Viki yodgorliklarni sevadi
| Viki yodgorliklarni sevadi (inglizcha: Wiki Loves Monuments) | |
|---|---|
 Viki yodgorliklarni sevadi musobaqasi logotipi | |
 2024-yillarda Viki yodgorliklarni sevadi tanlovida mamlakatlar | |
| Janri | Fotografiya |
| Boshlanishi | 1-sentyabr [1] |
| Tugashi | 31-oktyabr [2] |
| Lokatsiya | Dunyo boʻylab |
| Faol yillari | 15 |
| Ochilish | 2010-yil |
| Eng soʻnggi tadbir | 2024-yil |
| Ishtirokchilar | Fotograf |
| Tashkilotchi | Vikipediya hamjamiyati aʼzolari |
| Veb-sayt | WikiLovesMonuments.org |
Viki yodgorliklarni sevadi (inglizcha: Wiki Loves Monuments) – har yili sentyabr–oktyabr oyida oʻtkaziladigan yillik xalqaro fotosuratlar tanlovi boʻlib, butun dunyo boʻylab Vikipediya hamjamiyati aʼzolari tomonidan mahalliy Vikimedia filiallari yordamida tashkil etiladi. Ishtirokchilar oʻz mintaqasidagi mahalliy tarixiy yodgorlik va meros obyektilarni suratga oladi va Wikimedia Commonsga yuklaydi. Tadbirning maqsadi odamlarni ushbu yodgorliklarni suratga olishga undash va ulardan nafaqat Vikipediyada, balki hamma joyda qayta foydalanishi mumkin boʻlgan bepul litsenziyaga qoʻyish maqsadida ishtirokchi mamlakatlarning meros obyektlarini ommalashtirishdir.
Birinchi Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi 2010-yilda Niderlandiyada sinov loyiha sifatida oʻtkazilgan. Keyingi yili u Yevropaning boshqa mamlakatlariga tarqaldi va Guinness rekordlar kitobiga koʻra, Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi eng yirik fotografiya tanlovi boʻyicha jahon rekordini yangiladi[3]. 2012-yilda tanlovda Yevropadan tashqaridagi davlatlar ham, jami 35 ta davlat ishtirok etdi[4]. Viki yodgorliklarni sevadi 2012 davomida tarixiy obidalarning 350 000 dan ortiq fotosuratlari 15 000 dan ortiq ishtirokchilar tomonidan yuklangan. 2013-yilda Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi olti qitʼada, jumladan, Antarktidada ham boʻlib oʻtdi va unda dunyoning ellikdan ortiq mamlakati rasmiy ishtirok etdi. 2016-yilgi Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi UNESCO tomonidan qoʻllab-quvvatlandi va 43 mamlakatdan 10 700 ishtirokchi 277 000 ta fotosurat taqdim etdi[5][6].
2023-yildan buyon Oʻzbekiston ham ushbu tanlovda ishtirok etib kelmoqda[7].
Gʻoliblar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Quyida Viki yodgorliklarni sevadi xalqaro tanlovi mukofot sovrindorlari roʻyxati keltirilgan:
| Yil | Fotograf | Davlat | Tavsif |
|---|---|---|---|
| 2010 | Rudolphous |  Niderlandiya
|
Vijzelstraat 31 Amsterdamdagi shahar |
| 2011 | Mihai Petre |  Ruminiya
|
Chiajna monastirining qishgi rasmi. Monastir Buxarestning chekkasida joylashgan. |
| 2012 | Pranav Singh |  Hindiston
|
Safdar Jang maqbarasi, Nyu-Dehli, Hindiston |
| 2013 | David Gubler |  Shveysariya
|
RhB Ge 4/4 II surish-tortish poyezdi Wiesen va Filisur, Shveysariya oʻrtasidagi Wiesen viyadukini kesib oʻtadi. |
| 2014 | Konstantin Brizhnichenko |  Ukraina
|
Svyatohirsk lavrasi, Sviatohirsk, Ukraina. |
| 2015 | Marco Leiter |  Germaniya
|
Vesterhevers va dengiz chiroqlari |
| 2016 | Ansgar Koreng | Germaniya
|
Berlindagi viloyat sudining kirish zali, Germaniya |
| 2017 | Prashant Khatore | Hindiston
|
Punadagi Xandoba ibodatxonasi |
| 2018 | Alireza Akhaghi |  Eron
|
Shayx Lutfulloh masjidi |
| 2019 | Marian Naworski |  Polsha
|
Stawiszyndagi tashlab ketilgan Evangelist cherkovi |
| 2020 | Farzin Izaddoust dar | Eron
|
Sohroldagi Avliyo Ioann cherkovi |
| 2021 | Donatas Dabravolskas |  Brazilya
|
Real Gabinete Português de Leitura [8] |
| 2022 | Kriengsak Jirasirirojanakorn |  Tailand
|
Bangkokdagi Buyuk saroy devori tashqarisida velosiped haydab ketayotgan erkak |
Spin-offlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Viki yodgorliklarni sevadi tanloviga asoslangan bir nechta spin-offlar mahalliy va xalqaro miqyosda Vikimedia harakati doirasida tashkil etilgan. Ular, odatda, Viki yodgorliklarni sevadi asoslariga amal qiladilar va asosan ularning doirasi va baʼzi qoidalardagi oʻzgarishlarda farqlanadi.
