Kontent qismiga oʻtish

Shida Kartli

Koordinatalari: 41°58′54.07″N 44°6′44.70″E / 41.9816861°N 44.1124167°E / 41.9816861; 44.1124167
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Shida-Kartli gruzincha: შიდა ქართლი



Oʻlka
Yirik shaharlari
  • Gori (48 143 k.)
  • Xashuri (26 135 k.)
  • Kaspi (13 423 k.)
  • Kareli (6654 k.)
Aholi (2018) 2 259 251
Millatlar tarkibi gruzinlar (94,7 %), ozarbayjonlar (2,1 %), osetinlar (1,8 %), armanlar (0,8 %)
Dinlar tarkibi pravoslavlar 95,87 %
musulmonlar 2,15 %
Maydoni 5696,44 km²
Kod ISO 3166-2 GE-SK
Xaritada
41°58′54.07″N 44°6′44.70″E / 41.9816861°N 44.1124167°E / 41.9816861; 44.1124167

Shida Kartli (gruzincha: შიდა ქართლი, maʼnosi „ichki Kartli“; Yuqori Kartaliniya[1][2]) — oʻlka (mxare), Gruziyadagi maʼmuriy-hududiy birlik, Kartli tarixiy viloyati tarkibiga kiradi. Gruziyaning markaziy qismida joylashgan va Imereti, Mtsxeta-Mtianeti, Samtsxe-Javaxeti, Kvemo-Kartli mxarelariga, shuningdek, Tbilisining alohida maʼmuriy birligiga tutashgan. Ayni paytda mintaqaning katta qismi qisman davlat sifatida tan olingan Janubiy Osetiya tomonidan nazorat qilinadi.

Maʼmuriy markazi — Gori shahri.

Maʼmuriy-hududiy boʻlinishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maʼmuriy jihatdan, mintaqa toʻrtta munitsipalitetdan iborat (2006-yilgacha — tumanlar):

Munitsipalitet maydon,km² 2002-yilgi aholini roʻyxatga olish boʻyicha[3] 2014-yilgi aholini roʻyxatga olish boʻyicha[4] 2019-yilgi aholini roʻyxatga olish boʻyicha[5] markazi
Gori 1352 148 686 125 692 123 233 Gori sh.
Java (Hududining 100 % qismi Janubiy Osetiya de-faktosi ostida) 1503 8 870 6 600 7 650 Java sh. t. pos.
Kareli 688 50 422 41 316 41 145 Kareli sh.
Kaspi 803 52 217 43 771 42 753 Kaspi sh.
Xashuri 585 62 714 52 603 52 120 Xashuri sh.
oʻlka, umumiy 314 039 263 382 259 251 Gori sh.

Gruziya qonunchiligiga koʻra, Shida Kartli mintaqasi, shuningdek, qisman tan olingan Janubiy Osetiya Respublikasining Java tumanining bir qismida joylashgan 5- Yava munitsipalitetini (markazi Yava qishlogʻida) ham oʻz ichiga oladi. Gruziya hukumati tomonidan nazorat qilinmaydi. Gori munitsipaliteti Tsxinvali shahri toʻliq Janubiy Osetiya Respublikasi hukumati tomonidan nazorat qilinadi va respublikaning poytaxti hisoblanadi.

Aholi punktlari

Shaharlar: Gori (48 143 kishi, 2014-yil aholini roʻyxatga olish boʻyicha), Xashuri (26 135 kishi), Kaspi (13 423 kishi), Kareli (6654 kishi).

Shahar tipidagi aholi punktlari : Xashuri munitsipalitetidagi Surami (7492 kishi, 2014-yilgi aholi roʻyxati); Kareli munitsipalitetidagi Agara (3364 kishi).

Aholisi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yil 1-yanvar holatiga mintaqa aholisi 259 251 kishini[6], 2014-yil 1-yanvar holatiga koʻra esa — 313 800 kishini[7] (Janubiy Osetiyaning Tsxinvali tumanidan tashqari) tashkil etdi.

2002-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, mintaqaning nazorat ostidagi qismida 314 039 aholining koʻpchiligi gruzinlar edi (91,8% yoki 288 382 kishi). Osetinlar — 4,3% (13383 kishi), ozarbayjonlar — 1,8% (5768 kishi), armanlar — 1,1% (3521 kishi), ruslar — 0,6% (1946 kishi) ni tashkil etadi[8].

