SpaceX AX-1

SpaceX AX-1
COSPAR ID	Andoza:Cospar
SATCAT no.	Andoza:Wd

SpaceX AX-1 — Crew Dragon Endeavour fazo kemasining Xalqaro kosmik stansiyaga boshqariladigan sayyohlik kosmik parvozi, 2022-yil 8-aprelda Kennedi kosmik markazidan uchirilgan. Ekipaj Axiom Space tomonidan yollangan professional tayyorgarlikdan oʻtgan astronavt Michael Lopez-Alegria (AQSh)dan Eytan Stibbe^[he], Isroil fuqarosi; AQShdan Larry Connor^[en] va Kanadadan Mark Pathy^[en] iborat edi^[1].

Bu Endeavour kosmik kemasining uchinchi parvozi edi (2020-yilda SpaceX DM-2 va 2021-yilda SpaceX Crew-2 missiyalaridan keyin) va Dragon 2 kosmik kemasining yettinchi boshqariladigan parvozi edi.

Maqsad[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kosmosga sayyohlik parvozi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2020-yil 5 mart. Axiom Space kompaniyasi SpaceX bilan Crew Dragon kosmik kemasining Xalqaro kosmik stansiyaga turistik parvozi boʻyicha shartnoma imzolangani haqida xabar qildi.

18-sentabr, 2020-yil. Aviation Week & Space Technology muharriri Iren Klotz tvitterida Axiom Space bosh direktorining soʻzlariga koʻra, NASA sobiq astronavti Michael Lopez-Alegria Crew Dragon kosmik kemasi qoʻmondoni etib tayinlanganini aytdi.

2020-yil 11-noyabr. Axiom Space oʻz tvitterida „xususiy kosmonavtlar“ deb nomlangan uch kosmik sayyoh bilan shartnoma imzolash jarayonini yakunlaganini eʼlon qildi.

Ekipaj[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ekipaj 4 kishidan iborat edi^[2]^[3]^[4]. Ulardan: Michael Lopez-Alegria — tijorat astronavti, qolgan uchtasi xususiy kosmonavtlar, ularning har biri uchun oʻrindiqning eʼlon qilingan narxi 55 million AQSh dollarini tashkil etdi^[5].


	Lavozim	parvoz raqami	Tashkilot
Michael Lopez-Alegriya	Komandir, uchuvchi	5	Axiom Space
Larry Connor^[en]	Ikkinchi uchuvchi	1	Axiom Space
Eytan Stibbe	Parvoz mutaxassisi	1	Axiom Space
Mark Pathy^[en]	Parvoz mutaxassisi	1	Axiom Space
Dublyorlar
Peggy Whitson	Komandir	4	Axiom Space
Jon Schoffner	Uchuvchi	1	Axiom Space

Vazifa[tahrir | manbasini tahrirlash]

Missiya 2022-yil 8-aprel kuni ertalab soat 11:17 da uchirilgan. Uchirish Falcon 9-larni uchirish uchun SpaceX tomonidan ijaraga olingan NASAga qarashli Kennedi kosmik markazining (LC-39A) 39A parvoz kompleksida Falcon 9 Block 5^[en] raketasi yordamida amalga oshirildi. Missiya Crew Dragon Endeavour^[en] bortida amalga oshirilmoqda, u ilgari Crew Dragon Demo-2 va SpaceX Crew-2^[6] missiyalarida qoʻllangan edi. Fazo kemasi stansiyaga borish paytidada bir sutkadan kamroq vaqt sarfladi va Harmony moduli bilan tutashdi. U XKS bortida 11 kun boʻlishi kerak edi^[7], lekin shamolli ob-havo tufayli qoʻnish joyida kechikish natijasida u 15 kundan koʻproq vaqt oʻtkazdi va 25-aprel kuni Florida yaqinida Atlantika okeaniga suv ustiga qoʻndirilib Yerga qaytdi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Robert Z. Pearlman (26–yanvar 2021–yil). „Axiom Space Names First Private Crew to Visit Space Station“. Scientific American. Scientific American. 2021-02-21da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2022-04-09.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
↑ NASA (2022-yil 2-fevral). „NASA, Space Station Partners Approve First Axiom Mission Astronauts“ (English). Press-reliz. 2-aprel 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2022-yil 22-mart.
↑ Григорий Копиев. „Axiom Space объявила экипаж первой частной миссии к МКС“ (ru). N+1 (2021-yil 27-yanvar). 2021-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-may.
↑ Jeff Foust. „Axiom announces crew for first private ISS mission“ (en). SpaceNews^[en] (2021-yil 26-yanvar). Qaraldi: 2021-yil 25-may.
↑ Chang, Kenneth „There Are 2 Seats Left for This Trip to the International Space Station“ (en). The New York Times (2020-yil 5-mart). 2020-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.
↑ Margetta, Robert „NASA, Space Station Partners Approve First Axiom Mission Astronauts“. NASA. 2022-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-fevral.
↑ Kelly, Emre. „Axiom signs contract with SpaceX to fly Crew Dragon on first fully private ISS mission“. Florida Today (2020-yil 5-mart). 2020-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.

[SciAm-20210126-1] Robert Z. Pearlman (26–yanvar 2021–yil). „Axiom Space Names First Private Crew to Visit Space Station“. Scientific American. Scientific American. 2021-02-21da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2022-04-09.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()

[NASA_PR_2022-02-02-2] NASA (2022-yil 2-fevral). „NASA, Space Station Partners Approve First Axiom Mission Astronauts“ (English). Press-reliz. 2-aprel 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2022-yil 22-mart.

[N+1_2021-01-27-3] Григорий Копиев. „Axiom Space объявила экипаж первой частной миссии к МКС“ (ru). N+1 (2021-yil 27-yanvar). 2021-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-may.

[sn_2021-01-26-4] Jeff Foust. „Axiom announces crew for first private ISS mission“ (en). SpaceNews^[en] (2021-yil 26-yanvar). Qaraldi: 2021-yil 25-may.

[5] Chang, Kenneth „There Are 2 Seats Left for This Trip to the International Space Station“ (en). The New York Times (2020-yil 5-mart). 2020-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.

[6] Margetta, Robert „NASA, Space Station Partners Approve First Axiom Mission Astronauts“. NASA. 2022-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-fevral.

[7] Kelly, Emre. „Axiom signs contract with SpaceX to fly Crew Dragon on first fully private ISS mission“. Florida Today (2020-yil 5-mart). 2020-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]