat: 1) moʻgʻullar; ularning Chingizxon davridagi istilochilik yurishlaridan to Guyukxon davri (1246—1248) gacha, shuningdek, Joʻjixon, Chigʻatoy va avlodlarining tarixi; 2) Xorazmshoxlar va Xurosonning moʻgʻul xukmdorlari davridagi (1258-yilgacha) tarixi; 3) Hulokuxonning Eronni zabt etishi (1256—1258), shuningdek, ismoiliylar va ularning davlati tarixi batafsil bayon etilgan. Oʻrta Osiyo tarixi uchun asarning 1—2 qismlari alohida qimmatga ega.