2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, mintaqaning nazorat ostidagi qismida 263 382 aholining koʻpchiligi gruzinlar edi (94,72% yoki 249 479 kishi). Ozarbayjonlar 2,09%, osetinlar atigi 1,77%, armanlar — 0,79%, ruslar — 0,29% ni tashkil etdi[9].

Aholi soni %
Jami 263 382 100.00%
gruzinlar 249 479 94,72%
ozarbayjonlar 5501 2.09%
osetinlar (de-fakto Janubiy Osetiya hududidan tashqarida) 4668 1.97%
armanlar 2072 0,79%
ruslar 758 0,29%
ukrainlar 208 0,08%
yunonlar 163 0,06%
yahudiylar 122 0,05%
ossuriyaliklar 34 0,01%
boshqa 377 0,14%

Osetinlar Shida-Kartli janubida, xususan, Gori (2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 1736 kishi yoki 1,38%) va Kareli munitsipalitetlarida (2014 yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra 931 kishi yoki 2,25%) — shu jumladan Trialeti tizmasining etaklarida, yana Kaspi (2014-yilgi aholini roʻyxatga olish boʻyicha 1745 kishi yoki 3,99%) va Xashuri munitsipalitetlarida (2014-yilgi aholini roʻyxatga olish boʻyicha 256 kishi yoki 0,49%) yashaydi[10].

Shida-Kartli munitsipalitetlarining etnik tarkibi (2014-yil aholi roʻyxatga olish boʻyicha)[11] (Janubiy Osetiya tomonidan nazorat qilinadigan hududlar bundan mustasno)

munitsipalitet Jami gruzinlar % ozarbayjonlar % osetinlar % armanlar % ruslar % ukrainlar % greklar % yahudiylar % boshqalar %
Gori 125 692 121 204 96.43% 525 0,42% 1736 1.38% 1321 1.05% 438 0,35% 126 0,10% 85 0,07% 100 0,08% 157 0,12%
Kareli 41 316 38 684 93.63% 1124 2.72% 931 2.25% 311 0,75% 81 0,20% 25 0,06% 28 0,07% 7 0,02% 125 0,30%
Kaspi 43 771 37 877 86.53% 3846 8.79% 1745 3.99% 104 0,24% 101 0,23% 39 0,09% 19 0,04% 0 0,00% 40 0,09%
Xashuri 52 603 51 714 98.31% 6 0,01% 256 0,49% 336 0,64% 138 0,26% 18 0,03% 31 0,06% 15 0,03% 89 0,17%
Shida-Kartli, jami 263 382 249 479 94,72% 5501 2.09% 4668 1.77% 2072 0,79% 758 0,29% 208 0,08% 163 0,06% 122 0,05% 411 0,16%

Dinlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mintaqa aholisining asosiy qismi (Gruziya nazorati ostidagi qismi) pravoslavlar (96,3%), ozchilik musulmonlar (1,8%) va boshqalar.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Грузия“, Энциклопедия Кольера. Открытое общество, 2000. 
  2. ↑ Gruziya // Ensiklopediya „Vokrug sveta“
  3. ↑ Этнический состав Грузии по переписи 2002 года (ingl.)
  4. ↑ „Итоги переписи населения Грузии 2014 года (2014 General Population Census Main Results General Information)“. 2014 GENERAL POPULATION CENSUS RESULTS (en) (deadlink). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  5. ↑ „Численность населения краёв и муниципалитетов Грузии на начало года в 1994—2018 гг.“ (en) (deadlink). Национальная статистическая служба Грузии. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-oktyabr.
  6. ↑ „Численность населения краёв и муниципалитетов Грузии на начало года в 1994—2018 гг.“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-oktyabr.
  7. ↑ „Оценка населения Грузии на 2004—2014 гг. по муниципалитетам по данным Департамента статистики Грузии“ (en). 2014-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  8. ↑ Etnicheskiy sostav Gruzii po perepisi 2002 goda (ingl.)
  9. ↑ „Итоги переписи населения Грузии 2014 года (2014 General Population Census Main Results General Information)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-aprel.
  10. ↑ „Национальный состав по краям Грузии (Total population by regions and ethnicity)“ (en). Национальная статистическая служба Грузии. 2016-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-oktyabr.
  11. ↑ Etnicheskiy sostav Gruzii po perepisi 2002 goda (ingl.)

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
 Vikiomborda Shida Kartli
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shida_Kartli&oldid=5301931" dan olindi