- 2013-yil bahorda, Ukrainada, asosiy maqsadi Ukrainadagi tabiiy meros obyektlarini suratga olishga va keyinchalik ularni Wikimedia Commonsga yuklashga qaratilgan fotosuratlar tanlovi Viki yerni sevadi (ukraincha: Вікі любить Землю) tashkil etilgan[9].
- Bir necha oy oʻtgach, Wikimedia Shvetsiya va Europeana ommaviy sanʼat asarlaridan olingan fotosuratlar sonini koʻpaytirish maqsadida iki Loves Public Art nomli foto tanlovini boshladi[10]. Loyiha besh mamlakatda tashkil etilgan va natijada 9250 dan ortiq fotosuratlar yuklangan[11].
- 2013-yil kuzida Shimoliy Makedoniyada meros obyektlari, taomlar, kiyim-kechak, gobelenlar, hunarmandchilik, raqslar va anʼanaviy madaniyatning boshqa elementlarining fotosuratlarini yushurishni maqsad qilgan Wiki Loves Cultural Heritage fotografik tanlovi tashkil etildi[12].
Qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi Vikimedia Commonsda
- Viki yodgorliklarni sevadi 2010-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2011-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2012-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2013-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2014-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2015-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2016-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2017-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2018-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2019-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2020-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2021-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2022-yilgi gʻoliblar
- Viki yodgorliklarni sevadi 2023-yilgi gʻoliblar
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ odatda boshlanadigan kun
- ↑ odatda tugaydigan kun
- ↑ Guinness World Records, Largest photography competition, 2012.
- ↑ Eglash, Ruth „Hundreds of cultural sites to be visually documented during "Wiki Loves Monuments event."“. Jerusalem Post (2012-yil 28-avgust). Qaraldi: 2012-yil 15-sentyabr.
- ↑ Choudhry, Saqib Qayyum. „Wiki Loves Monuments: Top 10 pictures from Pakistan“. Dawn (2016-yil 11-oktyabr). Qaraldi: 2016-yil 13-oktyabr.
- ↑ „Wiki Loves Monuments statistics“. tools.wmflabs.org. Qaraldi: 2016-yil 18-dekabr.
- ↑ O‘zbekiston milliy axborot agentligi. „“Вики ёдгорликларни севади” халқаро танлови“ (2023-yil 24-avgust).
- ↑ „And the winner of #WikiLovesMonuments 2021 is Donatas Dabravolskas with this wonderful photo of Royal Portuguese Cabinet of Reading in #Brazil. Great shot for a spot often crowded by tourists.“. Twitter.com. Qaraldi: 2022-yil 10-may.
- ↑ Nagorodjeno peremojsіv konkursu „Vіkі lyubit Zemlyu“ (Wayback Machine saytida 2016-09-24 sanasida arxivlangan), Ukrainian Internet Association.
- ↑ „Wiki Loves Public Art, an international photographic contest“. Creative Heritage (2013-yil 20-iyun). 2014-yil 9-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ International Winners of Wiki Loves Public Art 2013 (Wayback Machine saytida 2017-08-20 sanasida arxivlangan), Europeana, 31 July 2013.
- ↑ Izbor na naјdobrite fotografii na natprevarot na Vikimediјa za Makedoniјa (Wayback Machine saytida 2013-12-29 sanasida arxivlangan), Utrinski vesnik, 26 December 2013.