Kloto
| Yunoncha yozilishi | Κλωθώ |
|---|---|
| Lotincha yozilishi | Clotho, Klotho |
| Jins | ayol |
| Otasi | Zevs |
| Onasi | Nyukta yoki Ananke |
| Aka va singillari | Laxesis va Atropa |
Kloto[1], shuningdek Klofo[2] (qadimgi yunoncha: Κλωθώ — „yigirayotgan“[2]; lotincha: Clotho[3] yoki Klotho) — qadimgi yunon mifologiyasida taqdir maʼbudasi boʻlgan uchta Moira opa-singillarining eng kichigi. Kloto hayot ipini yigiradi[1] va taqdirning barqaror, sokin yoʻlining timsolini ifodalaydi (uning singlisi Laxesis bu ipning uzunligini oʻlchaydi va boshqa opasi Atropos bu ipni kesadi). Platon Klotoni oq libosda baland stulda oʻtirgan, boshiga gulchambar qoʻygan, zaruriyat urchugʻida ip yigirayotgan va hozirgi kun haqida kuylayotgan deb tasvirlangan[4].
.jpg)
Kloto, opa-singillari singari, afsonaning bir versiyasiga koʻra (arxaik) — maʼbuda Nyuktaning qizi, tungi zulmatning timsoli (u moiradan tashqari oʻlim, uyqu, qasos maʼbudasi Nemezida va nizo maʼbudasi Erida ham edi)[1], boshqalarga koʻra — Zevs va Femidaning qizlari[2][1]. Aflotunga koʻra, Kloto va uning opa-singillari zaruriyat (muqarrarlik, taqdir) maʼbudasi Anankening qizlari boʻlib, u dunyo urchugʻini aylantiradi[1].
Rim mifologiyasida Moiralarga Parklar[1][4] va maʼbuda Klotoga — inson hayotining ipini aylantirgan maʼbuda Nona (lotincha: Nona) oʻxshatilgan.
Kloto, opa-singillari kabi, turli sanʼat asarlarida tez-tez uchraydigan qahramondir[4]. Rassomlar odatda Klotoni qoʻlida urchuq[2] ushlagan qattiqqoʻl qiz sifatida tasvirlashgan, baʼzan esa uni va opa-singillarini kampir sifatida tasvirlashgan.
Kloto maʼbudasi sharafiga 1868-yilda kashf etilgan asosiy kamar asteroidiga (97) Kloto (97 Klotho) nomi berilgan. Shuningdek, 1997-yilda kashf etilgan, tananing insulinga sezgirligini tartibga soluvchi transmembran oqsil „kloto“ (Klotho) maʼbuda sharafiga nomlandi; haddan tashqari ifodalanganda umr koʻrishning ortishi, kam ifodalanganda esa qisqarishi sababli shunday nom berilgan[5].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Лосев 1988.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Любкер 1885.
- ↑ Hederich 1770.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Обнорский 1896.
- ↑ Исследование: стресс заставляет женский организм стареть быстрее : [арх. 12.02.2020]. — Газета.Ru, 2015. — 17 июня. — Дата обращения: 12.02.2020.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Мойры / Лосев А. Ф. // Мифы народов мира : Энцикл. в 2 т. / гл. ред. С. А. Токарев. — 2-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1988. — Т. 2 : К—Я. — С. 169.
- Мойра // Реальный словарь классических древностей / авт.-сост. Ф. Любкер ; Под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885.
- Обнорский Н. П. Мойры // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1896. — Т. XIXa. — С. 612.
- Hederich B[d]. Clotho : [арх. 12 февраля 2020] // Gründliches mythologisches Lexikon : [нем.]. — Leipzig : Gleditsch Handlung, 1770. — Kol. 749. — 2502 Kol. — OCLC 18554679.